1992

La yaro 1992 (MCMXCII per Romala algarismi) esis bisextila yaro komencinta ye merkurdio segun Gregoriala kalendario. Ol esis la 992ma yaro di la duesma yarmilo, la 92ma yaro di la 20ma yarcento, e la 3ma yaro di la yari 1990a.

Eventi

Kosmo

• L'unesma exoplaneto deskovresas.
• 25ma di marto - Kosmonauto Sergei Krikalev tervenas pos 10-monata flugo per kosmala staciono Mir. Il departis de Sovietia e retrovenis a Rusia.
• 16ma di mayo - Spaco-paromo Endeavour flugas unesmafoye.

Mondo

• 31ma di januaro - Rusia remplasas Sovietia kom permananta membro dil Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni.
• 2ma di marto - Armenia, Azerbaijan, Kazakstan, Kirgizistan, Moldova, San Marino, Tajikistan, Turkmenistan ed Uzbekistan membreskas l'Unionita Nacioni.

Europa

• januaro - Li Peng, chefministro di Popul-Republiko Chinia, vizitas Italia.
• 13ma di januaro - Mário Soares rielektesas prezidanto di Portugal.
• 15ma di januaro - Slovenia e Kroatia divenas oficale nedependanta de Yugoslavia.
• 26ma di januaro - Balistika fuzei de Rusia ne pluse apuntas ad Usa.
• 7ma di februaro - Kontrato di Maastricht subskribesas en Nederlando. Ol altrigos l'Europana Ekonomiala Komunitato a l'Europana Uniono.
• 1ma di marto - En Bosnia e Herzegovina, mohamedani e Kroati votas por nedependo. Interna milito komencas.
• 12ma di aprilo - Apertesas Disney-lando en Paris, Francia.
• 27ma di aprilo - Montenegro e Serbia fondas la stumpala Yugoslavia.
• 30ma di mayo - Bosnia e Herzegovina divenas membro di Unionita Nacioni.
• 2ma di junio - En plebicito, 50,7% de Dani refuzas kontrato di Maastrich.
• 20ma di julio - En Chekoslovakia prezidanto Václav Havel renuncas.
• 23ma di julio - Abkhazia deklaras su nedependanta de Gruzia.
• 25ma di julio til la 9ma di agosto - Eventas la Somerala Olimpiala Ludi en Barcelona, Hispania.
• 31ma di julio - Gruzia membreskas Unionita Nacioni.
• 16ma di septembro - Dum tale nomizita "nigra merkurdio", valuto-sistemo Europala krakas.
• 6ma di oktobro - Lennart Meri divenas prezidanto di Estonia.
• 25ma di oktobro - Lituania aprobas lua nuna konstituco.
• 11ma di novembro - Anglikan eklezio permisas femina pastori.
• 20ma di novembro - Proxim London, parto de la kastelo di Windsor kun artala trezori perisas en fairo.
• 23ma di novembro - En Mölln, Germania, tri Turka mulieri, di qui un infanta, perisas dum incendio, qua komencis pos atento kontre lojeyo por inmigranti.
• 25ma di novembro - Chekoslovakia decidas dividar su a Chekia e Slovakia ye la 1ma di januaro 1993.
• 25ma di novembro - Norvegiana guvernerio propozas membreskar Europana Uniono, ma ca ideo repulsesos per plebicito en 1994.
• 25ma di novembro - Algirdas Brazauskas divenas prezidanto di Lituania.

Azia

• 6ma di januaro - Akuzata pri korupto e violaco di homala yuri, Gruziana prezidanto Zviad Gamsakhurdia revokesas de la povo.
• 13ma di januaro - Japonia demandas pardono de Korea pro kruelega agi dum la duesma mondomilito.
• 13ma di marto - Ter-tremo kun forteso 6.8 che skalo di Richter frapas Turkia e produktas 500 morti.
• 22ma di marto - Elekti en Tailando.
• 15ma di aprilo - Nova konstituco en Vietnam permisas libera merkato.
• 23ma di julio - Abkhazia deklaras lua nedependo de Gruzia.

Afrika

• 22ma di januaro - Revoltanti okupas en Kinshasa, Zaire, radio-brodkasteyo e demandas la revoko di la rejimo.
• 22ma di februaro - Papo Ioannes Paulus la 2ma vizitas l'insulo Gorée, en Senegal, e deklaras ke sklaveso esis "ne-agnoskata holokausto".
• 9ma di marto - Burundi adoptas nova konstituco.
• 17ma di marto - En Sudafrika plebicito aprobas, per 68.7% yes-voti, la fino dil apartheid. Nur blanki votis en la plebicito.
• 3ma di decembro - Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni decidas sendar paco-trupi a Somalia, duktata da Usana korpi.

Nord-Amerika

• 6ma di januaro - Usa suspensas tempale l'implanti di mamala protezi pro inquesti pri lua sekureso kontre riski di rupto, o liko di silikono.
• 29ma di aprilo - La policisti en Los Angeles, qui seviciis negra Rodney King, judiciesas nekulpante. Severega revolti naskas en multa loki en Usa.
• 10ma di julio - En Miami, Florida, ex-prezidanto di Panama Manuel Noriega judiciesas e kondamnesas a 40-yara enkarcerigo pro narkotiko-komerco ed extorso.
• 3ma di novembro - Bill Clinton vinkas George Bush en elekto por prezidanteso.

Central Amerika

• 16ma di januaro - Pacala pakto inter la rejimo di Salvador e la gerileri* subskribesas en México.

Sud-Amerika

• 17ma di marto - En Buenos Aires, explozo di bombo en automobilo avan ambasadeyo di Israel produktas 29 morti e 242 vunditi.
• 3ma til la 14ma di junio - Konfero pri Ambiento* e Developado dil Unionita Nacioni eventas en Rio de Janeiro, Brazilia.
• 20ma di junio - Paraguay promulgas lua nuna konstituco.
• 29ma di septembro - Chambro di deputati di Brazilia aprobas akuzo kontre prezidanto Fernando Collor de Mello.
• 2ma di oktobro - Fernando Collor de Mello renuncas la prezidanteso di Brazilia.
• 29ma di decembro - Prezidanto di Brazilia Fernando Collor de Mello revokesas de la povo pro akuzi pri fraudo kontre Braziliana fisko, e perdas sua politikala yuri dum 8 yari.

Naski

• 14ma di januaro - Alexandr Jurbin, Rusa tenisistulo
• 25ma di januaro - Galbadrahin Otgonceceg, Mongoliana e Kazakstanana judoistino

Neymar

• 5ma di februaro - Neymar, Braziliana futbalisto
• 11ma di februaro - Taylor Lautner, Usan aktoro
• 23ma di februaro - David Belyavski, Rusa gimnastikistulo
• 3ma di marto - Mönhbatin Myagmarjargal, Mongoliana boxistino
• 21ma di marto - Karolína Hrdličková, Cheka tenisistino
• 23ma di marto - Kyrie Irving, Usana basketbalisto
• 30ma di marto - Anastasia Bodnaruk, Rusa shakoludistino
• 12ma di aprilo - Chad le Clos, Sudafrikana natisto
• 14ma di aprilo - Tory Nyhaug, Kanadana biciklisto
• 16ma di aprilo - Nikita Glazkov, Rusa skermistulo

Rafaela Lopes Sila

• 24ma di aprilo - Rafaela Lopes Silva, Braziliana judoistino
• 4ma di mayo - Tomáš Filippi, Cheka hokeisto
• 10ma di mayo - Charice, Filipinana kantistino
• 30ma di mayo - Daniel Filip, Cheka hokeisto
• 5ma di junio - David Dvořák, Cheka MMA-kombatanto
• 9ma di junio - Yannick Agnel, Franca natisto
• 14ma di junio - Daryl Sabara, Usan aktoro
• 15ma di junio - Mohamed Salah, Egiptiana futbalisto
• 21ma di junio - Nikita Ignatyev, Rusa gimnastikistulo
• 23ma di junio - Nyambayarin Tögscogt, Mongoliana boxisto

David Alaba

• 24ma di junio - David Alaba, Austriana futbalisto
• 24ma di junio - Isaac Kiese Thelin, Sueda futbalisto
• 28ma di junio - Elaine Thompson-Herah, Jamaikan atletino
• 3ma di julio - Sarah-Rebecca Sekulic, Germana tenisistino
• 5ma di julio - Chiara Scholl, Usana tenisistino
• 8ma di julio - Nikita Gusev, Rusa hokeisto
• 8ma di julio - Son Heung-min, Sud-Koreana futbalisto
• 15ma di julio - Wayde van Niekerk, Sudafrikana atleto

Selena Gomez

• 22ma di julio - Selena Gomez, Usana kantistino
• 3ma di agosto - Denis Ablyazin, Rusa gimnastikistulo
• 4ma di agosto - Timur Safin, Rusa skermistulo
• 5ma di agosto - Harhüügiyn Enh-Amar, Mongoliana boxisto
• 13ma di agosto - Erdenebatin Behbayar, Mongoliana luktisto

Demi Lovato

• 20ma di agosto - Demi Lovato, Usana kantistino ed aktorino
• 1ma di septembro - Kirani James, Grenadan atleto pri 400-metra kurado
• 7ma di septembro - Martin Hinteregger, Austriana futbalisto
• 30ma di septembro - Viktor Baluda, Rusiana tenisistulo
• 12ma di oktobro - Valeri Kichin, Kirgiziana futbalistulo
• 13ma di oktobro - Shelby Rogers, Usana tenisistino
• 14ma di oktobro - Jiří Procházka, Cheka MMA-luktisto
• 15ma di oktobro - Ncuti Gatwa, Ruandana-Skotiana aktoro
• 16ma di oktobro - Viktorija Golubic, Suisa tenisistino
• 19ma di oktobro - Kateřina Mrázová, Cheka hokeistino
• 20ma di oktobro - Xenia Semyonova, Rusa gimnastikistino

Dīng Lìrén

• 24ma di oktobro - Dīng Lìrén, shakoludo-championo di 2023
• 27ma di oktobro - Alexei Vatutin, Rusa tenisistulo
• 11ma di novembro - Yahor Hierasimaw, Bielorusa tenisistulo
• 16ma di novembro - Kalisbek Akimaliyev, Kirgiziana futbalistulo
• 23ma di novembro - Miley Cyrus, Usana kantistino
• 24ma di decembro - Jakub Flek, Cheka hokeisto

Morti

• 3ma di januaro - Judith Anderson, Australian aktorino (n. 1897)
• 16ma di februaro - Janio Quadros, prezidanto di Brazilia (n. 1917)
• 20ma di februaro - Alfred Joseph Casson, Kanadana piktisto (n. 1898)

Menachem Begin

• 9ma di marto - Menachem Begin, chefministro di Israel, Nobel-laureato pri paco (n. 1913)
• 16ma di marto - Maria Helena Vieira da Silva, Portugalana piktistino (n. 1908)
• 21ma di marto - Jerzy Stajuda, Polona piktisto ed arto-kritikisto (n. 1936)
• 23ma di marto - Friedrich Hayek, Britanian ekonomikisto, filozofo, Nobel-laureato en 1974 (n. 1899)
• 3ma di aprilo - Aaron Bohrod, Usana piktisto (n. 1907)
• 4ma di aprilo - Samuel Reshevsky, Usana shakoludisto (n. 1911)
• 6ma di aprilo - Isaac Asimov, Rusa-Usana skriptisto (n. 1920)
• 8ma di aprilo - Daniel Bovet, Suisa farmakologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Meedicino (n. 1907)
• 10ma di aprilo - Peter Dennis Mitchell, Britaniana kemiistulo, Nobel-laureato (n. 1920)
• 11ma di aprilo - Alejandro Obregón, Kolumbiana piktisto (n. 1920)
• 21ma di aprilo - Väinö Linna, Finlandana skriptisto (n. 1920)
• 23ma di aprilo - Satyajit Ray, Indiana filmifisto (n. 1921)
• 23ma di aprilo - Tanka Prasad Acharya, chefministro di Nepal (n. 1912)
• 28ma di aprilo - Francis Bacon, Britaniana piktisto (n. 1909)

Marlene Dietrich

• 6ma di mayo - Marlene Dietrich, German-Usan aktorino, kantistino (n. 1901)
• 23ma di mayo - Atahualpa Yupanqui, Arjentiniana kompozisto, kantisto, muzikisto e skriptisto (n. 1908)
• 23ma di mayo - Giovanni Falcone, Italiana judiciisto (n. 1939)
• 27ma di mayo - Delilah Pierce, Usana piktisto (n. 1904)
• 30ma di mayo - Karl Carstens, prezidanto di Germania (n. 1914)
• 13ma di junio - Pumpuang Duangjan, Tailandana kantistino (n. 1961)
• 15ma di junio - Brett Whiteley, Australian artisto (n. 1939)
• 21ma di junio - Li Xiannian, prezidanto di Popul-Republiko Chinia (n. 1909)
• 27ma di junio - Mihail Tal, Sovietiana shakoludo-championo (n. 1936)
• 29ma di junio - Muhammad Boudiaf, prezidanto di Aljeria (n. 1919)
• 4ma di julio - Ástor Piazzolla, Arjentiniana muzikisto (n. 1921)
• 6ma di julio - Marsha P. Johnson, Afrikan-usana transexual aktivisto e sexuala laboristo (n. 1945)
• 15ma di julio - Hammer DeRoburt, prezidanto di Nauru (n. 1922)
• 22ma di julio - David Wojnarowicz, Usana piktisto (n. 1954)
• 23ma di julio - Suleiman Frangieh, prezidanto di Libano (n. 1910)
• 5ma di agosto - Robert Muldoon, chefministro di Nova-Zelando (n. 1921)

John Cage (sinistre)

• 12ma di agosto - John Cage, Usana kompozisto (n. 1912)
• 2ma di septembro - Barbara McClintock, Usana genetikisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino en 1983 (n. 1902)
• 12ma di septembro - Anthony Perkins, Usan aktoro (n. 1932)
• 29ma di septembro - Paul Jabara, Usan aktoro, kantisto e kompozisto (n. 1948)
• 8ma di oktobro - Willy Brandt, Germana politikisto (n. 1913)
• 11ma di oktobro - Theo Wolvecamp, Nederlandana piktisto (n. 1925)
• 25ma di oktobro - Adelino da Palma Carlos, chefministro di Portugal (n. 1905)
• 5ma di novembro - Jan Oort, Nederlandan astronomo (n. 1900)
• 7ma di novembro - Alexander Dubček, Chekoslovakiana politikisto (n. 1921)
• 15ma di decembro - Sven Delblanc, Sueda skriptisto (n. 1931)
• 21ma di novembro - Kaysone Phomvihane, prezidanto di Laos (n. 1920)
• 23ma di novembro - Mohamed Benhima, chefministro di Maroko (n. 1909)
• 25ma di novembro - Joseph Arthur Ankrah, prezidanto di Ghana (n. 1915)
• 28ma di novembro - Sidney Nolan, Australiana piktisto (n. 1917)
• 30ma di novembro - Peter Blume, Usana piktisto e skultisto (n. 1906)
• 3ma di decembro - Nureddin al-Atassi, prezidanto di Siria (n. 1929)

Nobel-premiiziti

• Fiziko: Georges Charpak
• Kemio: Rudolph A. Marcus
• Fiziologio o Medicino: Edmond Henri Fischer e Edwin G. Krebs
• Literaturo: Derek Walcott
• Paco: Rigoberta Menchú
• Ekonomiko: Gary Becker