1990
yaro
| Historio 19ma yarcento  20ma 21ma yarcento
|
| Yardeki: 1900a • 1910a • 1920a • 1930a • 1940a |
| Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 |
La yaro 1990 (MCMXC per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye lundio segun Gregoriala kalendario. Ol esis la 990ma yaro di la duesma yarmilo, la 90ma yaro di la 20ma yarcento, e la 1ma yaro di la yari 1990a.
EventiRedaktar
KosmoRedaktar
- 24ma di aprilo - Spaco-paromo Discovery instalas kosmala teleskopo „Hubble“ sur orbito.
- 10ma di agosto - Kosmonavo Magellan komencas mapigar Venuso. Ol mapigos cirkume 99% de la surfaco dil planeto.[1]
MondoRedaktar
- 15ma di oktobro - Mihail Gorbachyov premiizesas per Nobel-premio pri paco.
- 13ma di novembro - Tim Berners-Lee kreas l'unesma konocata pagino dil interreto.
EuropaRedaktar
- 1ma di januaro - Polonia abandonas socialismo.
- 7ma di januaro - Inklinanta turmo di Pisa klozesas pro danjereso.
- 11ma di januaro - En Lituania, 200 000 homi demonstras e demandas nedependo.
- 31ma di januaro - Kapitalismo expansas a Sovietia: unesma McDonald's apertesas en Moskva.
- 7ma di februaro - Centra Komitato dil Komunista Partiso di Sovietia finas la povo-monopolo.
- 11ma di marto - Lituania deklaras su itere nedependanta de Sovietia.
- 15ma di marto - Sovietia anuncas ke la deklaro di nedependo en Lituania esas nelegala.
- 8ma di aprilo - Eventas plurapartisal elekti che Yugoslavia, l'unesma demokratial elekti en la lando pos 1938.
- 4ma di mayo - Latvia rideklaras su nedependanta, pos Sovietian okupo en 1940.
- 20ma di mayo - En Rumania, eventas l'unesma elekti pos fino di komunismo. Ion Iliescu elektesas prezidanto.
- 29ma di mayo - Boris Yelcin elektesas prezidanto di Sovietiana Rusia.
- 15ma di marto - Sovietia anuncas ke la deklaro di Lituania pri nedependo esas nelegala.
- 12ma di junio - Rusa federuro deklaras sua nedependo de Sovietia.
- 23ma di junio - Moldova deklaras sua nedependo de Sovietia.
- 27ma di agosto - Suvereneso di RSS Moldova deklaresas da lua parlamento, signifikanta ke lokala legi esos plu efikiva kam olta di Sovietia.
- 30ma di junio - Est-Germania e West-Germania unionas lia ekonomii.
- 26ma til 28ma di julio - Ido-renkontro en Waldkappel, Germania.
- 24ma di agosto - Armenia deklaras nedependo de Sovietia.
- 2ma di septembro - Transdnistria deklaras lua nedependo de RSS Moldova.
- 12ma di septembro - Usa, Unionita Rejio, Francia e Sovietia plus la du Germania paktas pri paco en Moskva. Tale l'okupo di Germania finas e Germania povas unionar.
- 3ma di oktobro - Germania unionas pos la Kolda Milito.
- 15ma di oktobro - Mihail Gorbachyov recevas la Nobel-premio pri paco.
- 8ma di novembro - Mary Therese Robinson divenas l'unesma muliero elektita prezidanto di la Republiko Irlando.[2] El komencos lua guvernisteso ye la 3ma di decembro sam yaro.
- 11ma di novembro - La decido di la Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni donas fristo til 15ma di januaro 1991 ad Irak retretor ek Kuwait.
- 14ma di novembro - Germania e Polonia kontratas pri la limito alonge Oder-Neisse.
- 15ma di novembro - Popul-Republiko Bulgaria finas, e Bulgaria abandonas strukturo di singla partiso de komunista periodo.
- 22ma di novembro - Margaret Thatcher renuncas de posteno di chefministro.
- 27ma di novembro - John Major sucedas Margaret Thatcher kom chefministro.[3]
- 1ma di decembro - L'exkavisti di la Tunelo sub l'Angla kanalo interrenkontras sub la lito dil Kanalo.
- 2ma di decembro - Helmut Kohl elektesas kancelero di Germania pos riunigo. L'antea esis Adolf Hitler.
- 3ma di decembro - Mary Therese Robinson divenas prezidanto di la Republiko Irlando.
- 9ma di decembro - Slobodan Milošević divenas prezidanto di la Federala Republiko Serbia, en Yugoslavia.
- 22ma di decembro - Kroatiana konstituco aprobesas da la parlamento.
- 26ma di decembro - Slovenia deklaras su nedependanta de Yugoslavia.
AziaRedaktar
- 9ma di marto - Komunista guvernerio renuncas en Mongolia. Elekti eventos en julio sam yaro, ed opozanti vinkos parlamentala majoritato.
- 22ma di mayo - Sud-Yemen unionas kun Yemena Araba Republiko por formacar nuna Yemen.
- 21ma di junio - Ter-tremo kun forteso 7.4 che la skalo di Richter frapas l'urbi Rudbar, Manjil e Rasht, en Iran, produktas 40.000 morti e poslasas 500.000 homi sen domo.
- 16ma di julio - Ter-tremo en Filipini produktas 1.600 morti.
- 2ma di agosto - Irak invadas Kuwait.
- 6ma di agosto - Unionita Nacioni imperas embargo ad Irak.
- 8ma di agosto - Policisti mortigas 17 Palestinani e lezas plua kam 100 plusa homi en Ierusalem.
- 20ma di septembro - Sud-Osetia deklaras nedependo de Gruzia.
- 4ma di oktobro - En Filipini rebeli atakas du armeala garnizoni en Mindanao ante kapitulacar la 6ma di oktobro.
- 27ma di novembro - Askar Akayev elektesas prezidanto di Kirgizistan.
- 11ma di novembro - La decido di la Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni donas tempo til 15ma di januaro 1991 ad Irak retretor ek Kuwait.
- 29ma di novembro - Decido da Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni posibligas uzo di forco, se Irak ne retretos ek Kuwait e liberigos kidnapita exterlandani.
AfrikaRedaktar
- 2ma di februaro - prezidanto di Sudafrika, F. W. de Klerk legaligas partiso ANC e promisas liberigar Nelson Mandela.
- 11ma di februaro - Nelson Mandela ekvenas karcero di Victor Verster en Kaburbo pos 27-yara enkarcero.
- 21ma di marto - Pos 75-yar okupeso da Sudafrika, Namibia divenas nedependanta.
- 22ma di mayo - En Gabon permisesas plura partisi.[4]
- 5ma di julio - Tumulti eventas en Kenia kontre pova monopolo dal partiso Kenya African National Union - KANU.
- 9ma di septembro - Prezidanto di Liberia Samuel Kanyon Doe kaptesas e mortigesas da rebelo chefo Prince Yormie Johnson.
Central AmerikaRedaktar
- 3ma di januaro - Prezidanto di Panama Manuel Noriega kapitulacas ad Usani.
- 26ma di februaro - Sandinisti perdas elekti en Nikaragua. Violeta Chamorro elektesas kun 55% de la voti.
- 16ma di decembro - En Haiti Jean-Bertrand Aristide divenas prezidanto e 30-yara diktatoreso militistala finas.
Sud-AmerikaRedaktar
- 11ma di marto - Patricio Aylwin divenas prezidanto di Chili, l'unesma elektita prezidanto pos la diktatoreso di Augusto Pinochet.
- 15ma di marto - Fernando Collor de Mello asumas kom elektita prezidanto di Brazilia, l'unesma elektita prezidanto pos Jânio Quadros, en 1961.
- Julio - En Trinidad e Tobago Islamana radikala grupo Jamaat al Muslimeen probas revokar la guvernerio. Chefministro Arthur Napoleon Raymond Robinson mantenesas kom gajo-homo dum ke tumulti eventas en Port-of-Spain. Pos negocii, Yasin Abu Bakr, chefo dil grupo, kapitulacas a la autoritati.
- 28ma di julio - Alberto Fujimori divenas prezidanto di Peru.
OceaniaRedaktar
- 25ma di julio - Fidji adoptas nova konstituco qua augmentas la dominaco di Fidjiani en la politikala sistemo, e diskriminacas altra rasala grupi, note l'Indo-Fidjiani.
- 22ma di decembro - Marshall Insuli nedependanteskas.
NaskiRedaktar
- 4ma di januaro - Toni Kroos, Germana futbalisto
- 6ma di januaro - João de Lucca, Braziliana natisto
- 31ma di januaro - Tursunali Rustamov, Kirgiziana futbalistulo
- 3ma di februaro - Sean Kingston, Jamaikan-Usana kantisto
- 4ma di februaro - Ekaterini Stefanidi, Greka atletino
- 9ma di februaro - Camille Winbush, Usan aktorino
- 14ma di februaro - Bogdan Kiselevich, Rusa hokeisto
- 27ma di februaro - Kim Young-gwon, Sud-Koreana futbalisto
- 10ma di marto - Inna Deriglazova, Rusa skermistino
- 14ma di marto - Sasha Clements, Kanadan aktorino
- 14ma di marto - Mönhbatin Uranceceg, Mongoliana judoistino
- 20ma di marto - Marcos Rojo, Arjentiniana futbalisto
- 26ma di marto - Sarah Menezes, Braziliana judoistino
- 29ma di marto - Mirlan Murzayev, Kirgiziana futbalistulo
- 30ma di marto - Cassie Scerbo, Usan aktorino
- 3ma di aprilo - Batsaihani Ariunbold, Mongoliana futbalisto
- 9ma di aprilo - Kristen Stewart, Usan aktorino
- 16ma di aprilo - Arthur Zanetti, Braziliana gimnastikisto
- 18ma di aprilo - Anna van der Breggen, Nederlandana biciklistino
- 3ma di mayo - Soronzonboldin Batceceg, Mongoliana luktistino
- 3ma di mayo - Teemu Hartikainen, Finlandana hokeisto
- 5ma di mayo - Ana Šimić, Kroatian atletino
- 16ma di mayo - Viktor Mayer, Kirgiziana futbalistulo
- 18ma di mayo - Yuya Osako, Japoniana futbalisto
- 6ma di junio - Ryan Higa, Usana komediisto
- 6ma di julio - Jeremy Suarez, Usan aktoro
- 11ma di julio - Caroline Wozniacki, Dana tenisistino
- 12ma di julio - Olha Kulchinska, Ukrainana kantisto
- 21ma di julio - Jan Buchtele, Chekiana hokeisto
- 24ma di julio - Daveigh Chase, Usan aktorino
- 3ma di agosto - Nadejda Ivanova, Rusa gimnastikistino
- 12ma di agosto - Mario Balotelli, Italiana futbalisto
- 12ma di agosto - Miroslav Forman, Chekiana hokeisto
- 15ma di agosto - Jennifer Lawrence, Usan aktorino
- 15ma di agosto - Nyusha, Rusa kantistino
- 27ma di agosto - Tori Bowie, Usan atletino
- 8ma di septembro - Emin Garibov, Rusa gimnastikistulo
- 19ma di septembro - Mário Figueira Fernandes, Rusa futbalisto
- 29ma di septembro - Tomáš Doležal, Chekiana hokeisto
- 29ma di oktobro - Amarna Miller, Hispan aktorino
- 16ma di novembro - Yara Puebla, Hispan aktorino
- 20ma di novembro - Edward Pasquale, Kanadana hokeisto
- 7ma di decembro - Martin Dočekal, Chekiana hokeisto
- 7ma di decembro - Urszula Radwańska, Polona tenisistino
- 14ma di decembro - Nacagsürengiyn Zolboo, Mongoliana luktisto
- 26ma di decembro - Denis Cherishev, Rusa futbalisto
MortiRedaktar
- 4ma di januaro - Alberto Lleras Camargo, prezidanto di Kolumbia (n. 1906)
- 6ma di januaro - Pavel Cherenkov, Sovietiana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1904)
- 19ma di januaro - Herbert Wehner, Germana politikisto (n. 1906)
- 20ma di januaro - Princo Naruhiko Higashikuni, chefministro di Japonia (n. 1887)
- 22ma di januaro - Mariano Rumor, chefministro di Italia (n. 1915)
- 25ma di januaro - Ava Gardner, Usan aktorino (n. 1922)[5]
- 25ma di januaro - Dámaso Alonso, Hispana skriptisto e filologo (n. 1898)
- 26ma di januaro - Higashikuni Naruhiko, chefministro di Japonia (n. 1887)
- 23ma di februaro - José Napoleón Duarte, prezidanto di Salvador (n. 1925)
- 24ma di februaro - Sandro Pertini, ex-prezidanto di Italia (n. 1896)
- 3ma di aprilo - Sarah Vaughan, Usana kantistino di jazo (n. 1924)
- 11ma di aprilo - Ivar Lo-Johansson, Sueda skriptisto (n. 1901)
- 15ma di aprilo - Greta Garbo, Sueda aktorino (n. 1905)
- 19ma di aprilo - Marco Aurelio Robles, prezidanto di Panama (n. 1905)
- 23ma di aprilo - Paulette Goddard, Usan aktorino (n. 1910)
- 25ma di aprilo - Dexter Gordon, Usana jazo-muzikisto (n. 1923)
- 16ma di mayo - Sammy Davis Junior, Usana komikisto, aktoro, muzikisto (n. 1925)[6]
- 8ma di junio - José Figueres Ferrer, prezidanto di Kosta Rika (n. 1906)
- 22ma di junio - Ilya Frank, Rusa fizikisto, Nobel-laureato (n. 1908)
- 24ma di junio - Germán Suárez Flamerich, prezidanto di Venezuela (n. 1907)
- 26ma di junio - Anni Blomqvist, Finlandana skriptisto (n. 1909)
- 7ma di julio - Cazuza, Braziliana poeto, kantisto e kompozistulo (n. 1958)
- 18ma di julio - Yun Bo-seon, prezidanto di Sud-Korea (n. 1897)
- 22ma di julio - Manuel Puig, Arjentiniana skriptisto (n. 1932)
- 29ma di julio - Bruno Kreisky, kancelero di Austria (n. 1911)
- 18ma di agosto - Burrhus Frederic Skinner, Usana psikologo (n. 1904)
- 27ma di agosto - Stevie Ray Vaughan, Usana muzikistulo (n. 1954)
- 2ma di septembro - Samuel Kanyon Doe, prezidanto di Liberia (n. 1951)
- 26ma di septembro - Alberto Moravia, Italiana novelisto (n. 1907)
- 30ma di septembro - Patrick White, Australiana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1912)
- 8ma di oktobro - Juan José Arévalo, prezidanto di Guatemala (n. 1904)
- 13ma di oktobro - Lê Đức Thọ, Vietnamana generalo e politikisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1911)
- 14ma di oktobro - Leonard Bernstein, Usana kompozistulo e muzikistulo (n. 1918)
- 22ma di oktobro - Louis Althusser, Franc-Aljeriana Marxista filozofo (n. 1918)
- 27ma di oktobro - Ugo Tognazzi, Italian aktoro (n. 1922)
- 27ma di oktobro - Jacques Demy, Franca filmifisto (n. 1931)
- 27ma di oktobro - Xavier Cugat, Kubana muzikisto (n. 1900)
- 27ma di oktobro - Lída Baarová, Cheka aktorino (n. 1914)
- 11ma di novembro - Yiannis Ricos, Greka skriptisto e poeto (n. 1909)
- 17ma di novembro - Robert Hofstadter, Usana fizikistulo, Nobel-laureato (n. 1915)
- 25ma di novembro - Mikko Niskanen, Finlandana filmifisto (n. 1929)
- 2ma di decembro - Aaron Copland, Usana kompozisto (n. 1900)
- 6ma di decembro - Tunku Abdul Rahman, chefministro di Malaizia (n. 1903)
- 14ma di decembro - Friedrich Dürrenmatt, Suisa skriptisto e piktistulo (n. 1921)
- 18ma di decembro - Paul Tortelier, Franca violoncelisto (n. 1914)
- 28ma di decembro - Ed van der Elsken, Nederlandana fotografisto e filmifisto (n. 1925)
- 29ma di decembro - Goree Carter, Usana kantisto, muzikisito e kompozisto (n. 1930)
- 31ma di decembro - Vasili Lazarev, Sovietiana kosmonauto (n. 1928)
Nobel-premiizitiRedaktar
ReferiRedaktar
- ↑ 1990: Magellan starts mapping Venus - Publikigita da BBC. URL vidita ye 21ma di julio 2016. Idiomo: Angla.
- ↑ 1990: Ireland elects first woman president - Publikigita da BBC. URL vidita ye 8ma di novembro 2016. Idiomo: Angla.
- ↑ 1990: Tories choose Major for Number 10 - Publikigita da BBC. URL vidita ye 29ma di oktobro 2016.
- ↑ Gabon : repères événementiels
- ↑ Ava Gardner - IMDb - URL vidita ye 16ma di oktobro 2018.
- ↑ Sammy Davis Jr. - URL vidita ye 16ma di oktobro 2018.