Bakı
| Bakı | ||
| ||
| Kelk imaji pri Bakı. | ||
| ||
| Blazono | ||
| Lando: |  Azerbaijan
| |
Informo:
| ||
| Latitudo: | 40°23'43'N | |
| Longitudo: | 49°52'56"E | |
| Altitudo: | -28 m | |
| Surfaco: | 285 km² | |
| Habitanti: | 2 374 000 (2014) | |
| Denseso di habitantaro: | 1 024,3 hab./km² | |
| Horala zono: | UTC+4 | |
| Urbestro: | Eldar Azizov | |
Mapo:
| ||
.svg)
| ||
Oficala retosituo:
| ||
| www.baku-ih.gov.az | ||
Baku (Azerbaijanane: Bakı) esas la chef-urbo e maxim populoza urbo di Azerbaijan, ed anke la maxim populoza urbo di Kaspia. Segun statistiki de 2015, ol havis 2 374 000 habitanti. Jacanta 28 metri sub la marala nivelo, lua tota surfaco esas 285 km².
.jpg)
L'urbo esas la ciencala, kulturala ed industriala centro di Azerbaijan. Ol havas multa historiala monumenti, ed esas sideyo dil Universitato Statala di Azerbaijan, di la Nacional Akademio pri Cienci di Azerbaijan, e di multa teatri e muzei.
De 2006, Bakı esabas la starto-punto por la petrolo-konduktilo Bakı-Tiflis-Ceyhan qua transportas petrolo de Kaspia til Mediteraneo, tra Gruzia.
Historio
redaktarCirkume 100 mil yari ante nun, la regiono kovresis da savano, e habitesas de la petroepoko. Tranchuri en roki de bronzoepoko e bronza imajo pri fisho deskovresis en la parto anciena dil urbo. Dum l'unesma yarcento aK, Romani okupis la regiono. En la nacionala parko Gobustan, proxim l'urbo, deskovresis roka epigrafo de 84 til 96 pos Kristo, la maxim anciena skribita evidentajo pri Baku.
Dum la 8ma yarcento, Bakı esis la centro di Persa dinastio Shirvanshah. Ol ofte atakesis dal Kazaki e, pos la 10ma yarcento, anke dal Rus'i. En 1191, pos ter-tremo qua destruktis Shamakhi, lor chef-urbo di la regiono Shirvan, Akhsitan la 1ma transferis lua korto a Baku.
Dum la komenco dil 16ma yarcento, la richeso e strategiala lokizo di Baku atraktis lua povoza vicini. Dum l'antea du yarcenti, ol administresis dal Iranana tribuala kunfederuri Qara Qoyunlu e Aq Qoyunlu. La krulo di ca lasta dinastio atraktis interesi di la dinastio Safavid, qua siejis Baku e kaptis ol en 1501. L'urbo pose okupesis dal Otomani dum kurta tempo, kom rezulto di la milito Otomana-Safavida (1578-1590). En 1607 ol itere kontrolesis da Iranani.
Geografio
redaktar
Jacanta an la westala rivo di Kaspia, Bakı esas vicina di fanga volkani (exemple: Keyraki, Bogkh-bogkha, Lokbatan ed altri), e di saloza lagi, exemple Boyukshor e Khodasan. Lua reliefo ordinare esas plana.
La klimato dil urbo esas miarida e moderema (BSk segun la klimatala klasifikuro da Köppen). La mezavalora temperaturo en februaro (vintro) esas 4,2°C, dum ke la mezavalora temperaturo en julio (somero) esas 26,4°C. Dum la Sovietian epoko, Baku esis populara destino turistala, pro lua multa sunoza e varma dii e sika klimato. Altralatere, l'industrial agado dum la sama epoko kontaminis multa loki.
La mezavalora yarala pluvo-quanto esas 210 mm, e la maxim pluvoza monato esas novembro, kun mezavalore 30 mm. La maxim sika monato esas julio: lua pluvo-quanto esas mezavalore 2 mm.