Ljubljana
Kelk imaji pri Ljubljana.
Standardo Blazono
Lando: Slovenia
Informo:
Latitudo: 46°03′N
Longitudo: 14°30′E
Altitudo: 296 m
Surfaco: 163,76 km²
Habitanti: 284 293 (2022)
Denseso di habitantaro: 1048 hab./km²
Horala zono: UTC+1
(UTC+2 dum somero)
Urbestro: Zoran Janković
Mapo di Ljubljana
Oficala retosituo:
http://www.ljubljana.si/

Ljubljana esas la chef-urbo e maxim populoza urbo di Slovenia, jacanta apud komercala voyo liganta Adriatiko a Danubio. Segun statistiki de la yaro 2022 ol havis 284 293 habitanti. Lua tota surfaco esas 163,76 km².

Panoramo pri Ljubljana.

L'urbo originis de anciena Romana kolonio nomizita Colonia Iulia Aemona, e konquestesis da dinastio Habsburg en 1278. Dum Napoleonal epoko, ol divenis chef-urbo di tale nomizita "Iliriana provinci". Pos finir l'unesma mondomilito ol enkorpigesis a lora Rejio di Serbi, Kroati e Sloveni, pose Yugoslavia. Depos la duesma mondomilito ol divenis chef-urbo di Socialista Republiko Slovenia, e depos 1991 di nedependanta Slovenia. Ljubljana konservas multa historiala konstrukturi, e gastigas diversa festivali e kulturala celebri dum tota yaro, qui atraktas nombroza turisti interna ed exterlanda. L'urbo esas koncentro-punto por diversa chosei e ferovoyi, e havas moderna aeroportuo.

Lua universitato, fondita en 1919, esas la maxim anciena e la maxim granda de la lando, havanta plu kam 63 mil studenti e 22 fakultati.

Historio

redaktar
 
Restaji del komenco di Kristana ero.

Cirkume 2000 aK, la marsho di Ljubljana habitesis da homi qui vivis en palisarodomi. Ca populo uzis kanoi por navigar tra la marsho. En ca zono trovesis la maxim anciena ligna roto konocata. Pose, la regiono esis transito-loko por diversa populi, exemple Iliriani.

Dum Roman epoko existis ibe urbo nomizita Emona od Aemona (kurte por Colonia Iulia Aemona). Ta urbo havis cirkume 5 mil o 6 mil habitanti, la maxim multa ek li esis komercisti, mestieristi e veterani de militi. Qual eventis kun altra loki di Romana imperio, Emona dekadis, ed en 452 ol konquestesis dal Huni komandita da Attila. Pose ol konquestesis dal Ostrogoti e dal Lombardi.

Dum la 6ma yarcento, instalesis ibe l'ancestri di la nuna Sloveniani, qua pose dominacesis dal Frankiani, e subisis ataki da Hungari (Magiari)[1]. La nomo dil urbo, Luvigana, aparis unesmafoye en dokumento de 1144. Dum la 13ma yarcento, la urbo konsistis ek 3 arei: Stari trg ("antiqua urbo"), Mestni trg ("placo dil urbo") e Novi trg ("nova urbo")[1]. En 1220, Ljubljana recevis statuto di urbo, e darfis emisar sua propra monetaro[1].

 
Ljubljana en 1689.

En 1270, tota Karniola (Sloveniane: Kranjska) konquestesis da Otakar la 2ma de Bohemia, ma en 1278 ol konquestesis da Rudolf la 1ma di Germania, pos ke lu vinkis Otakar. L'urbo, ribaptita Laibach, restis kontrolita da dinastio Habsburg til 1797. La diocezo dil urbo establisesis en 1491, e la kirko di Santa Nikolaus divenis katedralo[1].

Dum la 15ma yarcento, Ljubljana fameskis kom artala centro. Pos ter-tremo en 1511, l'urbo rikonstruktesis segun stilo Renesancala, e nova murego konstruktesis, cirkondanta ol. Dum la 16ma yarcento l'urbo havis cirkume 5 mil habitanti, de qui 70% parolis la Sloveniana.

Geografio

redaktar
 
Rivero Ljubljanica trairas la urbo.
 
Ljubljana, kun l'Alpi di Kamnik addope.

La reliefo di Ljubljana esas kelke plana, jacanta sur planajo qua originis dum Quaternaro. La monti vicina esas plu anciena, ed originis dum Mezozoiko* o Paleozoiko*. Lua mezavalora altitudo esas 296 metri, e lua maxim alta punto esas Grmada, kun 676 metri super la marala nivelo. Rivero Ljubljanica trairas la urbo, ed esas partale kanaligita.

Dum lua historio, diversa ter-tremi frapis Ljubljana e produktis granda destruktado, exemple en 1511 ed en 1895. Fakte, l'urbo jacas sur areo kun granda sismal aktiveso, vicina di tri importanta zoni sismala: l'Alpi norde, Dinarik Alpi sude, e la planajo Panoniana este.

La klimato di Ljubljana esas oceanala (Cfb, segun la klimatala klasifikuro da Köppen), an la limito kun humida klimato subtropikala (Cfa). La mezavalora temperaturo en januaro (vintro) esas 1°C°C, kontre ke la mezavalora temperaturo en julio (somero) esas 21,8°C°C.

La mezavalora yarala pluvo-quanto dil urbo esas 1368 mm, e la maxim pluvoza monato esas septembro, kun mezavalore 160 mm.

Ljubljana dum vintro.
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 «Ljubljana in the Middle Ages» - URL vidita ye 16ma di februaro 2025. Idiomo: Angla.
Chef-urbi di Europana landi

Amsterdam · Andorra la Vella · Athina · Bakı · Beograd  · Berlin · Bern · Bratislava · Bruxel · Budapest · București · Chișinău · Dublin · Helsinki · Kiyiv · København · Lisboa · Ljubljana · London · Luxemburg · Madrid · Minsk · Monako · Moskva · Nikosia · Oslo · Paris · Podgorica · Praha  · Reykjavík · Rīga · Roma · San-Marino · Sarajevo · Skopje  · Sofiya · Stockholm · Tallinn · Tbilisi · Tirane · Vaduz · Valletta  · Warszawa · Vatikano · Wien · Vilnius · Yerevan · Zagreb