1914
yaro
| Historio > yarcento |
| 19ma yarcento20ma21ma yarcento
|
| Yardeki: 1900ma • 1910ma • 1920ma • 1930ma • 1940ma |
| Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 |
EventiRedaktar
EuropaRedaktar
- 28ma di junio - Gavrilo Princip, 19 yar-evanta studento suportero del ideo pri "Granda Serbia", mortigas pafante l'arkiduko Franz Ferdinand, lor heredanto di trono di Austria-Hungaria, e lua spozino.[1] L' armei di Europana landi mobilizesos.
- 9ma di julio - La maxim alta temperaturo mezurita en la historio di Finlando: 35,9 °C.
- 1ma di agosto - Unesma mondomilito komencas. Germana imperio deklaras milito kontre Rusia.
- 2ma di agosto - Unesma mondomilito: Germania okupas Luxemburgia.[2]
- 3ma di agosto - Unesma mondomilito: Germana imperio deklaras milito kontre Francia.
- 4ma di agosto - Unesma mondomilito: Germana imperio invadas Belgia, e l'Unionita Rejio deklaras milito kontre Germania.[3]
- 5ma di agosto - Montenegro deklaras milito kontre Austria-Hungaria.
- 6ma di agosto - Austria-Hungaria deklaras milito kontre Rusa imperio.
- 30ma di agosto - Unesma mondomilito: Germana aeroplani bombardas unesmafoye Paris.
- 30ma di agosto - Unesma mondomilito: Germani vinkas Rusian armeo en la batalio di Tannenberg.
- 3ma di septembro - Benedictus la 15ma divenas papo.
- 6ma til la 12ma di septembro - Eventas l'unesma batalio di Marne, kun la partopreno di preske du milion soldati de amba flanki. Germani vinkesas e retretas.
- 15ma di novembro - Benito Mussolini kreas jurnalo Il Popolo d'Italia.
- 17ma di novembro - Unesma mondomilito: "Rusigo" di Finlando publikeskas per jurnali en Helsinki.
- 21ma di decembro - Unesma mondomilito: eventas l'unesma bombardo per aeroplani en Dover.
AziaRedaktar
- 23ma di agosto - Japonia deklaras milito kontre Germana imperio.
- 1ma di novembro - Kuwait divenas Britaniana protektorato.
AfrikaRedaktar
- 26ma di septembro - Unesma mondomilito: en la batalio di Sandfontein, Germana trupi vinkas Britaniana e Sudafrikana trupi.
- Francia ed Unionita Rejio okupas kolonii de Germana imperio che westal Afrika.
- Franca generala-guberniestro en Madagaskar komencas administrar Komori.
- Unionita Rejio submisas komplete la nuna Nigeria.
Nord-AmerikaRedaktar
- 19ma di junio - En Alberta, Kanada, eventas explozo en mineyo ye la vilajo Hillcrest. De la 235 homi qui eniris la mineyo, 189 ne ekiris. La mortinti esis cirkume duimo de la employati ye la mineyo, e granda parto de la habitantaro di Hillcrest. La plu multa esis enmigrinti. La evento esas la maxim grava mineyo-dizastro en la historio di Kanada, ma esas nemulte konocata, nam pos kelka dii la mondomilito komencis.
- 1ma di septembro - La lasta voyajera kolombo mortas che la zoo di Cincinnati, e la speco deklaresas extingita.
- Fervoyo til Kanadana westa rivo kompleteskas.
- Usana Mary Phelps Jacobs ganas patento por bustiero.
Central AmerikaRedaktar
- 7ma di januaro - L'unesma navo navigas tra kanalo di Panama.
- 15ma di agosto - Kanalo di Panama inauguresas.
Sud-AmerikaRedaktar
- 9ma di agosto - Victorino de la Plaza divenas prezidanto di Arjentinia.
- 15ma di novembro - Venceslau Brás divenas prezidanto di Brazilia.
- Petrolo trovesas en Venezuela.
NaskiRedaktar
- 5ma di januaro - Nicolas de Staël, Franca piktisto (m. 1955)
- 17ma di januaro - Théo Lefèvre, chefministro di Belgia (m. 1973)
- 4ma di februaro - Alfred Andersch, Germana skriptisto (m. 1980)
- 5ma di februaro - Alan Lloyd Hodgkin, Britaniana ciencisto, Nobel-laurato pri Fiziologio o Medicino (m. 1998)
- 5ma di februaro - William S. Burroughs, Usana skriptisto (m. 1997)
- 19ma di februaro - Jacques Dufilho, Franc aktoro (m. 2005)
- 22ma di februaro - Renato Dulbecco, Italiana virologiisto, Nobel-laureato (m. 2012)
- 26ma di februaro - Antonio Cardile, Italiana piktisto e skultisto (m. 1986)
- 3ma di marto - Asger Jorn, Dana piktisto (m. 1973)
- 17ma di marto - Juan Carlos Onganía, prezidanto di Arjentinia (m. 1995)
- 21ma di marto - Paul Tortelier, Franca violoncelisto (m. 1990)
- 25ma di marto - Norman Borlaug, Usan agrokultivala ciencisto, Nobel-laureato pri paco (m. 2009)
- 31ma di marto - Octavio Paz, Mexikiana skriptisto e diplomacisto, Nobel-laureato pri Literaturo (m. 1998)
- 2ma di aprilo - Alec Guinness, Britanian aktoro (m. 2000)
- 4ma di aprilo - Marguerite Duras, Franca skriptisto e filmifistino (m. 1996)
- 12ma di aprilo - Adriaan Blaauw, Nederlandan astronomo (m. 2010)
- 22ma di aprilo - Michael Wittmann, Germana soldato (m. 1944)
- 25ma di aprilo - Marcos Pérez Jiménez, prezidanto di Venezuela (m. 2001)
- 30ma di aprilo - Dorival Caymmi, Braziliana kompozistulo e kantisto (m. 2008)
- 5ma di mayo - Tyrone Power, Usan aktoro (m. 1958)
- 13ma di mayo - Joe Louis, Usana boxisto (m. 1981)
- 15ma di mayo - Tenzing Norgay, Nepalana sherpa qua helpis Edmund Hillary acensar Monto Everest (m. 1986)
- 19ma di mayo - Max Perutz, Austriana molekulala biologiisto, Nobel-laurato pri kemio (m. 2002)
- 14ma di junio - Gisèle Casadesus, Franc aktorino (m. 2017)
- 15ma di junio - Yuri Andropov, chefo di Sovietia (m. 1984)
- 21ma di junio - William Vickrey, Kanadan ekonomikisto, Nobel-laurato pri ekonomiko (m. 1996)
- 30ma di junio - Francisco da Costa Gomes, prezidanto di Portugal (m. 2001)
- 1ma di julio - Ahmed Hassan al-Bakr, prezidanto di Irak (m. 1982)
- 5ma di julio - Jean Tabaud, Franca piktisto (m. 1996)
- 9ma di julio - Willi Stoph, prezidanto e chefministro di Est-Germania (m. 1999)
- 31ma di julio - Louis de Funès, Franc aktoro (m. 1983)
- 9ma di agosto - Tove Jansson, Finlandana-Sueda skriptisto e desegnisto (m. 2001)
- 14ma di agosto - Poul Hartling, chefministro di Dania (m. 2000)
- 17ma di agosto - Franklin Delano Roosevelt Jr., Usana politikisto (m. 1988)
- 19ma di agosto - Maurice Bourgès-Maunoury, Franca politikisto (m. 1993)
- 26ma di agosto - Julio Cortázar, Arjentiniana skriptisto (m. 1984)
- 7ma di septembro - James Van Allen, Usan astrofizikisto (m. 2006)
- 12ma di septembro - Desmond Llewelyn, Walsan aktoro (m. 1999)
- 14ma di septembro - Lída Baarová, Cheka aktorino (m. 2000)
- 15ma di septembro - Adolfo Bioy Casares, Arjentiniana skriptisto (m. 1999)
- 15ma di septembro - Jens Otto Krag, chefministro di Dania (m. 1978)
- 16ma di septembro - Lupicínio Rodrigues, Braziliana kompozisto (m. 1974)
- 6ma di oktobro - Thor Heyerdahl, Norvegiana exploristo, en Larvik (m. 2002)
- 14ma di oktobro - Raymond Davis Jr, Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 2006)
- 15ma di oktobro - Mohammed Zahir Shah, shaho di Afganistan (m. 2007)
- 17ma di oktobro - Jerry Siegel, kreinto di Superman (m. 1996)
- 25ma di oktobro - John Berryman, Usana skriptisto (m. 1972)
.jpg)
- 28ma di oktobro - Jonas Salk, Usana mediko e ciencisto (m. 1995)
- 28ma di oktobro - Richard Laurence Millington Synge, Angla kemiisto, Nobel-laureato (m. 1994)
- 30ma di oktobro - Leabua Jonathan, chefministro di Lesoto (m. 1987)
- 4ma di novembro - Carlos Castillo Armas, prezidanto di Guatemala (m. 1957)
- 12ma di novembro - Sylvi Saimo, l'unesma Finlandana muliero qua ganis ora medalio dum l'Olimpiala Ludi (m. 2004)
- 20ma di novembro - Charles Berlitz, Usana skriptisto (m. 2003)
- 21ma di novembro - Henri Laborit, Franca biologiisto (m. 1995)
- 23ma di novembro - Charles Berlitz, Usana linguistikisto, docisto di idiomi e skriptisto (m. 2003)
- 4ma di decembro - Rudolf Hausner, Austriana piktisto (m. 1995)
- 5ma di decembro - Lina Bo Bardi, Brazilian arkitektino (m. 1992)
- 12ma di decembro - Patrick O'Brian, Britaniana skriptisto (m. 2000)
- 14ma di decembro - Karl Carstens, prezidanto di West-Germania (m. 1992)
- Tito Okello, prezidanto di Uganda (m. 1996)
- Hellmut Röhnisch, Germana atleto ed Idisto (m. 1996)
- Robert Castelló, Andoran Idisto (m. 1998)
- Makhosini Dlamini, chefministro di Swazilando (m. 1978)
- Charles Sebree, Usana piktisto (m. 1985)
MortiRedaktar
- 1ma di marto - Carlos Felipe Morales Languasco, prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1867)
- 16ma di marto - Charles Albert Gobat, Suisa politikisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1843)
- 25ma di marto - Frédéric Mistral, Franca skriptisto, Nobel-laureato (n. 1830)
- 2ma di aprilo - Paul Heyse, Germana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1830)
- 6ma di aprilo - Józef Chełmoński, Polona piktisto (n. 1849)
- 14ma di aprilo - Charles Sanders Peirce, Usana filozofo (n. 1839)
- 12ma di mayo - Eugenio Montero Ríos, chefministro di Hispania (n. 1832)
- 21ma di junio - Bertha Felicitas Sophie von Suttner, Austriana novelisto e pacifisto, Nobel-laureato (n. 1843)
- 13ma di julio - Joan Röell, chefministro di Nederlando (n. 1844)
- 28ma di junio - Arkiduko Franz Ferdinand (asasinita) (n. 1863)
- 18ma di julio - Sílvio Romero, Braziliana poeto e politikisto (n. [1851)
- 3ma di agosto - Louis Couturat, kreinto di Ido en Paris, Francia (n. 1868)
- 9ma di agosto - Roque Sáenz Peña, prezidanto di Arjentinia (n. 1851)
- 20ma di agosto - Papo Pius la 10ma (n. 1835)
- 3ma di septembro - Albéric Magnard, Franca kompozisto (n. 1865)
- 11ma di septembro - Claudius Colas, Franca Esperantisto (n. 1884)
- 26ma di septembro - August Macke, Germana piktisto (n. 1887)
- 10ma di oktobro - Rejulo Carol la 1ma di Rumania (n. 1839)
- 10ma di oktobro Gijsbert van Tienhoven, chefministro di Nederlando (n. 1841)
- 19ma di oktobro - Julio Argentino Roca, prezidanto di Arjentinia (n. 1843)
- 21ma di oktobro - Dimitrie Sturdza, chefministro di Rumania (n. 1833)
- 23ma di oktobro - José Evaristo de Uriburu, prezidanto di Arjentinia (n. 1831)
- 5ma di novembro - August Weismann, Germana biologiisto e zoologiisto (n. 1834)
- 21ma di novembro - Peter Alfred Schou, Dana piktisto (n. 1844)
- ? Ambrose Bierce, Usana skriptisto (n. 1842)
Nobel-premiizitiRedaktar
- Fiziko: Max von Laue
- Kemio: Theodore William Richards
- Fiziologio o Medicino: Robert Bárány
- Literaturo: ne premiizita
- Paco: ne premiizita
ReferiRedaktar
- ↑ (28ma di junio 2014) A confusão que iniciou a Primeira Guerra Mundial (Hispana). El País. URL vidita ye la 13ma di agosto 2017.
- ↑ Occupation of Luxembourg (Angla). International Encyclopedia of the First World War. URL vidita ye la 13ma di agosto 2017.
- ↑ 1914: Reino Unido declara guerra à Alemanha. UOL. URL vidita ye la 4ma di agosto 2016.