Homi ja habitis la regiono di nuna Ruanda cirkume 3.000 aK. Inter 700 aK e 1500 Bantua populi enmigris vers la regiono e komencis praktikar agrokultivo.[1]

Rikonstrukturo di rejala palaco en Nyanza.
Mulieri Twa kun tradicionala ceramikaji.

L'origino di la populi Hutu e Tuci esas necerta. Kande Europani arivis en la regiono di nuna Ruanda, la du populi habitis ol. Rasala teorii konjektis ke le Hutu originis de nuna Ruanda, kontre ke le Tuci venis de altra regiono. To esis l'origino di la nuna konflikto. Altralatere, la populo Twa, aborijena pigmei, probable habitas la regiono depos l'1ma yarmilo.

La Konfero di Berlin establisis ke Ruanda-Urundi (lor konsistinta ek la nuna teritorii di Ruanda e Burundi) esus Germana teritorio. La regiono unionesis kun Tanganyika por formacar Germana Estal Afrika. Germani ne modifikis multe la lokala socio, ma exercis influi e suportis la lokala rejo.

Kun la fino dil Unesma mondomilito Germania perdis la teritorio por Belgia. Belgia introduktis skoli, projekti pri saneso, ed administris l'agrokultivo. Belgia duris guvernar Ruanda pos la duesma mondomilito, mantenis la sistemo di klasi lokala, e promocis la prepondero di le Tuci.

Juvénal Habyarimana.
Standardo di Ruanda, de 1962 til 2001.

Ruanda separesis de Burundi e nedependanteskis de Belgia ye la 1ma di julio 1962. Grégoire Kayibanda divenis lua unesma prezidanto. La violento rasala komencis kande Tuci exilit en vicina landi lansis ataki, que esis violentoze represita da Hutu.

En 1973, Juvénal Habyarimana deklaris ke la guvernerio esis korupta, komandis stato-stroko e divenis prezidanto. Multa autoritatozi mortigesis, inkluzite l'ex-prezidanto Kayibanda e lua spozino. Malgre ke la violento kontre le Tuci diminutis pro l'ekonomiala kresko, la diskriminaco favorebla a le Hutu duris. La diskriminaco kontre le Twa anke duris, ed en 1990 la maxim multa ja ekpulsabis de la foresti e divenabis mendikeri.

La habitantaro di Ruanda kreskis de 1,6 milion personi en 1934 til 7.1 milion en 1989, e la konkurenco pri agri kreskis.

En 1990 la Fronto Patriotala di Ruanda (RPF), kreita da refujinti Tuci, invadis la nordo di Ruanda, e l'interna milito komencis. Nula flanko profitis de la milito, ma en 1992 l'autoritato di Juvénal Habyarimana febleskis. Intensa protesti koaktis ilu signatar la kontrato di Arusha kun rebeli.

Kranii di la viktimi di la masakro.
Kampeyo por Ruandana refujinti che Demokratial Republiko Kongo.

L'armistico finis ye la 6ma di aprilo 1994, kande pafado kontre l'aviono di Habyarimana an l'aeroportuo di Kigali mortigis ilu, e lora prezidanto di Burundi, Cyprien Ntaryamira. La reakto kontre la mortigo di Hayarimana dum la sequanta dii esis intensa masakro kontre le Tuci: nur 100 dii pos la morto di Habyarimana, de 500 000 til 1 000 000 Tuci e moderema Hutu ja mortigabis.

La fronto Tuci RPF durigis l'ataki, e pokope prenis kontrolo di la lando ke vinkis komplete la milito, dum la duimo di julio 1994. Kande to eventis, cirkume 2 milion Hutu fugis a vicina landi. La violento gradope diminutis pos l'interveno dil Unionita Nacioni.

Dum la yari 2000a, la kresko ekonomiala di Ruanda durigis, la quanto di turisti e l'indexo pri homala developeso augmentis rapide, e de 2006 til 2011 la povreso deskreskis de 57% til 45% de la habitantaro. L'infantala mortado anke deskreskis inter 2000 e 2009, de 180 po singla grupo di 1000 pueri til 111 en singla grupo di 1000 pueri.

Nun, la chefi Hutu qui komandis la gentocido di 1994 judiciesas dal Internaciona Tribunalo Kriminala por Ruanda, e da lokala korti, nomizita Gacaca.[2]

Referi redaktar

  1. Chrétien, Jean-Pierre (2003). The Great Lakes of Africa: Two Thousand Years of History Cambridge, Mass.: MIT Press.
  2. Harrell, Peter E., Rwanda's Gamble: Gacaca and a New Model of Transitional Justice. New York: Writer's Advantage Press, 2003.


 
Aljeria | Angola | Benin | Botswana | Burkina Faso | Burundi | Centrafrika | Chad | Demokratial Republiko Kongo | Djibuti | Egiptia | Equatorala Guinea | Eritrea | Eswatini | Etiopia | Gabon | Gambia | Ghana | Guinea | Guinea Bisau | Ivora Rivo | Kabo Verda | Kamerun | Kenia | Komori | Kongo | Lesotho | Liberia | Libia | Madagaskar | Malawi | Mali | Maroko | Maurico | Mauritania | Mozambik | Namibia | Nigeria | Nijer | Ruanda | San-Tome e Principe | Senegal | Sierra Leone | Seycheli | Somalia | Sudafrika | Sudan | Sud-Sudan | Tanzania | Tunizia | Togo | Uganda | Zambia | Zimbabwe