Yari 1970a

yardeko
(Ridirektita de Yari 1970ma)
Historio
19ma yarcento20ma21ma yarcento
Yardeki:

1900a1910a1920a1930a1940a
1950a1960a1970a1980a1990a
2000a


Yari:

19011902190319041905
19061907190819091910
19111912191319141915
19161917191819191920
19211922192319241925
19261927192819291930
19311932193319341935
19361937193819391940
19411942194319441945
19461947194819491950
19511952195319541955
19561957195819591960
19611962196319641965
19661967196819691970
19711972197319741975
19761977197819791980
19811982198319841985
19861987198819891990
19911992199319941995
19961997199819992000

La yari 1970a dil 20ma yarcento komencis ye la 1ma di januaro 1970 e finis ye la 31ma di decembro 1979. Dum ta yardeko, Kolda milito duris, tamen la milito di Vietnam finis. Usa e Sovietia igis SALT-pakti, probanta diminutar la quanteso di nukleara fuzei. En 1971, Usana prezidanto Richard Nixon renkontris Zhou Enlai, lor la chefministro di Popul-Republiko Chinia, komencanta proximigo inter la du landi.

Nixon e Chiniana chefministro Zhou Enlai.

En Usa eventis tale nomizita skandalo di Watergate, qua koaktis lora prezidanto Richard Nixon renuncar. Che Mez-Oriento, Egiptia ed Israel signatis paco-pakto, ed en Iran eventis revoluciono qua revokis lora shaho Reza Pahlavi. En Kambodja, Reda Kmer komencis gentocido.

La preci dil petrolo augmentis subite dum la mondala petrolo-krizo di 1973, e to afektis multa ekonomii en tota mondo. La yardeko finis sub minaco di augmento di chomeso konseque de la krizo.

Kosmo redaktar

Europa redaktar

Azia redaktar

Afrika redaktar

  • Kontesto inter ocidentala landi e komunista bloko divenis ekonomikala precipue en Europa. Tamen en Afrika esis reala militi qui havis kontakto kun kolda milito inter Ocidento ed Estala bloko.
  • Idi Amin regnis en Uganda 19711979 terorigante sua habitantaro. Forsan 500.000 Ugandani perisis en masakri od karcerigita.

Nord-Amerika redaktar

En Usa eventis multa protesti dum la komenco dil yardeko kontre la partopreno di Usana trupi en la Milito di Vietnam. Richard Nixon decidis gradope retretar Usana trupi til ke ye la 29ma di marto 1973, la lasta soldati de Usa foriris Vietnam.

Sud-Amerika redaktar

Kulturo redaktar

 
Sueda grupo ABBA, qua enregistragis multa sucesi Disco.
 
Britaniana bando Pink Floyd.

En 1970, la Britaniana rock-ensemblo The Beatles finas existar. Ank en 1970 du ikoni de la muziko Usana mortas: Jimi Hendrix e Janis Joplin. Jim Morrison mortas ye la 3ma di julio la sequanta yaro, 1971. Tale nomizita Progresema rock, qua aparis dum la yari 1960a, atingis lua kulmino de 1971 til 1976, exemple muziki da bandi Jethro Tull, Yes e Pink Floyd. En Usa e pose en Europa ed altra regioni, la transformo di la jenro Soul kun influi de pop kreis la "fenomeno" Disco pos la duimo dil yardeko. En 1976 aparis muzikala stilo nomizita punk, komence en l'Unionita Rejio (exemple bandi Sex Pistols, The Damned, Siouxsie and the Banshees e The Clash) e pose en Usa (exemple bando The Ramones) ed altra landi la "movado" punk, kun furioza muziki e liriki. La transformo di la muziko punk kun kelka influi de disco originis stilo nomizita "New Wave" dum la fino dil yardeko.

Referi redaktar

  1. First Crewed Skylab Mission - Publikigita da NASA. URL vidita ye 30ma di junio 2021. 
  2. Viking 1 - Mars Missions - NASA - Publikigita da NASA. URL vidita ye 30ma di junio 2021.