Santa Lucia
| Santa Lucia | ||
| Saint Lucia Sainte-Lucie | ||
|
| |
| Standardo di Santa Lucia | Blazono di Santa Lucia | |
| Nacionala himno: | ||
| Sons and Daughters of Saint Lucia | ||
| ||
Urbi:
| ||
| Chefurbo: | Castries | |
| · Habitanti: | 70 000 (2013) | |
| Precipua urbo: | Castries | |
Lingui:
| ||
| Oficala lingui: | Angla, Franca kreola linguo di Santa Lucia | |
| Tipo: | Monarkio | |
| · Rejo: | Charles la 3a | |
| · Generala guvernisto: | Errol Charles | |
| · Chefministro: | Philip Joseph Pierre | |
Surfaco: (191ma maxim granda)
| ||
| · Totala: | 616 km² | |
| · Aquo: | 1,6 % | |
| · Totala: | 178 015[1] (2016) | |
| · Denseso di habitantaro: | 300 hab./km² | |
Plusa informi:
| ||
| Valuto: | Dolaro di estal Karibia | |
| Veho-latero: | sinistre | |
| ISO: | LC
| |
LCA
| ||
662
| ||
| Reto-domeno: | .lc | |
Santa Lucia esas stato che Karibiana Maro, konsistanta ek insulo Santa Lucia. Ol jacas nord-nordweste de Santa Vincent e Grenadini, norde de Barbados e sude de Martinik. L'insulo olim nominesis Iouanalao e pose Hewanorra, nomi donita, rispektive, dal indijeni Arawak e Karib.
Bazala fakti pri Santa Lucia:
Historio
redaktar| Precipua artiklo: Historio di Santa Lucia |
L'unesma habitanti konocita de Santa Lucia esis l'indijeni Arawak, qui esis pacema. Li probable originis de la nordo di Sud-Amerika, ulatempe inter la yari 200 e 400. Posible altra populi habitis l'insulo ante li. Multa ek la bona ceramikaji del Arawak trovesis en arkeologiala siti dil insulo.
L'indijeni Karib, plu atakema, arivis cirkume la yaro 800, mortigis viri Arawak ed asimilis la mulieri Arawak en lia tribui. Li nomisis l'insulo Hewanarau o Hewanorra (loko ube existas iguani).[2]
Cristoforo Colombo deskovris l'insulo en 1502, ye la festo-dio di Santa Lucia (la 13ma di decembro), e nominis ol pro to. Tamen, lu ne koloniigis ol. Dum la yari 1550a, Franca pirato François le Clerc ofte vizitis l'insulo.
Angli arivis unesmafoye dum la komenco di la 17ma yarcento, ma faliis en lia unesma esforci por koloniigar l'insulo: en 1605 Angla navo Olive Branch adportis 67 kolonigiisti al insulo, e 5 semani pose nur 19 transvivabis, pro morbi e pro l'atako dal indijeni Karib. En 1643, Franci establisis l'unesma kolonieto en l'insulo. Li signatis pakto kun le Karib en 1660, e komencis kultivar sukrokano en vasta plantacerii.
Dum la 18ma yarcento, Francia e Britania luktis diversa foyi pri la kontrolo di Santa Lucia. Dum sep-yara milito, Britania okupis l'insulo, ma retrodonis ol a Francia en 1763. Kande Franci okupis l'insuli, li probis uzar indijeni kom sklavi en la plantacerii. Multa indijeni mortis pro morbi adportita dal Europani, nome variolo. Multa Afrikana sklavi anke mortis, pro la severa laborala standi en la plantacerii.
Kande eventis la Franca revoluciono, revolucionala tribunalo instalesis en l'insulo. En 1794, lora guvernisto dil insulo deklaris sklaveso abolisita. Pokatempe pose, Britaniani itere invadis l'insulo, ma ye la 21ma di februaro 1795 eventis revolto di lokala habitanti kontre Britaniani. La sequanta yaro Britaniani brulis Castries, ma nur en 1803 li ganis kompleta kontrolo dil insulo.
Unionita Rejio e Francia duris disputar la dominaco super Santa Lucia til 1814, kande Britaniani definitive aquiris ol. De 1958 til 1962, Santa Lucia apartenis a la Federuro di Westal Indii. En 1953, universala votado adoptesis. En 1967, l'insulo recevis autonomio ed, ye la 22ma di februaro 1979 ol nedependanteskis de Unionita Rejio. John Compton esis l'unesma chefministro di la nedependanta lando.
Kenny Davis Anthony esis chefministro di la lando de 1997 til 2006. En novembro 2011 il itere rielektesis chefministro.
Politiko
redaktar
.png)
Santa Lucia esas konstitucala monarkio. Rejo Charles la 3ma di Unionita Rejio reprezentesas da Errol Charles, generala guvernisto. La chefo di guvernerio esas la chefministro, qua ordinare esas la chefo di la partiso kun maxim granda nombro di reprezentanti en la parlamento.
La legifala povo konsistas ek duchambra parlamento. La basa chambro esas la Chambro di Deputati, kun 17 membri qui elektesas dal populo por 5 yari. La Senato havas 11 membri, qui elektesas da la deputati.
La strukturo di judiciala povo konsistas distriktala korti ed un alta korto. La konstituco di Santa Lucia adoptesis ye la 22ma di februaro 1979,[3] kande ol nedependanteskis.
Santa Lucia ne havas armeo. Ol esas membro di CARICOM, dil Organizuro di Estal Karibiana Stati, e di La Francophonie.
Geografio
redaktar
Santa Lucia esas insulo longa de 43,5 km e larja de 22,5 km, havanta entote 616 km² di surfaco totala e 158 km di litoro. Lua maxim alta monto esas Mount Gimie, kun 950 metri di altitudo, formacita per volkanala roki. Du altra monti, nomizita Pitons, formacas notora agnosk-marko di la lando. Multa fluveti naskas en alta regioni e fluas tra fertila tereni. Cirkume 8% de la teritorio di Santa Lucia kultivesas.
La maxim populoza urbo esas la chef-urbo, Castries. Altra importanta urbi esas Gros Islet, Vieux Fort e Soufrière.
La klimato dil insulo esas tropikala, ma kun influo de nordala alizei. La sika sezono eventas de decembro til la 31ma di mayo e la pluvoza de junio til novembro. La mezavalora diala temperaturo esas 29°C e la noktala esas 18 °C. Yarala mezavalora pluvo-quanto esas 2.000 mm.
Recente, en 2010 uragano Tomas frapis l'insulo, efektigis domaji en la plantacerii di kokosieri e produktis 7 morti. Tamen, poka uragani frapas Santa Lucia, se komparita ad altra insuli en Karibia.
Ekonomio
redaktar
| Precipua artiklo: Ekonomio di Santa Lucia |
L'Unionita Nacioni klasifikas Santa Lucia kom "developanta lando". La sektoro di servadi reprezentas 82,8% de la TNP. L'industrio reprezentas 14,2%, e l'agokultivo reprezentas 2,9%.
Edukita labor-povo e bona transporto-sistemo, portuo, komuniko e furniso di aquo atraktabas extera kolokado por la sektori di turismo, banki, ed enmagazinigado e transporto di petrolo. Tamen, kun ekonomiala retrakto en Usa e Kanada, turismo dekadis forte en 2009.
L'industriala produkturo esas variata, e la guvernerio probas rivivigar l'industrio di banano.
Santa Lucia uzas dolaro di Estal Karibia kom monetaro, quale altra 5 landi e du teritorii de la regiono, Anguila e Montserrat.
Demografio
redaktar
Segun statistiki de The World Factbook por julio 2021, Santa Lucia havis 166 367 habitanti.[4] La maxim multa - 85,3% - esas decendanti de Afrikani. Mestici esas 10,9%, est-Indiani esas 2,2%, altri esas 1,6%, e ne existas informi pri 0,1% de la habitantaro.[4] La habitantaro di la lando kreskis 0,3% en 2021,[4], ed eventas multa ekmigro. Lua habitanti ekmigras precipue vers Angla-parolanta landi: en l'Unionita Rejio rezidas cirkume 10.000 Santaluciani e 30.000 decendanti. En Usa, rezidas 14.000.
L'Angla linguo esas oficala. La Franca kreola linguo di Santa Lucia ("Kwéyòl", anke konocata kom "Patwa") parolesas da 95% de la habitanti.
Segun statistiko pri religio de la yaro 2010, 61,5% de la habitantaro esis katolika, rezulto de Franca influo. Protestanti esas 25,5% (inkluzinte 10,4% Adventisti de la 7ma Dio, 8,9% Pentekostalisti*, 2,2% Baptisti, 1,6% Anglikani, 1,5% membri de la Kirko di Deo, e 0,9% altra Protestanti). Altra kristani esas 3,4% (inkluzinte 2,3% Evangeliani, e 1,1% Testi di Jehova). Rastafariani esas 1,9%, altra religii praktikesas da 0,4%, e 5,9% praktikis nula religio. Ne savesas la religio di 1,4% de la habitanti.[4]
Distrikto Castries, kun 80 573 habitanti segun la demografiala kontado di 2012, esas la maxim populoza dil insulo.
Kulturo
redaktar
En populara kulturo, la lando havas karnavalo ante la karesmo, simile al karnavalo de Trinidad e Tobago. Santa Lucia anke gastigas jazo-festivalo omnayare. Simile ad altra Karibiana landi, soca, zouk e reggae esas la maxim populara ritmi.
Santa Lucianana skriptisto Derek Walcott recevis la Nobel-premio pri Literaturo en 1992. Un ek lua civitani anke recevis la Nobel-premio pri ekonomiko: William Arthur Lewis, en 1979.
Lua koquoarto mixas West-Afrikana, Europana (nome Franca ed Angla) ed Est-Indiana influi, simile a la koquoarto de Dominika, Santa Vincent e Grenadini, e Trinidad e Tobago.
Futbalo e kriketo esas la du maxim populara sporti en Santa Lucia. En 2004, kriketo-ludisti Darren Sammy e Nadine George divenis, rispektive, Sportistulo dil Yaro e Sportistino dil Yaro.
Referi
redaktar- ↑ World Population Prospects: The 2017 Revision - Publikigita da United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. URL vidita ye 10ma di septembro 2017.
- ↑ Autoro: Jolien Harmsen, Guy Ellis e Robert Devaux. A History of St Lucia. Publikigita da Lighthouse Road. Loko di publikigo: =Vieux Fort. Dato di publikigo: 2014.
- ↑ https://web.archive.org/web/20131209103807/http://www.stluciaparliament.com/the-constitution-of-saint-lucia
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Saint Lucia - The World Factbook - Publikigita da CIA. URL vidita ye 22ma di agosto 2021. Idiomo: Angla.
| Suverena stati e Nesuverena teritorii che Karibia |
|---|
| Antigua e Barbuda | Bahama | Barbados | Dominika | Dominikana Republiko | Grenada | Haiti | Jamaika | Kuba | Santa Kitts e Nevis | Santa Lucia | Santa Vincent e Grenadini | Trinidad e Tobago |
| Nesuverena teritorii: Anguila | Aruba | Virgin Insuli Britaniana | Guadelupa | Insuli Kaiman | Kuracao | Martinik | Montserrat | Navassa | Porto-Riko | Sint Maarten | Insuli Turks e Kaikos | Virgin Insuli Usana |
| Anciena Nederlandan Antili, nun parto de Nederlando: Bonaire | Saba | Sint Eustatius |