Montana

Montana esas Usana stato. Lua vicina stati esas Nordal Dakota e Sudal Dakota este, Wyoming sude, ed Idaho weste e sud-weste. Norde jacas Kanada.

State of Montana Stato di Usa Chefurbo Helena Maxim granda urbo Billings Oficala linguo Angliana Surfaco 381 156 km² Habitanti Denseso di habitantaro 967 440 (2008) 2,51 hab./km² Guberniestro Steve Bullock Transformo en stato: 8ma di novembro 1889 Posto-kodexo abreviuro MT Reto www.mt.gov

Historio

Olima distributo di aborijena populi en Montana.

Diversa indijena populi ja vivis en la regiono di nuna Montana mili di yari ante nun. Kande Europani arivis en la regiono, ol habitesis dal populi Cheyenne, Crow, ed altri.

Ye la 30ma di aprilo 1803 Usa obtenis la regiono kom parto di kompro di Louisianne de Francia. Usana Senato ratifikis la kompro ye la 20ma di oktobro sam yaro, e la sequanta dio ol permisis Usana armeo okupar la regiono. Ye la 26ma di mayo 1864 kreesis la teritorio Montana. Lua unesma chef-urbo esis Bannack, nun nehabitata.

Ye la 25ma di junio 1876, en la teritorio di Montana, eventis la batalio di Little Bighorn. La 7ma Kavalrio di la armeo di Usa, komandita da George Armstrong Custer, kombatis trupi di la tribui Lakota, Norda-Cheyenne ed Arapaho. La trupi di la indijena tribui esis vinkoza; de la 700 homi di la 7ma Kavalrio, 268 esis ocidata, inkluzante Custer. Ca batalio esis notinda evento di la Granda Sioux-milito di 1876, iniciita da la refuzo di indijena tribui cedar teritorio ad Usa.

En 1881, treki de la ferovoyo Northern Pacific atingis Montana veninta deweste, ed en 1882 anke deeste. En 1887, anke la treki de la ferovoyo Great Northern atingis la regiono.

En 1866, dum l'administrado di Thomas Meagher kom guberniestro, Montana unesmafoye probis divenar stato, sensucese. En 1884 Montanani duesmafoye kunvenis por diskutar la kreo di konstituco por la teritorio, tamen Usana Kongreso ne aprobis la transformo dil teritorio en stato til februaro 1889. Erste ye la 8ma di novembro 1889, pos kunveno eventita en julio sam yaro, Montana proklamesis la 41ma Usana stato. Urbo Helena selektesis kom lua chef-urbo.

Kande l'unesma mondomilito komencis, Jeannette Rankin, l'unesma parlamentanino di Montana ed anke di Usa, votis kontre Usana partopreno. Elua voto kritikesis multe en la stato, nam multa Montanani suportis la milito. En 1917 e 1918, cirkume 40 mil Montanani, lor 10% ek la habitantaro dil stato, prizentis su kom volontarii por luktar en la milito.

Geografio

Mapo di Montana kun lua precipua urbi e stradi.

Havanta 380 850 km², la surfaco totala di Montana esas poke plu granda kam olta di Japonia, e poke min granda kam olta di Paraguay. Ol esas la 4ma vasta stato di Usa, dop Alaska, Texas e Kalifornia. Norde, Montana havas 877 km di frontieri kun Kanada.

La maxim alta monto dil stato esas Granite Peak kun 3.901 metri di altitudo.

Precipua artiklo: Listo di urbi en Montana