Kolorado

Kolorado esas Usana stato. Lu havas kom vicini Wyoming norde, Nebraska nord-este, Kansas este, Oklahoma sud-este, Nova-Mexikia sude, ed Utah weste.

State of Colorado

Stato di Usa



Chefurbo	Denver
Maxim granda urbo	Denver


Oficala linguo	Angla
Surfaco	269 837 km²

Habitanti Denseso di habitantaro	5 839 926^[1] (2022) 21,72 hab./km²
Guberniestro	Jared Polis (D)

Transformo en stato:	1ma di agosto 1876
Posto-kodexo abreviuro	CO




Reto	www.colorado.gov

Bazala fakti pri Kolorado.

Historio

Konstrukturi da aborijeni Pueblo, che nuna Nacionala Parko Mesa Verde.

La regiono di nuna Kolorado habitabas da indijeni de plu kam 13.000 yari ante nun. Che la regiono Lindenmeier trovesis restaji pri objekti de 11.200 yari aK til cirkume 3.000 yari aK. Rokoza Monti esis importanta migrado-voyo qua permisis l'expanso dil unesma habitanti di Amerika.

L'unesma Europani qui arivis en la regiono esis Hispani, qui fondis la provinco Santa Fé de Nuevo Méjico en 1598. De la nedependo di Mexikia en 1821 til 1848 la westo di nuna Kolorado esis Mexikiana teritorio, dum ke la nord-estala rivo dil fluvio Arkansas apartenis ad Usa depos 1803, pos ke Napoléon la 1ma vendis Franca Louisiana ad Usana guvernerio. La nuna westo di Kolorado anke divenis Usana teritorio tra la Traktato di Guadalupe-Hidalgo, pos finir la Mexikia-Usana milito.

Kolorado divenis Usana stato ye la 1ma di agosto 1876. Du yari pose, en 1878, deskovresis importanta jaceyo di arjento proxim Leadville. To atraktis multa migranti. Ye la 7ma di novembro 1893, Kolorado divenis la duesma stato Usana qua grantis yuro por votar a mulieri, e l'unesma qua grantis ta yuro per votado da viri. De la yari 1880a til la yari 1930a, kultivo di dianto divenis importanta en l'ekonomio dil stato.

Geografio

La teritorio di Kolorado havas rektangulala formo. Lua reliefo havas ambe monti e plana regioni. La maxim alta monto dil stato esas Monto Elbert^[2]^[3], kun 4401 metri di altitudo, la maxim alta punto de la Rokoza Monti. Este de la Rokoza Monti existas vasta platajo, kun altitudi de 1.000 til 2.000 metri.

Ekonomio

Segun la listo Top States for Business publikigita en 2010, Kolorado esis la 3ma maxim bona Usana stato por facar aferi. La precipua ekonomial agadi dil stato esas l'agrokultivo, l'industrio (nome alta teknologio, nutrivi, equipuri por transporto, mashinifado, kemiala produkturi e l'extrakto di minerali, nome oro, arjento e molibdo) e guvernal agadi.

Demografio

Segun statistiki da Usana Kontado-Ministerio por la 1ma di julio 2022, Kolorado havis 5 839 926 habitanti^[1]. Segun la demografiala kontado di 2010, 83,7% de la habitantaro esis blanki, 20,7% esis Hispan-Amerikani o Latin-Amerikani, 4% esis negri, 3,4% esis mestici, 2,8% esis Azian-Amerikani, 1,1% esis indijeni, 0,1% esis Havayiani o Pacifik-insulani, e 7,2% esis de altra etnii.

Segun religio, 64% esis kristani, di qui 44% protestanti; 1% esis judi, 1% esis Mohamedani, 1% esis Budisti, e 29% ne havis religio.^[4] Segun idiomo, Hispana linguo esas la duesma maxim parolata, dop l'Angla. La linguo Ute, o Sudala Paiute, esas l'unika indijena linguo parolata che la stato.

Denver esas la chef-urbo e maxim granda urbo dil stato. Altra importanta urbi esas Kolorado Springs ed Aurora.