Napoléon la 1ma
| Napoléon la 1ma | ||
| ||
Imperiestro di  Francia
| ||
| Guvernisteso: | de la 18ma di mayo 1804 til la 6ma di aprilo 1814 | |
| Precedanto: | Unesma Franca republiko | |
| Sucedanto: | Napoléon la 2ma | |
| Imperiestro di Francia
| ||
| Guvernisteso: | de la 1ma di marto til la 22ma di junio 1815 | |
| Personal informi | ||
| Naskodato: | 15 di agosto 1769, 1769 | |
| Naskoloko: | Ajaccio, Korsika | |
| Mortodato: | 5 di mayo 1821, 1821 | |
| Mortoloko: | St Helena, Atlantiko | |
| Spozo: | Joséphine de Beauharnais Marie Louise di Austria | |
| Profesiono: | militestro | |
Napoléon la 1ma (de 1769 til 1821) esis Franca militisto e statestro. Ilu duktis Francia kom chefkonsulo depos 1799, kom imperiestro de 1804 til 1814, ed itere de la 20ma di marto til la 22ma di junio 1815. Il komencis sua kariero kom artilrio-oficiro dum la siejo di Toulon sucese ma vundesis en kruro.
Napoléon konsideresas militala genio, qua komandis e vinkis multa batalii. Ilu kontrolis granda parto del kontinentala Europa per sua frati e marshali qui guvernis multa landi sur sua troni. Anke lua nevo esis imperiestro, Napoléon la 3ma, de 1852 til 1870.
Napoléon konsumis tabako de multa tabakuyi dum dio.
Ultre sua militala rezulti, Napoléon esas anke memorinda pro la civila kodexo, di qua granda parto esas la fundamento di aktuala legi di multa landi.
Citajo
|
On guvernas plu bone homi per lua vicii kam per lua vertui. | 
|
Frua vivoRedaktar
Il naskis en 1769 en Ajaccio, Korsika, kom Napoleone di Buonaparte. Korsika esis parto di la Republiko di Genova til 1769, e lua patro, legisto Carlo Buonaparte, esis decendinto di minora Italiana nobeli. De la evo non yari, Napoléon esis edukata en Francia, en 1784 enirante la École Militaire (Militala Skolo) en Paris; en 1785 il esis la unesma Korsikana gradizito di la skolo.
La fino di lua povoRedaktar
Ye la 4ma di mayo 1814 Napoleon Bonaparte arivis en Portoferraio, la chefurbo dil insulo Elba, ube il esis exilita segun la kontrato di Fontainebleau. Ca kontrato, signatita da plenipotencieri di diversa Europana stati e ratifikita da Napoléon ye la 11ma di aprilo, detaligis ke Napoléon ne plus esas imperiestro di Francia; e ke Elba, insulo proxim Toskania, esus separita princio di qua Napoléon esos la regnanto. Dum la monati pos sua arivo, Napoléon adoptis ekonomiala reformi en la insulo ed en la sociala standi di olua habitanti. Ye la 26ma di februaro 1815 il eskapis ek la insulo, e ye la 20ma di marto il rieniris Paris.
Exilo en Sant-HelenaRedaktar
Ye la 15ma di oktobro 1815, la navo portanta Napoléon, pos ilua vinkeso ye la batalio di Waterloo en junio tayare, arivis an la insulo Sant-Helena, en suda Atlantiko. Napoléon desembarkis ye la sequanta dio, e komencis exilo, ibe tenita da la Britana guvernerio. Dum sua exilo il skribis memorialo, e skribis libro pri Iulius Caesar. Ilu lamentis pri la humideso di sua rezideyo; esis sugestata ke la humideso hastigis lua morto.
Il mortis en Sant-Helena ye la 5ma di mayo 1821.
ImajaroRedaktar
Napoléon tra la Alpi (pikturo da David)
Kronizo di Napoléon la 1ma (pikturo da David).
_Cropped.jpg)