Rio Grande do Norte
Rio Grande do Norte esas Braziliana stato jacanta en la Nord-estala regiono di la lando. Ol havas kom vicini Paraíba sude, e Ceará weste. Norde ed este jacas Oceano Atlantiko. Atolo Rocas, distanta 260 km este de Natal, nun biologiala rezerveyo, ank esas parto de la stato.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bazala fakti pri Rio Grande do Norte.
Historio
redaktarAmerigo Vespucci vizitis la regiono dil kabo San-Roque, 32 km norde de la nuna Natal, en 1501. Tamen, la regiono restis sen koloniigo til preske la fino dil yarcento. En 1597 lora general-gubernisteso di Brazilia imperis sucesoza atako kontre Franca pirati. La fortreso Reis Magos konstruktesis por defensar la regiono.
En 1701 Rio Grande do Norte divenis parto di Pernambuco. En 1817 ol partoprenis en Pernambukana revoluciono. Kun la fiasko di la revoluciono e pose la nedependo di Brazilia, ol divenis provinco de Braziliana imperio. Ye la 30ma di septembro 1883, Mossoró divenis un ek l'unesma Braziliana urbi qui abolisis komplete la sklaveso, kin yari ante la kompleta aboliso di la sklaveso en Brazilia.
Kande la republiko proklamesis en 1889 en Brazilia, Rio Grande do Norte divenis stato. Dum l'unesma yari de la republiko oligarkii dominacis la politiko dil stato. Ye la 10ma di junio 1927, Braziliana kriminero Virgulino Ferreira da Silva, konocata kom "Lampião", probis atakar l'urbo Mossoró, sensucese.
Dum la Duesma mondomilito, Usani konstruktis aeroportuo en Natal (nun en la urbo Parnamirim) qua recevis milital aeroplani de la Federiti, nam ol esas la sud-Amerikana urbo maxim proxima de Afrika. En 1964 konstruktesis ank en Parnamirim l'unesma platformo por lansar fuzei en Latin-Amerika, nomata Barreira do Inferno.
Geografio
redaktar
La tereni dil stato esas precipue plana, kun basa altitudi: 83% de la surfaco dil stato jacas infre 300 metri, di qui 60% jacas infre 200 metri. An la litoro existas kelka regioni kovrata da duni e kelk altra kovrata da argilo. La maxim alta monto dil stato (868 metri sur la marala nivelo) jacas en la montareto Serra do Coqueiro.[2]
La klimato esas tropikala, kun periodala sikeso en regioni doplanda. Proxim la litoro la mezavalora pluvo-quanto yarala superiras 1.000 mm (1.200 mm an la suda litoro), kontre ke an la regiono sertão ol esas infre 400 mm omnayare. Tale nomizita regiono polígono das secas ("poligono di la sikeso") kovras cirkume 90,6% ek la teritorio del stato.
La precipua fluvii dil stato esas Apodi/Mossoró e Piranhas/Açu. Omna fluvii apartenas a la hidrografiala baseno nomizita Nordestala Orientala dil Atlantiko, di qui la maxim multa nur havas aquo dum la pluvoza sezono. En kelka regioni konstruktesis aquobarili por prezervar aquo dum la sika monati.
Ekonomio
redaktar
La sektoro di komerco e servadi reprezentis 78,5% de la totala interna produkturo dil stato en 2019. La maxim important agadi esis la komerco di vehili e lua kompozanti, e la manteno di vehili. Pose venis l'agadi di publika sektoro (publika administrado, polico, docado, saneso publika, edc.), komerco e lokaco di imobli, transporto (choseala, ferovoyala, marala, aerala), enmagazinigado di vari, posto, ed altri. Depos 1980, kreskis multe l'importo dil sektoro turismal. La precipui atraktivi dil stato esas sua plaji, nome en la chef-urbo Natal, ma ank en altra litorala urbi (Genipabu, São Miguel do Gostoso, edc).
L'Industrio reprezentas 15,8% del interna produkturo di Rio Grande do Norte en 2019. La precipua industrii esas transformo-industrio, exploto di petrolo, naturala gaso e salo, e civila konstruktado. La produktado di texaro, di industriizita nutrivi e drinkaji, e la metalurgio ank esas importanta.
Agrokultivo, edukado di bovi ed altra bestii, florestala produktado, pesko e kreo di manjebla fishi en artificala lagi reprezentis 5,7% del interna produkturo en 2019. La kultivo frukti produktita en irigacata arei che regiono Chapada do Apodi, esas importanta por la totala produkturo regionala dil stato.
Demografio
redaktarSegun la demografiala kontado di 2022, Rio Grande do Norte havis 3 302 406 habitanti[1], kontre 3 168 027 habitanti en 2010. Ol esas la 17ma maxim populoza stato di Brazilia.
En 2010, nur 3 ek la 167 municipi del stato havis plu kam 100 mil habitanti: Natal, Mossoró e Parnamirim. En la chef-urbo Natal rezidis 25,4% de la habitantaro dil stato. Segun la sama kontado, 52,75% ek la habitanti esis mestici, 40,84% esis blanki, 5,23% esis negri, 1,07% decendis de estal Aziani, 0,09% esis aborijeni, e 0,01% ne deklaris sua etnio.
| La 10 maxim granda urbi di Rio Grande do Norte (2016) |
|---|
| Imaji | Rango | Nomo | Habitantaro |
|---|---|---|---|
 Natal .jpg){kind=small} Mossoró | |||
| 1ma | Natal | 877 662 | |
| 2ma | Mossoró | 291 937 | |
| 3ma | Parnamirim | 248 623 | |
| 4ma | São Gonçalo do Amarante | 99 724 | |
| 5ma | Macaíba | 79 211 | |
| 6ma | Ceará-Mirim | 73 370 | |
| 7ma | Caicó | 67 747 | |
| 8ma | Assu | 57 743 | |
| 9ma | Currais Novos | 45 060 | |
| 10ma | São José de Mipibu | 43 598 | |
| Fonto: [3] | |||
Referi
redaktar
- ↑ 1,0 1,1 Censo 2022: Brasil tem 203 milhões de habitantes, 4,7 milhões a menos que estimativa do IBGE - Publikigita da G1. Dato di publikigo: 28ma di junio 2023. Idiomo: Portugalana.
- ↑ Conheça a Serra do Coqueiro, o ponto mais alto do Rio Grande do Norte - Publikigita da curiozzo.com. URL vidita ye 12ma di julio 2017.
- ↑ ESTIMATIVAS DA POPULAÇÃO RESIDENTE NO BRASIL E UNIDADES DA FEDERAÇÃO COM DATA DE REFERÊNCIA EM 1° DE JULHO DE 2016 - URL vidita ye 21ma di junio 2017. Idiomo: Portugalana.