Unionita Araba Emirii
| Unionita Araba Emirii | ||
| الإمارات العربيّة المتّحد Al-Imārāt al-Arabia al-Muttahida | ||
|
| |
| Standardo di Unionita Araba Emirii | Blazono di Unionita Araba Emirii | |
| Nacionala himno: | ||
| Ishy Bilady | ||
| ||
Urbi:
| ||
| Chefurbo: | Abu Dhabi | |
| · Habitanti: | 945 267 (2008) | |
| Precipua urbo: | Dubai | |
Lingui:
| ||
| Oficala lingui: | Araba | |
| Tipo: | Federuro di Monarkii | |
| · Prezidanto: | Khalifa bin Zayed Al Nahyan | |
| · Chefa Ministro: | Mohammed bin Rashid Al Maktoum | |
Surfaco: (116ma maxim granda)
| ||
| · Totala: | 83 600 km² | |
| · Aquo: | neglijebla % | |
Habitanti: (120ma maxim granda)
| ||
| · Totala: | 9 701 315[1] (2017) | |
| · Denseso di habitantaro: | 116 hab./km² | |
Plusa informi:
| ||
| Valuto: | Dirham | |
| Veho-latero: | dextre | |
| ISO: | AE
| |
ARE
| ||
784
| ||
| Reto-domeno: | .ae, .امارات* | |
L'Unionita Araba Emirii esas lando en Mez-Oriento. Ol havas kom vicini Saudi-Arabia sud-weste, ed Oman sud-este. Norde jacas Persiana gulfo.
Lua chef-urbo esas Abu Dhabi. Altra urbi importanta esas Dubai, Sharjah, Fujeirah, Ras al Khaimah, Ajman.
Bazala fakti pri Unionita Araba Emirii.
Historio
redaktar| Precipua artiklo: Historio di Unionita Araba Emirii |
La regiono di la nuna Unionita Araba Emirii ja habitesis de la prehistorio. Quale montras petr-utensili trovita en Jebel Faya, Afrikana populi ja habitis ibe 127 mil yari ante nun. En Jebel Barakah trovesis utensilo por buchado di animali plu antiqua, de 130 mil yari ante nun.
En 1990 trovesis restaji di monakala habiteyo an l'insulo Sir Bani Yas, qui montras l'existo di Kristani - posible Nestoriani - en la regiono cirkume la yaro 600. Semblas ke la kirki abandonesis cirkume la yaro 750.
Islamo expansis tra la regiono posible pos la yaro 630, pos letro sendita dal profeto Muhammad a la lokala suvereni. Dum la 15ma yarcento la regiono subisis influi del Otoman imperio.
Portugalani kontrolis parto di la regiono dum 150 yari pos la 16ma yarcento, ma li ekpulsesis da Mohamedana princi. De la 17ma til 19ma yarcento la regiono konocesis kom Rivo di la Pirati, pro ke pirati uzis ol kom shirmilo. En 1853 la lokala emiri signatis pakto kun Britaniani ed establisis perpetua armistico, origino dil anciena nomo di regiono, "Trucial-Stati". En 1892 altra pakto signatesis kun l'Unionita Rejio.
La stato kreesis per l'uniono de sep emirii, inter 1971 e 1972. UAE suportis militarala operaci di Usa kontre talibani en 2001.
Politiko
redaktar
L'Unionita Araba Emirii esas federuro di sep absoluta monarkii (emirii) heredala. Singla emirio esas autonoma, e havas lua propra rejo (emiro) qua esas la lokala chefo. Omna responsi qui ne rezervesas a la nacionala guvernerio rezervesas a la emirii.
La centrala guvernerio elektesas dal emiri por 5-yara periodo. La nuna chefo di stato e chefo di guvernerio esas Khalifa bin Zayed Al Nahyan. La chefa ministro nur esas la chefo dil ministraro.
La parlamento, konocata kom "Nacionala Konsilistaro di la Federuro" (Majlis Watani Ittihad), esas singlachambra e havas 40 membri, qui indikesas dal lokala emirii.
La bazo dil judiciala sistemo dil emirii esas Sharia, l'Islamala legaro, kun influi de la legaro Romana, Franca ed Egiptiana pri civila temi. La konstituco dil emirii adoptesis ye la 2ma di decembro 1971. La maxim alta instanco judiciala dil emirii esas la Supra Korto, konsistanta ek 5 judiciisti qui deliberas pri konstitucala temi.
Geografio
redaktar
L'Unionita Araba Emirii jacas proxim la stretajo di Hormuz, streta e strategiala acesopunto por la navigado - precipue por l'exportacajo di petrolo - inter la Persiana gulfo e la Indiana oceano. La lando havas 530 km di frontieri kun Saudi-Arabia weste, sude e sud-este, e 450 km di frontieri kun Oman sud-este, este e nord-este. Norde, ol havas 19 km di disputata frontieri kun Katar. Lua litoro an la Persiana gulfo havas plu kam 650 km di totala extenso.
L'Unionita Araba Emirii konsistas ek 7 emirii. La maxim vasta esas Abu Dhabi, qua reprezentas 87% de la surfaco totala di la lando. La maxim mikra, Ajman, havas nur 259 km².
Granda parto de lua teritorio kovresas per dezerto. Sude e weste de Abu Dhabi, granda movanta duni di areno avancas vers la regiono Rub al-Khali, en Saudi-Arabia. La klimato di la lando esas sika e varma, e ne existas importanta fluvii, nur oazisi, quale l'oaziso Niwa, sude de la lando. La lago Zakher, proxim la frontiero kun Oman, konstruktesis dal homo.
La maxim alta monti di la lando jacas weste, proxim la frontiero kun Katar, ube l'altitudo povas superirar 2 000 metri.
Ekonomio
redaktar| Precipua artiklo: Ekonomio dil Unionita Araba Emirii |
Demografio
redaktar
.jpg)
Segun statistiki de The World Factbook por julio 2021, Unionita Araba Emirii havis 9 856 612 habitanti. La maxim multa (11,6%) esas Arabi del Emirii. Sud-Aziani esas 59,4% (inkluzante 38,2% Indiani, 9,5% Bangladeshani, 9,4% Pakistanani, e 2,3% altri), Egipti esas 10,2%, Filipinani esas 6,1%, altri esas 12,8%, segun statistiki por 2015.[2] L'unesma demografiala kontado dil emirio eventis en 1892, kande la regiono apartenis al Otoman imperio, e trovis 9 830 habitanti.[3] Nun, enmigranti reprezentas 87,9% de la habitantaro dil emirio,[2] e 87,3% de la habitantaro esas urbala.[2] La procento-kresko dil habitantaro en 2021 esas 0,62%. En 2020 existis 2,56 viri po singla muliero en la lando,[2] pro ke la maxim multa enmigranti iras laborar en la lando sen sua familii.
L'oficala linguo di la lando esas Araba. Angla, Hindi, Malayama, Urdu, Pashto, Tagalog e Persiana linguo parolesas.[2]
La religio kun maxim granda nombro di adepti esas Mohamedana: 76% de la habitantaro. Kristani esas 9%, altri esas 15%, precipue Hindui e Budisti. Parsi, Baha'i, Druze, Sikh, Ahmadi, Ismaili, Mohamedani Dawoodi Bohra e Judi esas min kam 5%.[2]
Kulturo
redaktar
La bazo di la kulturo dil emirii esas Araba, kun influi Persa, Indiana, e de estal Afrika. Exemple l'arkitekturo, qua havas Araba influo. Unionita Araba Emirii havas diversa e plurkulturala socio. Dubai dependas multe de internaciona komerco e turismo, kontre ke la socio di Abu Dhabi esas plu "domestika", nam la precipua fonto di revenuo di ca emirio esas l'extraktado di petrolo.
La precipua vakanco-dii esas Eid al Fitr, o la fino di Ramadan (la 2ma di decembro), qua ank esas la dio kande la lando fondesis.
La precipua temi por poezii esas satiro, kavaliereso, auto-laudo, patriotismo, religio, familio ed amo, e povas variar de deskripto til naraco. Kelka importanta poeti en lua literaturo esis Mubarak Al Oqaili, Salem bin Ali al Owais e Ahmed bin Sulayem.
Sporto
redaktarAutomobilo-konkursi di Formulo 1 esas multe populara che Unionita Araba Emirii. Omnayare, eventas Granda Premio pri Formulo 1 en kurado-cirkuito di Abu Dhabi. Altra populara sporti esa la kurado di kameli, falkon-arto, kavalo-kurado en rustika tereni, e teniso.[4]
Futbalo ank esas sporto multe populara. La maxim populara futbalo-klubi di la lando esas Al Nasr, Al Ain, Al Wasl, Sharjah, Al Wahda, e Shabab Al Ahli, qui esis multafoye regionala championi.
Referi
redaktar- ↑ http://www.alittihad.ae/details.php?id=31500&y=2011
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 United Arab Emirates - The World Factbook - Publikigita da CIA. URL vidita ye 13ma di junio 2021. Idiomo: Angla.
- ↑ Kursun, Zekeriya:Katar'da Osmanlilar 1871–1916. Publikigita da Turk Tarih Kurumu. Dato di publikigo: 2004.
- ↑ UAE Sports - Publikigita da Uae.gov.ae. Dato di publikigo: 11ma di junio 2008.