Bavaria
Bavaria, oficale Libera Stato Bavaria, esas la maxim vasta stato di Germania, jacanta sude de la lando. Lua surfaco totala, 70 549,4 km², reprezentas 1/5 de olta di Germania. Ol havas frontieri kun Chekia este, Austria sud-este e sude, Suisia sud-weste, e kun la stati Badenia-Wurtemberg weste, Hesia nord-weste, Turingia norde, e Saxonia nord-este. München, lua chef-urbo, esas la maxim grand urbo de la stato e la 3ma maxim grand urbo de Germania segun habitantaro.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
Bazala fakti pri Bavaria.
Historio
redaktarL'unesma populo konocata qua habitis la regiono esis la Kelti de la kulturo La Tène. Romani okupis la regiono ante l'Ero Kristana, e fondis kolonii quale Raetia e Noricum. La centro di Romana administrado esis Castra Regina, nun Regensburg.
Dum la 5ma yarcento, Romani en Noricum e Raetia, sude de Danubio, subisis kreskanta preso de populi qui habitis norde de Danubio, komence Suebi. Franki konquestis la regiono dum la 6ma yarcento. De cirkume 554 til 788, dinastio Agilolfing guvernis dukio Bavaria, til ke duko Tassilo la 3ma revokesis da Karolus la Granda.
Dum la komenco dil 19ma yarcento, la regiono divenis parto di tale nomizita Rhenana kunfederuro. En 1806, Maximilian la 1ma Joseph kronizesis rejulo di Bavaria, kun kelk autonomio. Ilu mantenis fideleso a Napoléon Bonaparte til la batalio di Leipzig en 1813, kande ilu decidis firmar la pakto di Ried, qua grantis integreso di lua rejio, kambie abandonar Napoléon. Dum la Kongreso di Wien, Maximilian la 1ma mustis cedar Salzburg ed altra teritorii ad Austrian imperio, kambie mantenar westala Palatenio. Maximilian opozis forte l'unigo di Germania, e lua insisto pri mantenar la suvereneso kontributis por krear tale nomizita Germana kunfederuro.
Til 1918 Bavaria restis rejio kun kelk autonomio. Pos finir l'unesma mondomilito la heredinti di olima dinastio Wittelsbach abandonis la povo; Ye 6ma di aprilo 1919 en München, la Soviet-Republiko di Bavaria deklaresis. To sequis periodo di anarkio en la stato depos la asasino en februaro 1919 di Kurt Eisner, ministro-prezidanto di Bavaria de novembro 1918. La prezidanto di la Soviet-Republiko esis dramatisto Ernst Toller, qua selektis des-apta personi kom membri di la guvernerio. Ye 12ma di aprilo, Komunista partiso Bavariana, duktita da Eugen Leviné, prenis la povo. La republiko vinkesis ye la 3ma di mayo, da armeo di Johannes Hoffmann, chefo en Bamberg di rivala guvernerio en Bavaria.
Bavaria esis la loko ube naskis naziismo. En 1923, Adolf Hitler povis organizar stato-stroko en München. En ca regiono organizesis granda kongresi e paradi di Naziista partiso. München, granda centro industriala, subisis severa bombardi dum la duesma mondomilito, e pos finir la milito ol okupesis da Usani.
