Vientiane
Vientiane vidita de la pordo Patuxai.
Lando: Laos
Informo:
Latitudo: 17°58'0"N
Longitudo: 102°36'00"E
Altitudo: 174 m
Surfaco: 3 920 km²
Habitanti: 1 003 004 (2023)
Horala zono: UTC+7
Urbestro: Athsphangthong Siphandone
Mapo di Vientiane

Vientiane o Vieng Chan esas la chef-urbo e maxim populoza urbo di Laos. Segun statistiki de 2023, ol havis 1 003 004 habitanti. Lua tota surfaco esas 3 920 km².

Strado en Vientiane.

L'urbo jacas an la rivo dil fluvio Mekong, proxim la frontiero kun Tailando. Ol esis administrala centro dum Franca okupado en Indochinia e nun ol esas l'ekonomiala centro di Laos. Dum recenta yari, ol recevabas multa turisti, pro lua bela templi e monumenti Buddhista, e bona hoteli. En 1994 inauguresis ponto inter Vientiane e Nong Khai en Tailando, nomizita "unesma Ponto dil Amikeso". En 2007 inauguresis la duesma ponto inter la du landi, ed en 2009 la du konektesis per ferovoyala lineo.

Vientiane havas importanta monumenti, exemple stupa (misfera strukturo kontenanta reliquii) Pha That Luang, qua esas simbolo di Laos ed ikono di Budismo en la lando. Ol anke gastigas la Nacional Universitato di Laos, establistita en 1996.

Historio

redaktar

Dum la 6ma yarcento, populi Mon qui habitis la valo dil fluvio Chao Phraya unionis por formacar la rejii Dvaravati. Dum la 8ma yarcento le Mon kreis multa urbi-stati, inter li Chantaburi, la nuna Vientiane. La ligili inter l'urbi-stati esis febla, tamen omni adoptis Buddhismo Therevada, kande misionieri de Sri-Lanka arivis en la regiono.

Vientiane divenis chef-urbo di Laos en 1563, pro timo di invado dal Burmani. Tamen, ol invadesis, brulesis e spoliesis en 1827 dal Tailandani. Kande Franci arivis, l'urbo jacis en desrepareso. En 1893, Franci komencis administrar ol, ed en 1899 ol divenis chef-urbo di Franca protektorato en Laos. Dum Franca kolonial epoko, l'urbo rikonstruktesis, e diversa edifici, exemple Pha That Luang e Haw Phra Kaew rikonstruktesis.

Dum Franca administro, Vietnamani stimulesis a migrar vers Vientiane, ed en 1943 li esis 53% de la habitantaro[1].

Geografio

redaktar
 
Avenuo Lang Xang, en Vientiane.

La reliefo di Vientiane esas plana, jacanta an la rivo dil Mekong, an la frontiero kun Tailando. Omna riveri del urbo debushas an Mekong.

La klimato dil urbo esas tropikala di savano (Aw segun la klimatala klasifikuro da Köppen-Geiger) kun du sezoni, sika e pluvoza. La sika sezono iras de novembro til marto kun min kam 34 mm di pluvo per monato. La pluvoza sezono komencas en aprilo e duras dum cirkume 7 monati. La mezavalora yarala pluvo-quanto esas 1660,5 mm, e la maxim pluvoza monato esas agosto, kun mezavalore 334,6 mm.

La mezavalora temperaturo en junio esas 24,9°C, kontre ke la mezavalora temperaturo en januaro esas 16,4°C. Ordinare, la temperaturi esas plu kolda dum la sika sezono kam dum la pluvoza sezono.

  1. Stuart-Fox, Martin:A History of Laos  Publikigita da Cambridge University Press.  Dato di publikigo: 1997.  Pagino/pagini: 51. URL vidita ye 30ma di junio 2020.