Kofi Annan
| Kofi Annan | ||
| ||
| Okupeso: | diplomacisto | |
| Lando: |  Ghana
| |
| Naskodato: | 8 di aprilo 1938 | |
| Nasko-loko: | Kumasi | |
| Mortodato: | 18 di agosto 2018 | |
| Morto-loko: | Bern | |
Kofi Atta Annan (8ma di aprilo 1938 - 18ma di agosto 2018) esis Ghanana diplomacisto ilqua servis kom la sepesma Sekretario-Generala dil Unionita Nationi de januaro 1997 til decembro 2006.
Annan e la UN kunganis la Nobel-Premio di Paco en 2001. Il fondis e prezidas la Kofi Annan-Fonduro, ultre esar prezidanto di The Elders, internaciona organizuro fondita da Nelson Mandela.
Naskinta en Kumasi, Annan studiis ekonomiko che Macalester-Kolegio, internaciona relati che la Graduate Institute Geneva e jero che MIT. Annan komencis che la UN en 1962, laborinta che la Geneva-kontoro dil Mondala Saneso-Organizuro. Il pose havis plura roli che la UN-chefkontoro, inkluzite servar kom Sub-Sekretario-Generala pri pacomanteno inter marto 1992 e decembro 1996. Il divenis la Sekretario-Generala ye 13ma decembro 1996 da la Sekureso-Konsilistaro, e pose konfirmita da la Generala Asemblo, tale esinte la unesma S.-G. elektita ek la stabo dil UN ipsa. Il ri-elektesis por duesma periodo en 2001, e sucedesis kom Sekretario-Generala da Ban Ki-moon ye 1ma januaro 2007.
Kom Sekretario-Generala, Annan reformis la burokrataro dil UN; laboris skope kombatar HIV, aparte en Afrika; e lansis UN Global Compact. Il kritikesis pro ne expansir la Sekureso-Konsilistaro, ed on demandis ke il demisionez pos exploro pri la Programo Oleo-po-Nutrivo. Pos livar la UN, il fondis la Kofi Annan-Fonduro en 2007 por laborar pri internaciona developo. En 2012, Annan esis la UN-Arab League Joint Special Representative por Siria, por helpar solvar la konflikto ibe. Annan demisionis pro la manko di progreso dal UN relate konflikto-solvo. En septembro 2016, Annan divenis chefo di UN-komisitaro por explorar la krizo di le Rohingya.
Frua vivo
redaktarKofi Annan naskis en la Kofandros-distrikto di Kumasi en la Ora Rivo (nun Ghana) ye la 8ma di aprilo 1938. Lua jemela fratino Efua Atta, qua mortis en 1991, havis la sama meza nomo Atta, quo en la linguo Akan signifikas 'jemela'. Annan e lua fratino naskis aden un ek la Ashanti e Fante aristokratala familii di la lando; amba lia avuli e lia onklo esis tribuo-chefi.
En la nom-tradiciono di Akan, ula pueri nomizesas segun la semano-dio ye qua lu naskis, ed/o relate quanta filii preiris lu. Kofi en Akan korespondas kun venerdio. Annan dicis ke lua familinomo rimesas kun la angla vorto "cannon".
De 1954 til 1957, Annan frequentis la elitala Mfantsipim-skolo, metodista skolo en Cape Coast fondita dum la yari 1870ma. Annan dicis ke la skolo docis a lu "ke sufro irgaloke koncernas homi omnaloke". En 1957, la yaro di lua gradizo de Mfantsipim, la Ora Rivo ganis nedependo de Britania e komencis uzar la nomo "Ghana".
En 1958, Annan studieskis ekonomiko che la Kumasi-Kolegio di Cienco e Teknologio, nun la Kwame Nkrumah-Universitato di Cienco e Teknologio di Ghana. Il recevis granto de la Ford-Fonduro, per quo il povis finar sua studio pri ekonomiko che Macalester-Kolegio en St. Paul, Minnesota, Usa en 1961. Annan pose kompletigis diplôme d'études approfondies DEA-grado pri internaciona relati che la Graduate Institute of International and Development Studies en Geneve, Suisia, de 1961-62. Pos kelka yari de labor-experienco, il studiis che MIT Sloan School of Management (1971-72) en la Sloan Fellows-programo e ganis grado pri jero.
Annan parolas fluante l'Angla, franca, Akan, ula Kru-lingui, ed altra afrikana lingui.