Historio di Uruguay
Ante ke Europani arivis en Uruguay, la regiono habitesis da indijeni de etniii Charrua e Guarani. Hispani arivis en 1516, tamen la koloniigo esis limitizita dum la 16ma e 17ma yarcenti, pro la rezisto dal indijeni, e la manko di oro ed arjento en la regiono. La teritorio di Uruguay disputesis da Hispani e Portugalani. En 1603 Hispani enduktis gebovi a la regiono. Villa Soriano, l'unesma urbo di la regiono, fondesis erste en 1624.
En 1680 Portugalani fondis fuorto en Colonia del Sacramento sude de la regiono, avan Buenos Aires. Hispani dufoye okupis l'urbo, en 1681 ed en 1705, ma mustis retrodonar ol a Portugal en 1713 segun la kontrato di Utrecht. Ye la 24ma di decembro 1726, Hispani fondis Montevideo. La disputo inter Hispania e Portugal pri Colonia del Sacramento duris dum preske 100 yari, ed erste en 1777 Portugal retrodonis la kolonio a Hispania tra la Kontrato di San Ildefonso.
Kom rezulto de la milito inter Anglia e Hispania qua duris de 1796 til 1808, en 1806 Britaniani invadis Buenos Aires, ma ekpulsesis da Montevideana trupi komandita da Santiago de Liniers. Ye la 3ma di februaro 1807 Britaniani itere decidis invadar Buenos Aires, ma ante okupis Montevideo por lansar l'atako. Tamen, li duesmafoye ekpulsesis da Hispana trupi e populala rezisto. Kande eventis la Revoluciono di Mayo di 1810 en Buenos Aires, Uruguay tardigis partoprenar la proceso. Ye la 27ma di februaro 1811, 300 homi komandita da Pedro José Viera e Venancio Benavides komencis revolto konocata kom Grito de Asencio, qua judikesas kom la komenco di la nedependantesko di Uruguay. Viera e Benavides okupis l'urbi Mercedes, Villa Soriano, El Colla (nune Rosario) e San José, e pregis la helpo dil guvernerio di Buenos Aires. José Gervasio Artigas, nun judikata kom Uruguayan heroo, atakis Hispani en Uruguay ed okupis l'urbi Minas ye la 24ma di aprilo 1811, San Carlos ye la 28ma di aprilo, e Maldonado ye la 29ma. Il anke vinkis Hispani en la batalio di Las Piedras ye la 18ma di mayo 1811, e fine okupis Montevideo. Colonia del Sacramento okupesis ye la 26ma di mayo sam yaro, e Hispana dominaco en la regiono finis.
Uruguay okupesis dal Portugalani e pos dal Braziliani de 1816 til 1827. Ye la 25ma di agosto 1825 José Gervasio Artigas proklamis Uruguay nedependanta de Brazilia.
De 1864 til 1870 Uruguay, ensemble kun Arjentinia e Brazilia, militis kontre Paraguay en la Milito di Paraguay. Montevideo, qua funcionis kom navala bazo por Braziliana mar-armeo dum ta epoko, juis prospero e tranquileso.
Dum l'administrado dil generalo Lorenzo Batlle y Grau supresesis revolto komandita da Nacionala Partiso (Blancos). De 1875 til 1886 la lando komandesis da militisti. Dum ta epoko, l'enmigro di Italiani e Hispani plugrandigis la habitantaro di la lando: en 1879 Uruguay ja havis cirkume 438 000 habitanti.[1]
En 1903, José Batlle y Ordóñez elektesis prezidanto. Ilu guvernis til 1907 e rielektesis en 1911 por guvernar til 1915. Dum lua duesma periodo, Uruguay adoptis 8-hora laborjorno, indemno pro chomeso ed universala votado.
En 1931, Gabriel Terra Leivas asumis la povo. Lua mandato koincidis kun l'efekti di la Granda depreso ekonomiala di 1929. Eventis konfronti en qui policisti e laboristi interocidis. En 1933 Terra Leivas komandis stato-stroko, supresis la kongreso e guvernis per dekreti. Ilu impozis nova konstituco en 1934, qua donis plusa povi a la prezidanto.
En 1938 lora generalo Alfredo Baldomir Ferrari elektesis prezidanto. Kande la duesma mondomilito komencis, Baldomir deklaris Uruguay neutra lando, quankam la Batalio dil fluvio Plata eventis en Uruguayan aqui. En la 13ma di decembro 1939 Germana krozonavo Graf Spee atakesis e subisis severa domaji. La komandero dil navo, Hans Langsdorff, ankragis ol en la portuo di Montevideo por repari e por evakuar la vunditi. Pos kredar ke Britaniani havis plu granda forci e povis kaptar la krozonavo, ilu decidis sinkar Graf Spee. En la 25ma di januaro 1942 Uruguay ruptis diplomacala relati kun Naziista Germania. Uruguay eniris la milito kontre nacional-socialista Germania erste en 1945.
De 1973 til 1985 la lando subisis diktatoreso. Cirkume 180 Uruguayani ocidesis dum ta periodo. Ye la 1ma di marto 1985 demokratio riestablisesis. La populo elektis Julio María Sanguinetti, de la partiso Colorado, qua guvernis de 1985 til 1990. En 1989 eventis prezidantal elekto, vinkita da Luis Alberto Lacalle. En 1991, Lacalle signatis la komercala pakto qua kreis Mercosur, kun Brazilia, Arjentinia e Paraguay.
Ye la 11ma di decembro 2013 Uruguay divenis l'unesma Sud-Amerikana lando qua legaligis la kultivo e vendo di marihuano.