Altoona, Pensilvania
Altoona (pr. c. Altuuna) esas urbo en komtio Blair, Pensilvania, Usa.
Ol esas la precipua urbo di la Metropolala Statistikal Areo di Altoona (MSA).
La habitantaro esis 46.320 en 2010, pro quo ol esas la dek-e-unesma maxim populoza urbo en Pensilvania. La MSA Altoona inkluzas tota komtio Blair e havis habitantaro 127.089 en 2010, cirkume 100.000 de qui habitas min kam 8 km del urbo-centro di Altoona. To inkluzas l'adjacanta distrikti Hollidaysburg e Duncansville, adjacanta urbi Logan, Allegheny, Blair, Frankstown, Antis, e Tyrone, ultre proxima distrikti Bellwood e Newry.
Kreskinta cirkum la fervoyo-industrio, la urbo nun probas risaneskar del industriala dekado ed urbana descentraligo di recenta yardeki. La urbo esas hemo dil basbal-esquado Altoona Curve.
Ol esas anke hemo dil orkestro Altoona Symphony Orchestra, direktata da Teresa Cheung. Importanta vidindaji inkluzas la Horseshoe Curve, la muzeo Railroaders Memorial Museum, la teatro Mishler Theatre, la katedralo Cathedral of the Blessed Sacrament, e la Jaffa Shrine Center.
Nomo
redaktarUn expliko dil nomo dil urbo esas ke la vorto "Altoona" derivesas de la Latina vorto altus, "alta".
Ta expliko kontredicesas da Pennsylvania Place Names. Malgre ke Altoona, en komtio Blair, konocesas kom "the Mountain City" (la Monto-Urbo), la nomo havas nula direta o nedireta etimologiala relato kun la Latina adjektivo altus
Du tre diferanta expliki dil origino dil nomo ofresas. La max natural e racionoza esas: "La fervoyo-injenioro qua duktis la unesma treno aden Altoona en 1851 esis Robert Steele, qua mortis plura yari ante nun, evinta preske nonadek yari. Il esis lore la maxim olda kontinua rezidanto dil urbo. il esis alte respektata e longe esis un ek la privata pensionati di Andrew Carnegie. Sr. Steele esas autoritato por la aserto ke Kolonelo Beverly Mayer, di Columbia, Pensilvania, qua, kom civila injenioro di la lora Pennsylvania Central Railway, qua aranjis la reli en la nova urbo, nomizis la loko Altoona pro la urbo Altona en Holstein, Dania, quo divenis parto di Germania en 1864."
La germana Altona, hodie distrikto di Hamburg, jacas an la dextra rivo dil Elbe, nemediate weste del urbo-centro di Hamburg, ed esas importanta fervoyo- e fabriko-centro kun habitantaro preske 200.000. La etimologiala deveno dil nomo Altona ne savesas certe, ma on kredas ke ol esas Basa Germana all to na, "multe tro proxim".
En 1849 David Robinson vendis sua farmeyo ad Archibald Wright di Filadelfia, qua transferis la farmeyo a sua filiulo, John A. Wright, divenis un ek la fondinti di Altoona, e responsis pri nomizo dil urbo. Segun lua propra aserto, il pasis konsiderinda tempo en la Cherokee-regiono di Georgia, ube il aparte atraktesis dal bela nomo Allatoona, quan il donis al nov urbo kredinta ke ol esis Cherokee-vorto qua signifikas "la alta landi di granda valoro." En la Cherokee-linguo esas vorto eladuni, "alta landi", od "alta loko"; ma che Cherokee-parolanto, Allatoona ed eladuni esas tante diferanta ke la unesma apene povus esar derivita de la lasta.
Plu anciena historio de 1883 favoris la Cherokee-deveno, asertas ke "la nomo ne derivesas de Latina altus nek de franca alto, quale freque asertita, ma de la bela, liquida, ed expresiva Cherokee-vorto allatoona. Ton asertas la persono qua donis la nomo, Sr. Wright, di Filadelfia, longe rezidanto di la Cherokee-regiono di Georgia, ed admiranto di la muzikala nomi di ta indijena linguo."
Historio
redaktarKom importanta fervoyo urbo, Altoona fondesis da la Pennsylvania Railroad (PRR) en 1849 kom situo di reparo- e manteno-komplexo. Altoona divenis distrikto ye 6ma februaro 1854, ed urbo legale ye 3am aprilo 1867, e 8ma februaro 1868.
En tarda septembro 1862, Altoona esis hemo di la War Governors' Conference qua asemblis 13 guvernisti di Uniono-stati. Ta konfero frue aprobis la Emancipo-Proklamo. La urbo kreskis rapide dum la tarda 19ma yarcento, la habitantaro esis c. 2000 en 1854, 10.000 en 1870, e 20.000 en 1880. Demando a treni dum la Interna Milito stimulis multa ta kresko, e dum la tarda yari di la milito Altoona konocesis kom valoroza urbo por la Nordo. Altoona esis anke situo dil unesma Interstate Commission por krear e desegnar la tombeyo Gettysburg National Cemetery pos la devastanta Batalio di Gettysburg. La centraleso e konveno dil fervoyo-transporto dil urbo adportis ta du importanta kunveni al urbo dum la milito.
Geografio
redaktarAltoona jacas ye la bazo di Brush-Monto en Logan Valley e Pleasant Valley. La urbo havas tota areo 25,3 km², omna tero. Altoona situesas en la Allegheny-Monti.
La chefa vicineyi di Altoona esas Downtown, Center City, Logantown, Fairview, Juniata, Wehnwood, Calvert Hills, 5th Ward, Westmont, Eldorado, East End, Dutch Hill, Pleasant Valley, Hileman Heights, 6th Ward, Mansion Park, Llyswen, Garden Heights, e Highland Park. Signifikanta vicineyi esas: Little Italy, Gospel Hill, Toy Town, Columbia Park, Knickerbockers, e Curtin.
Ula arei en Logan Township ne esas en la definita urbo-limiti ma tamen egardesas kom parti de Altoona, inkluzanta: Lakemont, Greenwood, Bellmeade, Westfall, Newburg, e Red Hill. Multa anciena distrikti konsistas ek mixuro de rangodomi ed individua hemi, frequa konstrukto-stilo en fervoyo-urbi por provizar domi por laboristi e jeristi, rispektive.
Kulturo
redaktarAltoona havas multa diversa tipi de parki por diversa publika uzi, de simpla verda arei kun forsan kelka benki ed ocilili, a plena atleti-agri por publika uzo e juo.
Lakemont Park esas amuzo-parko konocata pro sua "rollercoaster" "Leap the Dips".
La televizion-merkato di Altoona esas parto di la regionala merkato Johnstown/Altoona/State College.
Transporto
redaktarAltoona esas granda centro an la Pittsburgh-Lineo di Norfolk Southern Railway (NS). En Altoona, helpo-lokomotivi adjuntesas a pezoza treni por provizar extra povo sur Horseshoe Curve weste del urbo. La Juniata Heavy Repair Shop Complex, originale konstruktita da la PRR, esas la primara reparo- e manteno-komplexo di NS. Dum mezvalora dio, 60 a 80 treni pasas tra Altoona. La historial importo dil fervoyo-industrio e la nuna alta nivelo de fervoyo-aktiveso igis Altoona "Meka" por fervoyo-fanatiki dum plu kam 60 yari; la Railroaders Memorial Museum e Horseshoe Curve esas populara vidindaji.
La treno Pennsylvanian di Amtrak haltas ye Altoona-staciono unfoye diaie amba-sinse.
Lokala autobuso-servi en la urbo provizesas da AMTRAN. En 2007, AMTRAN-klienti sufris granda servo-perdo pro diminuti di state financizo. En mayo tayare, Guvernisto Rendell vizitis Altoona por diskutar projeti intencita rectifikar ta situeso.
Strado-servi precipue konsistas ek Interstate 99, qua provizas aceso a la Pennsylvania Turnpike sude ed Interstate 80 norde; ed U.S. Route 22, qua provizas esta-westa servo e direta aceso a Pittsburgh e Harrisburg. Lokala stradi en Altoona tendencas havar numerala nomi, e stradi aliniesas nordweste-sudeste, ed avenui aliniesas nordeste-sudweste.
La Altoona–Blair County-Aeroportuo provizas komercal aero-servi por Altoona, ed ofras diala flugi a Pittsburgh.