Pakto di Roma
La Pakto di Roma, oficale la Pakto pri establiso dil Europana Ekonomiala Komunitato, esas internaciona konkordo quo efektigis la kreo dil Europana Ekonomiala Komunitato (EEC), la maxim bone konocata ek la Europana Komunesi (EC).
Ol signatesis ye 25ma marto 1957 da Belgia, Francia, Italia, Luxemburgia, Nederlando e West-Germania, ed oficaleskis ye 1ma januaro 1958. Ol restas un ek la du maxim importanta pakti di la moderna Europana Uniono (EU).
La Pakto propozis progresiva diminuto di dogan-imposti ed establiso di dogan-uniono. Ol propozis krear unika merkato por vari, laboro, servi e kapitalo trans la membro-landi dil EEC. Ol anke propozis kreo di Komuna Agrokultivo-Politiko, Komuna Transporto-Politiko ed Europana Sociala Rezervajo, ed establisis la Europana Komisitaro.
La nomo dil pakto emendesis plurafoye depos 1957. La Pakto di Maastricht en 1992 efacis la vorto "ekonomiala" del oficala titulo ed, en 2009, la Pakto di Lisboa rinomizis ol la "Pakto pri la funcionado dil Europana Uniono".
Signato
redaktarLa konfero duktis a la signato, ye 25 marto 1957, dil Pakto pri establiso dil Europana Ekonomiala Komunitato e la Euratom-Pakto che la Palazzo dei Conservatori sur la Kapitolo en Roma.
En marto 2007, la radio-programo Today che BBC raportis ke tardeso di imprimo dil texto duktis a la situeso, ke la dokumento signatita dal europana dukteri kom la 'Pakto di Roma' fakte konsistis ek vakua pagini inter la frontispico e signato-pagino.
Rinomizo ed emendi
redaktarLa Pakto di Roma, di qua la originala plena nomo esis la Pakto pri establiso dil Europana Ekonomiala Komunitato emendesis da sucedanta pakti, chanjinte konsiderinde olua kontenajo. La Pakto di Maastricht en 1992 establisis la European Uniono, kun la EEC kom un ek olua tri "koloni', la Europana Komunitato. Do, la pakto rinomizesis la Pakto pri establiso dil Europana Komunitato.
Kande la Pakto di Lisboa valideskis en 2009, la "kolono"-sistemo abandonesis; pro to, la EC cesis existar kom legala ento aparta del EU. Pro to ol emendesis e rinomizesis kom la Pakto pri Funcionado dil Europana Uniono.
En marto 2011, la Europana Konsilistaro adoptis decido emendar la Pakto per adjuntar nova paragrafo ad Artiklo 136. La plusa paragrafo, quo kapabligas establiso di financala stabilieso-mekanismo por la Eurozono, esas:
"Ta Membro-Landi qui uzas kom pekunio la euro darfas establisar stabileso-mekanismo, aktivigenda se neevitebla por protektar la stabilieso dil euro-areo entote. Granto di ula bezonata financala helpo sub la mekanismo esos strikte kondicionala."
Historiala perspektivo
redaktarSegun la historiisto Tony Judt, la Pakto di Roma ne reprezentis fundamentala turneyo en la historio di Europana integresko:
"importas ne tro-emfazar la importo dil Roma-Pakto. Ol reprezentis grandaparte deklaro di futura bona intenci ... La texto grandaparte konstitucas kadro por institucar procedi skope establisar e koaktar futura reguli. La sola vere signifikanta novigo - establiso sub Artiklo 177 di Europana Korto Judiciala, a qua nacionala korti referas procedi por finala adjudiko - divenis importantega en posa yardeki, ma apene remarkesis tatempe."