La reda viteyo
La reda viteyo (De Rode wijngaard, fr. La vigne rouge) esas pikturo da la nederlandana piktisto Vincent van Gogh, per oleo sur telo, kun dimensioni 75 x 93 centimetri.
Ol piktesis en novembro 1888 en Arles, Francia. Ol esas la unika pikturo da Van Gogh qua vendesis dum lua vivo.
La verko nun esas trovebla che la Pushkin-muzeo en Moskva.
Kuntexto
redaktarLa aspekto dil vitbero-rekolto dum la autuno di 1888 en Arles, signifikis por Van Gogh, kom nederlandano, konfronto kun rituo por lu tote nova, nomizita "vendange" da la franci. De lua letri tamen semblas ke il ja formacabis plura klara imaji, qui expresesas per ula idiliatra, idealigita vidaji di la ceno. La reda viteyo esis tipala exemplo di to.
Van Gogh tamen tre impresesis da la ceno. Dum facar la pikturo, kande Paul Gauguin lojis che lu, il skribis a sua fratulo Theo: "Ho bela suno dil alta somero. Ol batas sur mea kapo e me ne dubitas ke ol kelke foligas me". Kurte pose il amputis sua orelo.
Deskripto
redaktarLa reda viteyo montras grupo de farmisti okupata pri la rekolto. Van Gogh piktis la ceno ye 5ma novembro 1888 en sua ateliero, tote ek sua memoro, pos promeno tra la viteyi dum l'antea vespero. Il kompletigis ol pos esforcego dum un dio e skribis en sua letri: "Ho, mea studio di la viteyo - sangon e lakrimin me sudorifis, ma me sucesis". La pikturo videsis kom paro per komplementala kolorokontrasti por "La verda viteyo", quan Van Gogh facis kurte antee, en septembro 1888, anke en Arles.
Klare videbla en amba verki esas la influo de japoniana imprim-arto. Van Gogh sentis su afina kun la vitbero-kolieri pro ke li laboris "kun la ritmo di naturo e ne kontre ol". Il skribis en sua letri: "Se on studias japoniana arto, on vidas nenegeble saja, filozofiala ed inteligenta homo. Quale lu pasas sua tempo? Per studiar la disto inter la tero e la luno? No. Per studiar la politiko di Bismarck? No. Lu studias nur un herbo-stipeto".
La nerezistebla intereso pri detali e ritmi en naturo, vice intereso pri cienco e politiko,esas tipala di la tarda verki da Van Gogh. Il montras nek doloroza dorsi nek fatigita vizaji, oldigita da yari de laboro. Lua kolieri iluminesas da la ardoranta lumo di kushanta posdimezo-suno, semble en plena harmonio kun la cirkumajo. Piktita per rapida, larja stroki, kreesas expresiva, equilibranta koloro-kompozuro, sen sociala kuntexto. Kontrastanta hela reda e flava nuanci dominacas. La exterlimita koloro-uzo esas tipala di preske omna tarda verki da Van Gogh.
Historio
redaktarLa reda viteyo esas la unika pikturo da Van Gogh qua vendesis dum lua vivo: dum expozo da Les XX en Bruxelles ol aquiresis po 400 franki dal belga piktistino Anna Boch, di qua la fratulo Eugène Boch esis amiko di Van Gogh. El pendigis la pikturo en sua "salon de musique" che sua domo en la Rue de l´Abbaye en Bruxelles, apud verki da i.a. Georges Seurat, Paul Signac e Paul Gauguin. En 1906 Boch vendis la pikturo po 10.000 franki a Galerie Bernheim en Paris. En 1909 ol vendesis po 33.000 ora rubli per la firmo Druet al rusa texuro-komercisto ed arto-kolektero Ivan Morozov (1871-1921). Morozov aquiris la pikturo ye rekomendo dal piktisto Valentin Serov.
Kun altra rusa kolektero, Sergei Shchukin (1854-1936), Morozov adportis inter 1903 e 1917 centi de verki da west-europana modernisti ed impresionisti a Moskva. Pos la Rusa Revoluciono, la kolekturi di amba kolekteri kombinesis por la nova Statomuzeo por Westala Arto. Dum la germana atako kontre Moskva en 1941, La reda viteyo rilokizesis a Novosibirsk. Pos ke ol retrovenis a Moskva, la muzeo klozesis en 1948 da Stalin pro ke ol esis "borgezala". Konseque la verki dividesis inter la Ermitage-Muzeo en Leningrad e la Pushkin-muzeo en Moskva. La reda viteyo esas ankore trovebla che ta lasta muzeo.