Claude Debussy
| Claude-Achille Debussy | ||
| ||
| Profesiono: | Kompozisto | |
| Lando: |  Francia
| |
| Naskodato: | 22 di agosto 1862 | |
| Nasko-loko: | Saint-Germain-en-Laye, Francia | |
| Mortodato: | 25 di marto 1918 | |
| Morto-loko: | Paris, Francia | |
Claude-Achille Debussy (1862 til 1918) esis Franciana kompozisto.
|
Muziko es la silenco inter la noti. | 
|
Frua vivo
redaktarIl esis l'unesma de kin filii di Manuel e Victorine Debussy. La familio ne esis richa ed ilua genitori ne multe suciis pri sua filii; Claude e frati pasis multa tempo kun sua onklino en Cannes. El remarkis la muzikaleso di Claude ed aranjis piano-lecioni.
En 1871 la familio renkontris Sno Antoinette-Flore Mauté de Fleurville, kulturozo qua preparis Claude por la eniro-exameno di la Konservatorio di Paris. Il komencis studiar ye la konservatorio en 1872. Ilua intereso en kariero kom virtuoza pianisto diminutis pos 1877, esante plu interesita pri kompozado, quan il studiis ye la konservatorio.
En la someri di 1880 til 1882 il lojis kun la familio di Nadezhda von Meck (elqua esis patrono di Pyotr Chaikovski), pleante piano por la familio e donante lecioni ad elua filii.
En 1884 il partoprenis la konkurso Prix de Rome e ganis la premio, qua esis quar-yara studiado ye la Villa Medici en Roma. Il ne esis kontenta ibe, tamen il renkontris Franz Liszt qua kurajigis il; segun la konsilo di Liszt, il askoltis kompozuri di Giovanni Pierluigi da Palestrina ed Orlande de Lassus en Romana kirki.
Rezido en Montmarte
redaktar
Il abandonis studiado en Roma pos tri yari, e lojis en Montmartre, Paris. En Montmartre, il renkontris artala amiki inkluzanta la kompozisti Erik Satie e Paul Dukas. Il divenis interesata pri Simbolista skribisti. En 1889 eventis mondala expozo en Paris; il havis intereso pri la Orientala parto, e juis askoltar la muziko di Java pleata da gamelan-orkestro. Co influis kelka kompozuri dum sequanta yari.
Il esis ulgrade influita da la muziko di Richard Wagner, partikulare la opero Parsifal; to esis notinda en frua kompozuri.
Frua kompozuro esis la verko por kordeto-quarteto, qua ne facis impresuro por audantari. Un de la movementi havis stilo influita da la gamelan. Ilua verko Prélude à l'après-midi d'un faune, di 1894, fondita sur poemo da Stéphane Mallarmé, havis granda suceso, e lua famo komencis. Tamen il ankore vivis en povreso, suportata da amiki.
Trois Nocturnes
redaktarIlua orkestrala verko Trois Nocturnes esis unesmafoye pleata, en kompleta versiono, ye la 27ma di oktobro 1901. Il kompozis la muziko inter decembro 1897 e decembro 1899 (quankam frua ideo por le Nocturnes, konceptita por violino ed orkestro, komencis en 1894). La inspirajo esis serio di pikturi di noktala ceni, titulizita Nocturnes, da James McNeill Whistler; la piktisto havis muzikala patrono, devota a Frédéric Chopin, qua sugestis la titulo. La tri movadi di la verko esis deskriptata tale da Debussy: Nuages "...la lenta, solena movado di la nubi..."; Fêtes "...la festo kun olua mixuro de muziko e lumizata polvo partoprenanta la kosmala ritmi..."; e Sirènes "...la maro ed olua sennombra ritmi... audenda esas la misterioza kanto di la Sireni..." La lasta movado inkluzas mikra koro di homini.
Operi
redaktarYe 30ma di aprilo 1902 en Paris, ilua unika opero Pelléas et Mélisande esis unesmafoye pleata. Ol fondesis sur simbolista dramato da Maurice Maeterlinck. Debussy komencis skribar ol en 1893, pos abandonita projeti di altra operi; la opero, sen instrumentizado, esis kompleta en 1895. Kande la verko esis aceptata da la Opéra-Comique en Paris en 1898, il kompletigis la instrumentizado. Opinioni di la verko variis; irgakaze la opero esis financale sucesoza por la Opéra-Comique. Pro olua suceso, la financala stando di Debussy divenis plu bona.
Il komencis skribar lua duesma opero, fondita sur rakonto da Edgar Allan Poe, The Fall of the House of Usher, tamen ol ne kompleteskis.
Plu tarda yari
redaktarIlua agadi esis granda ye ca periodo; il esis gasto-direktisto di orkestri. Il laboris kun la baleto-direktisto Sergei Diaghilev, qua arivabis kun le Ballets Russes en Paris en 1909. Ilua muziko por nova baleto Jeux, unesmafoye pleesis ye la 15ma di mayo 1913, ma ne havis granda suceso; ol balde esis eklipsata da Le Sacre du Printemps da Igor Stravinski, qua esis unesmafoye pleata pos du semani. Jeux esis la lasta orkestrala verko da Debussy.
Anke en 1913, ilua du libri di peci por piano, Préludes, esis kompletigata. Il duris laborar kom gasto-diretisto di orkestri. Kande la unesma mondomilito komencis, ca laboro cesis ed ilua revenuo diminutis. Il skribis la 12 Études por piano qui aparis en 1915, ed il skribis du de projetata sis verki por solisto e piano.
Maladeso e lasta verki
redaktarSimptomi pri rektumala kancero aparis en 1909. Pos 1912 il sufris plu multe, e to influis ilua pensadi dum ke il kompozis en la lasta yari. Il facis pluso por la Poe-opero. Il luktis dum kompozado di la Sonato por violino e piano, qua esis lua lasta verko. Il projetis kompozar sis sonati por diversa instrumenti, de qui il skribis tri: sonato por violoncelo e piano, sonato por fluto, alto e harpo, e ca verko. La Sonato por violino e piano esis unesmafoye pleata ye 5 di mayo 1917, da violinisto Gaston Poulet e la kompozisto. Lo esis la lasta publika pleado da Debussy.
Il esis enlitigata de januaro 1918; il mortis en marto ta yaro, en sua apartamento en Paris.
Amori, spozi e familio
redaktarIl renkontris Siorino Blanche-Adélaide Vasnier, richa amatora kantisto, en 1881, kun qua il havis amor-afero, qua finis kande Debussy iris a Roma.
Il havis tempestoza amor-afero kun Gabrielle Dupont dum la yari 1890ma. To finis en 1899 kande il renkontris Rosalie Texier, a qua il mariajesis en oktobro di ta yaro.
En 1903 Debussy renkontris siorino Emma Bardac ed il abandonis Rosalie pro el. Pos ke Rosalie divorcigis il, Debussy ed Emma mariajesis en 1908. Lia filiino Claude-Emma naskis en 1905, ed en la lasta yari Debussy juis familiala vivo, kompozante piano-verki por Claude-Emma. El mortis pro difterio, ne-multa yari pos la morto di sua patro.