Batalio di Maipú
| Maipú-batalio | |||
| |||
| Batalla de Maipú, pikto de 1837 da Johann Moritz Rugendas | |||
| Konflikto: | Milito por la nedependo di Chili | ||
| Dato: | 5ma di aprilo 1818 | ||
| Loko: | Maipo, proxim Santiago | ||
| Rezulto: | Decidigiva vinko dil Armeo di Andi | ||
| Andian Armeo | ↔ | Royalisti (Hispaniani) | |
| José de San Martín | ↔ | generalo Mariano Osorio | |
| cirkum 5.000 | ↔ | cirkum 5.000 | |
| 800 morti 1.000 vunditi |
↔ | Plu kam 1.500 morti 2.000 kaptiti[1] | |
Batalio di Maipú esis decidigiva batalio en la nedependo-procedo di Chili. Patriota trupi - mixo di Andian armeo kun Chiliana patrioti - destruktis Hispana trupi en Chili e kompletigis la nedependo-procedo di Chili.
Antecedenti
redaktarEn 1817, José de San Martín vinkis Hispani en la batalii di Chacabuco e Chalchuapa, ed okupis Santiago. Hispana vicerejio sendis armeo vers Santiago, qua vinkis trupi di San Martín en Cancha Rayada ye la 19ma di marto 1810. Tamen, la volo por nedependo ne diminutis, e San Martín preparis final atako kontre Hispani por decidar la milito en Chili. En nur du dii, ilu asemblis armeo kun plu kam 4.000 homi. Ye la 2ma di aprilo ilu translojis lua armeo vers la fluvio Maipo.
Altralatere, pos vinkir la batalio di Cancha Rayada, Hispani komandita da Mariano Osorio deziris vinkar komplete patriota armeo, e komencis extenuanta persequo a patriota trupi en tota urbeti di la voyo a Santiago. Ta persequo donis a patrioti kelka tempo por riunigar su e preparar tri divizioni di infantrio kun 396 komanderi e plu kam 5.000 soldati por blokusar l'armeo di Osorio.
Patriota generalo Bernardo O'Higgins koordinis importanta agadi, exemple la riunigo di karabini e sabri distributita a la populo da militeto-chefo Manuel Rodríguez Erdoíza, organizar provizuri, e komprar o konfiskar pafili de komercisti ed altra personi de Santiago, por uzar en la batalio kontre royalisti.
La batalio
redaktarYe la 5ma di aprilo, poka minuti ante dimezo, patrioti komandita da Manuel Blanco Encalada komencis pafar kontre royalisti. Balde San Martín notis ke Hispani stacis en defensiva pozicioni, e decidis atakar la centro e la dextra flanko di Hispana trupi, samatempe kam Juan Gregorio de Las Heras atakis Hispana trupi situita en altra monteto. Patriota ataki semblis nekapabla pri krular royalista trupi, e San Martín decidis uzar rezerv-armeo por atakar la flanki e la centro di Hispan armeo. Kelka historiisti kredas ke ta decido posibligis li vinkar la batalio.
En sinistra flanko, Las Heras e lua soldati ekpulsis Hispani de la monteto. Hispani retretis adcentre, ube eventis intensa kombato. Altra patriota grupi translojis rapide vers la centro e pafis kontre l'enemiki. Mariano Osorio kredis ke la batalio esis perdita, e fugis. Hispana komandinto José Ordoñez ne aceptis perdar la batalio, e probis riorganizar lua trupi, ma lua agado nur disfaciligis royalista defenso.
Pro intensa kombati, la du flanki subisis granda perdaji. Ordoñez decidis retretar lua trupi vers urbeto Lo Espejo. Sub intensa patriota fairo, lu perdis granda nombro di soldati. O'Higgins decidis atakar la trupi di Ordoñez en Lo Espejo, ma perdis 250 homi. San Martín decidis ke ne esis posibla lasar tanta soldati en danjero, e decidis kanonagar Lo Espejo, samatempe kam lua soldati avancis. La poka Hispani qui restis divenis militala kaptiti.
L'embraco di Maipú
redaktar
O'Higgins, malgre vundita en la batalio di Cancha Rayada, prizentis su kun lua trupi ye la fino di la Batalio di Maipú, por helpar San Martín. La du militarala chefi, pos vinkir Hispani, embracis su en memorinda ceno. O'Higgins dicis a San Martín: ¡Gloria al salvador de Chile! ("Saluto al salvero di Chili!"). San Martín respondizis: "Generalo, Chili nulatempe oblivios vua sakrifiko en prizentar su en batali-agro kun vua glorioza neklozita vunduro".
Patrioti havis 800 morti e 1.000 vunditi. Hispani havis plu kam 1.500 morti e 2.000 kaptiti[1], e perdis granda quanto di municioni.