Veluwe
La Veluwe esas forestoza kateno de kolini en la provinco Gelderland en Nederlando.
Ol kontenas multa diversa peizaji, inkluzanta boski, erikeyi, mikra lagi, e la max granda sablo-duneti en Europa.
La Veluwe esas la maxim granda komplexo de stuwwal o push moraine en Nederlando, 60 km de nordo a sudo, ed atingant altesi de til 110 metri. La Veluwe formacesis dum la Pleistocen-epoko, c. 200.000 yari ante nun. Glacieri di dikeso 200 pulsis la sablo-depozaji en la delto di la Rheno e Meuse adlatere, tale kreinta la kolini qui nun formacas granda parto de la Veluwe. Nam la kolini konsistas ek sablo, pluv-aquo desaparas rapide, e lore fluas ye profundeso deki de metri a la bordi, ube ol ri-atingas la surfaco.
Originale la Veluwe cirkondesis da serio de marshi, plena de vildo quala cervi ed apri, pro ke ta arei ofris richa plantaro por nutrado. Depos la 1990a yari, multa projeti esas progresanta, o ja realigita, por restaurar ta marshi per blokusar la dreno-sistemi konstruktita da farmisti dum la lasta 150 yari. To rezultas en tre sika erikeyo chanjanta aden marsho dum nur kelka-cent metri. La Wisselse Veen proxim la vilajo Epe, en la nordesta Veluwe, ofras bona exemplo pri to.
Nomo
redaktar
La nomo Veluwe devenas de la Proto-Germana *falwaz (pala, falva) ed *awjō (insulo). La nomo korespondas kun "nekultivita tero" en la angla e probable uzesis opoze la fertila "bona tero" di la Betuwe (de *bataz, bona, ed *awjō, insulo) sude.
Geografio
redaktarEsas 21 municipi en Veluwe-regiono: Apeldoorn, Arnhem, Barneveld, Brummen, Ede, Elburg, Epe, Ermelo,Harderwijk, Hattem, Heerde, Nijkerk, Nunspeet, Oldebroek, Putten, Renkum, Rheden, Rozendaal, Scherpenzeel, Voorst e Wageningen.
Planti ed animali
redaktarEsas e konifera e decidua foresti en la Veluwe, e c. 500 diversa planto-speci trovesas. La regiono esas anke hemo di multa speci de animali, quala apri, plura speci de cervi, plura speci di serpenti (inkluzanta viperi), martri, foxi e daxi. Pluse, korvi sucesoza rienduktesis.
Developi
redaktarParti de la Veluwe qui separesis da stradi, urbi e farmtero rikonektesas per ridonar farmtero a naturo e krear animalo-transireyi trans autovoyi. En 2012, non tala transireyi konstruktesis, singla c. 50 metri larja e kovrita sablo e planti por kurajigar animali uzar ol. Animalo-koridori qui konektas la Veluwe kun altra naturo-arei quala la Oostvaardersplassen en Nederlando developesas, e plusa konekti a Germania esas posibla. On esperas ke tale la genetikala diverseso di la animalaro kreskos.
Turismo
redaktarLa Veluwe esas populara turisto-destino, aparte por nederlandani qui volas kurta vakanco en sua propra lando. Kampeyi e lojeyo-parki esas preferata da la maxim multa vizitanti. Esas plu kam 500 tala situi, grandaparte situita en la bordi di la naturo-areo.
Ultre la naturala beleso dil areo, altra turist-atraktivi inkluzas quar zoi, plu kam 50 muzei inkluzanta la famoza arto-muzeo Kröller-Müller, e la rejala palaco Het Loo en Apeldoorn. La Nacionala Sporto-Centro Papendal, granda sporto-komplexo situesas en la sudo di la Veluwe proxim Arnhem.