Shablono:Eventi/29 di novembro

Iodo-kristalo

• 1803. En Salzburg, la fizikisto Christian Doppler naskis. Il havis ofico ye la Politekniko-skolo di Praha de 1841 til 1847, e pose havis ofici en nuntempa Slovakia ed en Wien. Il establisis la principo, plu tarde nomizata la Doppler-efekto, ke la observata frequenco di ondo dependas de la relatanta rapideso di olua origino e la observanto. Il deskriptis ca efekto en diskurso en 1842, a la Rejala Bohemiana Societo di Cienci, pri la koloro di lumo de binara steli.

• 1813. Ye la Imperiala Instituto di Francia, la diskovro di la kemiala elemento iodo esis anuncata da kemiisto Nicolas Clément. Ol deskovresis en 1811 da Bernard Courtois, qua observabis ke violea kristali kondensis de la vaporo di fuko-cindri a qua sulfala acido esis adjuntita, en parto di la procedo por fabrikar saltpetro ye la familiala komerco di Courtois en Dijon. Il suspektis ke ol esas ne-konocata kemiala elemento, ed il donis specimeni a kolegi di lu. Un de li, kemiisto Joseph Louis Gay-Lussac, donis ad ol la nomo iodo, pro la Greka vorto por violo.

• 1924. La kompozisto Giacomo Puccini mortis, evante 65 yari. Konstatesis ye la fino di 1923 ke lu sufras pro kancero di la guturo. Ilua lasta opero Turandot esis ne-kompleta ye ilua morto; ol esis kompletigata da la kompozisto Franco Alfano. La opero esis unesmafoye pleata ye La Scala, Milano, sen la kompletigo, ye 25 di aprilo 1926, direktata da Arturo Toscanini. Meze di la triesma akto, Toscanini cesigis la pleado, e dicis a la audantaro, "Hike la opero finas, nam ye ca punto la maestro mortis."