Shablono:Eventi/19 di oktobro

Rejulo Gaiseric sur moneto de 455 pK

• 439. Gaiseric, rejulo di la Vandali, prenis Kartago. Kande il divenis rejulo en 428, la Vandali rezidis en nuna Andalusia en Hispania. Il duktis sua populo a norda Afrika, probable invitate da Bonifacius, Romana guvernanto en norda Afrika, qua esis akuzata pri trahizo en Roma e bezonis militala helpo de la Vandali. Tamen Gaiseric vinkis la armeo di Bonifacius, e vinkis la armei di la estala e westala Romana imperii qui pose arivis en norda Afrika. En 435 il paktis kun la Romana imperiestro Valentinian 3ma: Gaiseric agnoskesus kom rejo di la recente ganita teritorii en Afrika, se il ne atakus Kartago. Tamen il pose prenis Kartago dum ke la Romana armeo esis okupata en Gallia; to esos grava evento por la Romana imperio.

• 1845. En Dresden, la opero Tannhäuser, da Richard Wagner, esis unesmafoye pleata. Wagner komencis kompozar la verko en la somero di 1843 ed ol esis kompleta en aprilo 1845, la uverturo esante la lasta parto skribita. La rakonto eventas ye la kastelo di Wartburg en la 14ma yarcento, ube la landgravo di la valo di Thuringia aranjas konkurso di Minnesaenger (trubaduri). Wagner, ne tote kontenta pri la opero ye la unesma pleado, facis multa chanji por olua pleo en Paris en 1861.

• 1967. Usana kosmosondilo Mariner 5 preterpasis Venuso, ye disto 4094 km de la planeto. Ol lansesis ye 14 junio 1967. Ol ne portis fotografili; ol portis diversa mezurili, por mezurar radiado e magnetala feldo ed altraji. Dum la preterpaso, la sondilo trovis nula radiado-zoni tenata da la magentala feldo di la planeto; la surfacala temperaturo esis 527 Celsius, e la preso esis 75- til 100-foyi di Terala preso. Mariner 5 esis la duesma Usana sondilo qua atingis Venuso; la unesma, Mariner 2, esis anke la unesma sondilo de irga lando qua vizitis altra planeto, atingante disto 34762 km de Venuso en 1962 e facante mezuradi.