Renaixença

Renaixença (Ide: Rinasko) esas Kataluniana kulturala movado dil 19ma yarcento. La nomo originis de la volunto pri rivalorigar Kataluniana linguo kom literaturala e kulturala linguo pos yarcenti di diglosio pri la Hispana (periodo nomizita Decadència). Ol eventis paralele a la nomizita Rexurdimento.

Koncepto

Origino dil blazono dil komtio di Barcelona (Rejala Kataluniana Akademio di Bela Arti di Santa).

Ofte diskutesas oportuneso dil termino Renaixença nam rilatas a lua antea periodo, la Decadència; ol propozis profundar la studio di ta male nomizita Decadència; altra-latere negis esar komprenata kom epoko e substrekizesas ke ol esas kulturala movado qua havas komencanta stimuli en la dekado inter 1830 e 1840, ma ke developis inter 1840 e 1880. Singla momento esas plu evidenta l'urjo di stablisar la momento en qua uzesis sistematikale la termino Renaixença.

La koncepti di linguo e patrio unuigas da Herder dum Germana Romantikismo. Renaixença pluforteskis en cirkumajo di kulta borgezaro qua trovas en Romantikismo intereso ye propra pasato. Ol revendikis gloriala pasato dum formado dil diferanta Europana nacioni, dum Mez-epoko. En la transkurso dil movado qua on konocas kom Renaixença, uzesas poka ta termino avan Renasado, raportanta al linguo, literaturo ed al patrio. L'unesma foyo ke existas atesto di l'uzado dil termino esas kande Pere de Rosselló divas diskurso kom sekretario dil Jocs Florals ye 1861. En 1871 fundesas dusemana magazino La Renaixença, ma en lu artikli kontinas uzanta la nomo Renaixement por raportar al patrio ed al Kataluniana literaturo.

Renaixença esas la literaturala periodo qua komencas en la fino dil Decadència ed finigas en la Modernismo, markita enkadrigata da kulturala movemento e di nacionalistala koncio plu ampla (envolvas omna kulturala manifestadi), spricata ek la borgezaro ek la tranformi provokita dal Industriala Revoluciono. La Renaixença identigas klare kun la Kataluniana kulturala rekuperado, e precipue, kun rekuperado di ilua linguo.

Probo di rekuperar -e definar- Kataluniana nacionala koncienco e, kune, di adaptar ulo dil korenti maxim viva di l'Europana kulturo. La probo esas realigata en omna feldi di kreado ed desfaldas ideologii ofte kontreita