Manchester Metrolink
Metrolink o Manchester Metrolink esas sistemo di tramvoyo/lejera fervoyo en Granda Manchester, Anglia.
La sistemo proprietesas da Transport for Greater Manchester (TfGM) ed operacesas e mantenesas sub kontrato da Keolis/Amey. 37,8 milion pasajero-voyaji eventis per la sistemo dum 2016/17.
La reto konsistas ek sep linei qui radias del urbo-centro di Manchester a termini en Altrincham, Ashton-under-Lyne, Bury, East Didsbury, Eccles, Manchester-Aeroportuo e Rochdale. Metrolink havas 93 etapeyi alonge 92 km de voyo, pro quo ol esas la maxim granda sistemo di lejera fervoyo en la Unionita Rejio. Ol konsistas ek mixuro de surstrada reli inter altra trafiko; rezervita voyo-segmenti, segregacita de altra trafiko, e konvertita olima fervoyo-linei. Ol operacesas da floto de vehili Bombardier Flexity Swift M5000.
Sistemo di lejera fervoyo por Granda Manchester emersis de la falio di la tunelo-skemo 1970s Picc-Vic en la 1970a yari obtenar financizo de centrala guvernerio. Skemo di lejera fervoyo propozesis en 1982 kom la minim chera fervoyala transporto-solvo por centrala Manchester e la cirkondanta metropolo Granda Manchester. Guvernerial aprobo grantesis en 1988 e la reto komencis operacar servi inter Bury Interchange e Victoria ye 6ma aprilo 1992, tale diveninte l'unesma moderna surstrada fervoyo-sistemo en la Unionita Rejio (la Blackpool-tramvoyo di 1885 esis la unika unesma-generaciona tram-sistemo en la UR qua transvivis til la kreo di Metrolink).
Expanso di Metrolink esas klef-strategio di transporto-projetisti en Granda Manchester, qui surveyis olua developeso en sucedinta projeti, konocata kom Fazi 1, 2, 3a e 3b, e la maxim recenta fazo, 2CC diveninta operacala en februaro 2017. Konstrukto-laboro che la Trafford Park Line Extension de Pomona a la Trafford Centre komencis en frua 2017 kun evaluita komenco-dato 2020/21. Pluse, TfGM aprobis plu spekulala expanso-propozi por nova linei a Stockport, slingo cirkum Wythenshawe, ed adjunto di tram-treno-teknologio.
Historio redaktar
L'unesma tram-epoko di Manchester komencis en 1877 per l'unesma kavalo-tirata tramveturi dil Manchester Suburban Tramways Company. Elektrala traciono enduktesis en 1901, e la municipala Manchester Corporation Tramways expansesis trans la urbo. En 1930, la tramreto di Manchester kreskabis a 262 km, tale la triesma max granda tramsistemo en la Unionita Rejio. Pos la Duesma Mondo-Milito, elektrala trole-autobusi e motor-autobusi favoresis da lokala guvernerii kom plu chipa transport-alternativo, ed en 1949 la lasta tramlineo en Manchester klozesis. Trole-autobusi cesis servar en 1966.
La fervoyo-reto di Granda Manchester historiale sufris pro mala norda-suda konekti pro ke la chefstacioni di Manchester, Piccadilly e Victoria, konstruktesis en le 1840s en loki exter l'urbo-centro di Manchester. La centrala komercala distrikti havis nula fervoyo-ligi, e dum la yari, plura sensucesa skemi propozesis por konektar la fervoyo-termini di Manchester. En la 1960a yari, transporto-desegno-studii entraprezesis por afrontar la problemi di augmentanta trafiko-konjestiono. Plura urbana skemi di publika transporto evaluesis por Manchester, inkluzante plura tipi de "monorail"-sistemi e metroo-ala sistemi.
Dum ke la "monorail"-skemi omna abandonesis, skemo krear subtera tunelo-ligo ganis impulso. SELNEC Passenger Transport Executive - la organizuro formacita en 1969 por plubonigar publika transporto por Manchester e cirkondanta municipi - avancigis la tunelo-projeto Picc-Vic. To esis propozo ligar la stacioni Piccadilly e Victoria per tunelo sub l'urbo-centro e kapabligar treno-servi trans Granda Manchester. Greater Manchester County Council (GMC) heredis la projeto e prizentis ol al Guvernerio di Britania en 1974, ma la konsilistaro faliis obtenar la necesa financizo e la projeto abandonesis en 1977. Interstaciona ligi provizesis dal servo Centreline shuttle bus dum multa yari.
Greater Manchester Passenger Transport Executive (GMPTE), la sucedinto di SELNEC, duris examenar posibla fervoyala solvi. Lejera fervoyo emersis dum la frua 1980a yari kom kust-eficienta opciono qua povus uzar existinta fervoyo-linei e vehar tra la urbo-centro ye strado-nivelo, tale eliminante la bezono a chera tunelo-facado. Rail Study Group, kompozita ek oficisti de British Rail, GMC e GMPTE formale aprobis la skemo Project Light Rail en 1984. Unesma abstrakta propozi, fondita sur lejera-fervoyo-sistemi en Nord-Amerika e kontinental Europa, ilustris klado di 100 km-reto qua konsistis ek tri linei: Altrincham-Hadfield/Glossop, Bury-Marple/Rose Hill e Rochdale-East Didsbury. Por propagar la skemo, GMPTE aranjis publika demonstro en marto 1987 per treno de la Docklands Light Railway sur freto-lineo adjacanta Debdale Park.
La Project Light Rail-propozi prizentesis al britana guvernerio por publika financizo; pos voyo-revizi en 1984 e 1987, Project Light Rail aprobesis. Pro reguli di centrala guvernerio ye financala suporto por novigera transporto-projeti, financizo grantesis da HM Treasury kun strikta kondiciono, ke la sistemo konstruktesez en fazi. Plusa publika financizo venis del Europana Regionala Developo-Fonduro e banko-prunto.
Servi redaktar
Ante inauguro, la originala koncepto da GMPTE esis ke la Metrolink-operacero provizez servo omna dek minuti de Bury a Piccadilly e de Altrincham a Piccadilly de 6 kloki matine til noktomezo, lundio til saturdio. Greater Manchester Metro Limited, l'originala operacero dil sistemo, argumentis por modifiki, citinte la bezono provizar eficient e komercale profitoza operaco konforme voyajo-tempi e pasajero-demando. Pro povo-limitizi, ta shablono modifikesis a dekedu-minuta servo tra la dio, e sis-minuta servo dum maxim uzata periodi, rezultinta en "dek tramveturi po horo"-servo-shablono sur voyi de Altrincham e Bury a Manchester omna sis minuti. Operaceri mustas provizar servo-nivelo adminime 98% de la tempo, od inkurar amendo. Ta sis-minuta servo-shablono adoptesis en la cetera reto dum ke la sistemo kreskis. Nivego dum la vintro di 2009/10 nocis Metrolink-servi e la operacero kritikesis pro failir havar procedi por kolda vetero. To instigis programo por plubonigar dependebleso ed eficienteso dil sistemo en koldega vetero. Metrolink operacis glacio-ruptilatra vehili dumnokte dum nivo en januaro 2013 por provizar normala servi.
En januaro 2016, Transport for Greater Manchester konsentis a bazala Service Specification por gradizar submisioninti de julio 2017, kande la Second City Crossing esos operacanta. En la bazala servo-shablono, esas nula oficala 'maxim uzata' periodi servi; vicee esos 'plubonigita' servo de la servo-komenco 8pm lundio a venerdio, e til 6 pdm saturdie; e 'kernala' servo dum omna altra tempi. En la 'plubonigita' servo-shablono, tramveturi vehos ye 6-minuta frequeso a Shaw & Oldham, Bury, Ashton, Altrincham, Manchester-Aeroportuo ed East Didsbury; e ye 12-minuta frequeso a Rochdale, Eccles e MediacityUK. Kande la Trafford-lineo apertesos, servi vehos a la Trafford Centre ye 12-minuta frequeso. En la 'kernala' servo-shablono, omna linei vehos ye 12-minuta frequeso.