Komunitato Europana pri Karbono e Stalo
La Komunitato Europana pri Karbono e Stalo (Angle: European Coal and Steel Community, ECSC) fondesis en 1951 da sis landi: Belgia, Francia, Italia, Luxemburgia, Nederlando e West-Germania. Lua centrala skopo esis kontrolar lokala produktado di karbono e stalo e krear singla merkato lokale por ca produkturi, e tale preventar la konkurenco inter stati pri naturala resursi. La deziro pri kontrolar jaceyi di karbono e la produktado di stalo esabis signifikanta kauzo por la militi en Europa.
La ministro pri exterlandal aferi di Francia, Robert Schuman, parolis unesmafoye pri ta Komunitato ye la 9ma di mayo 1950. Nun, la 9ma di mayo esas la Dio di Europa, che l'Europana Uniono. L'unesma prezidanto di la Komunitato esis Jean Monnet, de Francia.
La sis stati kontratis ke lia metalurgial industrio funcionus internacione. Samatempe, li partale donis lia nacionala suvereneso komun-Europala administreri, ma la domeni esis tre exakte definita. La sama ideo uzesas pose ank en Europana Uniono.
La kreado di ca komunitato, kreesis singla merkato por karbono e stalo. La skopo di la Komunitato esis:
- sekurar l'aquiro di produkturi de karbono e stalo,
- garantiar ke singla membro-stato havus libera aceso a tota merkato,
- sekurar ke la preci esas nefixita,
- krear apta kondiciono por developo di la produktado e preventar trouzo di minerali,
- plubonigar la standi vivala e laborala di la laboristi de ca industrio,
- modernigar la produktado,
- preventar la diskriminaco di la kompreri, produkteri e konsumeri,
- eliminar dogano-taxi ed altra pagi qui originis de komercal agadi.
Pro developir ca aferi onu pagis a komuna budjeto. Olu esas la sola Europal imposto.
En 1957, la sama 6 stati fondis l'Europana Ekonomiala Komunitato. En 1967, l'organi de ECSC unionesis a komuna organi del Europana Komunitato. L'efikiva tempo di fondo-kontrato duris dum 50 yari, til 2002.