Jack-frukto

speco di planto

Artocarpus heterophyllus o Jack-frukto, anke konocata kom Jack-arboro o Nangka, esas arboro-speco en la familio Moraceae (figo, moruso, ed artokarpofrukto).

Jack-frukti

Olua indijena kreskeyo esas nesavata ma la maxim multa fonti lokizas olua origino-centro en la regiono inter the West-Ghats di sudala India a la pluvoforesti di Borneo.

L'arboro esas apta por tropikala basalandi, ed ol produktas la maxim granda frukti di omna arbori, qui atingas pezo til 55 kg, longeso 90 cm, e diametro 50 cm.  Matura arboro povas produktar c. 100-200 frukti dum yaro.  La frukto esas multopla frukto kompozita ek centi a mili de individua flori, e la pulpoza petali dil nematura frukto manjesas.  La nematura frukto havas milda saporo e karnatra texuro qua igas ol apta kom karno-substitucanto por vejetaranti e vegani.  La matura frukto povas esar multe plu dolca (depende de varianto) e plu ofte uzesas por deseri. Jack-frukto ofte uzesas en sud- e sudest-aziana koquarti.  E la matura semini e la nematura frukto konsumesas.  L'arboro vaste kultivesas tra la tropikala regioni dil mondo.  La frukto esas la nacionala frukto di Bangladesh e Sri-Lanka, e la stato-frukto dil indiana stati Kerala e Tamil Nadu.  La frukto esas havebla en stranjera merkati forme di diversa produkturi, quala nudli e "frititi".  Ol esas anke havebla en bidoni o frostigita kom "legumo" o dolca frukto en siropo.

La vorto Jack-frukto devenas de Portugalana jaca, qua suafoye devenas de la Malayala vorto chakka (chakka pazham).  Kande portugalani arivis en India ye Kozhikode (Calicut) an la Malabar-marbordo (Kerala) en 1498, la Malayala nomo cakka registragesis da Hendrik van Rheede (1678-1703) en la Hortus Malabaricus, tom. iii en Latina. L'Angla nomo "jackfruit" uzesis dal mediko e naturalisto Garcia de Orta en sua libro di 1563 Colóquios dos simples e drogas da India.  Yarcenti pose, la botanikisto Ralph Randles Stewart sugestis ke ol nomizesis pro William Jack (1795-1822), skota botanikisto qua laboris por la Est-India-Kompanio en Bengal, Sumatra, e nuntempa Malaizia.