Historiala fundo dil Nova Testamento
La pluparto di eruditi qui studias la historiala Iesu e la frua Kristanismo kredas ke la kanonizita evangelii e la vivo di Iesu devas esar vidata interne di lua historiala e kulturala kuntexto, o simple en termo di kristana ortodoxeso. Li esploras la Duesma Templala Judaismo, la tensioni, tendenci, e chanji en la regiono sub la influo di Helenismo e la Romana okupado, e la judia frakcioni di l'epoko, vidante Iesu kom judo en ica medio; e la skribita Nova Testamento kom rezulto di periodo di oral evangelia tradicioni pos Lua morto.
En 64 aK, la ja parte helenizita Hasmonea Rejio di Judea esis inkluzata en la Romana republiko kom klienta rejio, kande Pompeyo la Granda konkeris Ierusalem. La Romani traktis Judea kom valora krucovoy por komercala teritorii e kom bufra stato kontra la Parta Imperio. Direktiva regulo esis impozita en 6 pK, kun la formado dil provinco Judea. Romana prefekti esis nomizita por mantenar l'ordino tra politika moninato, l'Alta Sacerdoto. Pos la revolto de Judas la Galileano e ante Pontio Pilato (26 pK), generale, Romana Judea esis agitata ma autoadministrita. Okaza tumulti, sporadika revolti, e violenta resistado esis kontinua risko.
Tra la triesma quarto di l'unesma yarcento, la konflikto inter la Judi e la Romani produktis kreskanta tensioni. Ante la fino dil triesma quarto di l'unesma yarcento, ica tensioni kulminis kun l'Unesma Milito Juda-Romana e la destruado dil Duesma Templo en Ierusalem. Ica milito efikive detruis Ierusalem, e l'urbo posa esis rekonstruita kom la Romana kolonio Aelia Capitolina, en qua Judi ne povis lojar.