Epikuro

Epikuro
Profesiono:	filozofo
Lando:	Grekia
Naskodato:	341 BC, 340 BC
Nasko-loko:	Samos
Mortodato:	269 BC
Morto-loko:	Athina

Epikuro (341 a.K. til 270 a.K. - Grekiana: Ἐπίκουρος) esis Greka filozofo, fondinto dil skolo qua portas lua nomo (epikurismo).

Biografio

Filiulo de du Athinani, Neokles e Khaerestrate, Epikuro naskis en Samos ye 341 a.K.

En 306 a.K. il definitive venis ad Athina ed fondis sua skolo ibe, nomizita la Kepos (Greke: κῆπος) signifikanta gardeno.

Filozofio di Epikuro

Etiko

La central aspekto di ilua filozofio esis por Epikuro etiko e l'ideala vivomodo esis che lu la tranquila izolita vivo inter amiki, vivanta per sageso e kun duranta feliceso. On ne devus dezirar povo, ne aquiradar richaji, ne indulgar perpetue sua omna fizikala deziri e ne nocar ulu. Epikuro predikis kontre senfina manjado e drinkado. Kopulaco konsideresis kom dizastroza da lu.

Il anke avertis kontre neracionala pavori. La pavoro por la morto esas un exemplo di la speco di pavoro, quan Epikuro evaluis kom nociva e senraciona, dicante pri ol: Se ni existas, la morto ne esas; se nia morto eventis, ni ne existas.

Atomi

En la teorio di Epikuro pri atomi, l'atomi esis tre mikra, nevidebla korpi di materio di multa formi, qui trairis tra vakua spaco per la sama, konstanta rapideso. Per interakti inter atomi e kelka spontana aberacioni la rapideso di plu granda objekti povis variar. La atomi esas nedividebla e tre mikra, ma ne la maxim mikra kozi en l'universo. Li konsistas de plu mikra parti, qua on nomas minima en Latino, e do atomi povas havar diversa formi. To ne esus posibla se l'atomi esas di la maxim mikra grandeso, pro ke lia parti ne povus esar plu mikra.

Lua atomala teorio dependas multe sur ta di Demokrito. Diferi esas ke Demokrito asertis, ke l'atomi esas la maxim mikra kozi qua povas, ed Epikuro dicis ke to ne es justa, ed Epikuro anke inkluzis l'aberacioni, qui la teorio di Demokrito indijas. Epikuro probable respondis tale a kritiko kontre l'atomismo di Demokrito.

Religio

Epikuro kritikis la kredaji tradicionala pri la dei, ma il ipsa kredis ye li. La dei esus senmorta, nedestruktebla anmoza enti materiala, esante perfekte felica. Li ne interesus su pri la homi e la homala aferi.

Religial aktiveso esus segun lu bona por reflekto pri quale on devas vivar, malgre la deala desintereso por la homaro. Il forsan konsideris la dei kom ecelanta exempli por la homala vivo pro ta desintereso.

Percepto

Il anke konstruktis teorio pri homala perceptado. Omna objekti distributus perceptebla informo por la sensi, en la formo di la eidolon (pluralo: eidola, Latine lamina o simulacrum). Exemple, objekto emisas videbla eidola, qui l'okuli povas perceptar e li do vidas l'objekto. Tale, Epikuro kredis, on anke povas mentale perceptar la eidola dil dei en sonji e vizioni.

Segun Epikuro la percepto esas nefaliiva e perfekta, ma la interpretado es eroriva. Lu kun sua teorio talamaniere tre diferis de la altra filozofi Grekiana, qui kredis ke la raciono esas senerora e la percepto es trompiva.

Psikologio

Segun lu la homo havus libera volo. Il dicis ke esus plu bona kredar la tradicionala (segun il, falsa) opinioni pri la dei kam kredar ye determinismo. Lu esforcis evitar konkluzi determinista per sua teorio di aberacioni.

Epikuro esis l'unesma persono qua agnoskis, ke materialismo povas implikar la neexisto di la libera volo, e qua propozis solvuro.

Naturala filozofio

Naturala filozofio esis la nomo dil ciencatra studiado di naturo en la Greko-Romana antiqueso, inkluzante matematiko, astronomio (od astrologio), fiziko e naturala historio (quale biologio). Malgre la posiblesi di lua teorio di percepto por empirikala studiado, Epikuro ipsa, e pose l'Epikuristi, ne tre interesesis pri temi ciencala. Por Epikuro ol nur esis importanta pro sua etikala konkluzi.

Kulturala acepto

La filozofio di Epikuro ne esis sempre bona aceptata. En la Roman antiqueso existis komuna stereotipo ke Epikuristi vizis indulgar sua deziri e plezuri.

La Romana filozofo Seneca tre prizis Epikuro e citis il ofte.

Videz anke

• Epikurismo

Ret-ligili externa

• Stanford Encyclopedia of Philosophy: Epicurus, da David Konstan, [1] (Angliana)