Wikipedio

Historio di Ivora Rivo: Diferi inter la revizi

Deskripto interagiva pri la kronologio dil artiklo
← Plu anciena versiono
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
VidalaWikitexto
Nula rezumo di redakto
+texto, imaji
 
Lineo 1:
[[Arkivo:Cistones.jpg|thumb|180px320px|Prehistoriala petr-objekto trovita annorde la nordo dide Ivora Rivo.]]
Homi ja habitis la nuna [[Ivora Rivo]] de la fino la di [[Paleolitiko]] o komenco di [[Neolitiko]]. [[Berberi|BerberaNe populi]]esas japosibla vivisestablisar precize l'exakta komenco di homala habitado en la regiono, dumnam [[Romanhomala imperio|Romanarestaji epoko]],ne eprezervesas [[komerco|komercala]]bone karavanien trairishumida [[Sahara]]klimato. porTamen, interkambiarrestaji [[oro]],di [[salo]],utensili [[sklaveso|sklavi]](polisita edhakili altrae vari.restaji [[Timbuktu]],di [[Gao]]koqui e [[Djenné]],peskado) enmontras ke homi habitis la nunaregiono [[Mali]],cirkume divenis15 lamil o precipua10 urbimil poryari trans-Saharaante komerconun. [[Islamo]]Inter la populi qui arivis ena la regiono traante la komercala16ma itinerarii,yarcento eesis posle laEhotilé, [[11male yarcento]]Kotrowou, olle atingisZéhiri, lale nordoEga, di nunae Ivorale RivoDiès.
 
[[Arkivo:Niger_saharan_medieval_trade_routes.PNG|thumb|left|320px|Treki uzita da karavani qui trairis [[Sahara]], c. 1400.]]
L'unesma [[Europa]]ni qui arivis en la regiono esis [[Portugal]]ani, en [[1460]]. Li donis la nomo ''Costa do Marfim'' a la regiono, signifikante "Rivo di Ivoro" o "Ivora Rivo".▼
[[Berberi|Berbera populi]] habitis la regiono dum [[Romana imperio|Romana epoko]], e [[komerco|komercala]] karavani trairis [[Sahara]] por komercar [[oro]], [[salo]], [[sklaveso|sklavi]] ed altra vari. [[Timbuktu]], [[Gao]] e [[Djenné]], en la nuna [[Mali]], divenis la precipua urbi por trans-Sahara komerco. [[Islamo]] arivis en la regiono tra la komercala itinerarii, e pos la [[11ma yarcento]] ol atingis la nordo di la nuna Ivora Rivo.
 
Kin importanta rejii existis en la nuna Ivora Rivo ante l'arivo dil Europani. La rejio Gyaaman establisesis dal [[populo Akan]], cirkume 1450, e duris til 1895.
 
[[Arkivo:Royaumes_ci.jpg|thumb|250px|Reji qui existis en Ivora Rivo ante l'arivo dil Europani.]]
▲L'unesma [[Europa]]ni qui arivis en la regiono esis [[Portugal]]ani, en [[1460]]. Li donisnomizis la nomo ''Costa do Marfim'' a la regiono, signifikante "Rivo di Ivoro" o "Ivora Rivo".
 
L'[[imperio Ashanti]] aparis en la regiono inter 1670 e 1701, e duris til 1902, ed okupis parti ek la nuna [[Ghana]], [[Ivora Rivo]] e [[Togo]]. Lua unesma suvereno esis Osei Kofi Tutu la 1ma. Ilu konquestis lora rejio Denkyira, obteninta aceso a la [[gulfo di Guinea]], ed establisis komerco kun Europani, nome Nederlandani. En 1637, [[Francia|Franci]] establisis misiono katolika en Assinie, proxim la nuna frontiero kun Ghana. Tamen, kombinita explorado di regioni doplanda komencis erste dum la komenco dil 19ma yarcento.
 
[[Arkivo:Almamy_Samory_Touré.jpg|thumb|left|140px|[[Samori Ture]].]]
[[Francia]]Inter establisis1843 [[komerco|komercala]]e monopolo1844, kunFranca lokalaadmiralo chefiLouis dumEdouard Bouët-Willaumez signatis pakto kun la [[yarisuvereni 1840ma]]di Grand-Bassam ed Assinie. FranciFrancia establisis kolonio en la regiono kun chef-urbo en Grand-Bassam, e stimulis agrokultivo e komerco de [[kafeo]], [[kakao]], [[banano]] e la produktado di oleo di palmieri. LaIvora regionoRivo divenis Franca kolonio en [[1893]]. Ante, pakti kun [[Liberia]] en [[1892]] e kun [[Unionita Rejio]] en [[1893]] establisis la frontieri di la kolonio.
 
LokalaLa habitantilokala habitantaro ne aceptis Franca dominacajodominaco pacoze. [[Samori Ture]], fondinto dil imperio Wassoulou, kombatis kontre Franci de [[1882]] til esar kaptita en [[1898]]. En [[1900]], eventis revolto kontre imposti kreita por mantenar la Franca kolonio. En [[1905]], Francia abolisis [[sklaveso]] en ca regiono.
 
Dum l'[[unesma mondomilito]], Ivorana soldati kombatis en Francia kontre [[Germana imperio|Germani]]. Cirkume 150.000 viri mortis en la milito. Dum la [[duesma mondomilito]], [[Francia di Vichy]] kontrolis la regiono til [[1942]], kande Britaniani invadis la kolonio e transferis povo a Franca provizora guvernerio, administrita da [[Charles de Gaulle]].
 
[[Arkivo:Flag of Cote d'Ivoire.svg|border|150px220px|thumb|Standardo di Ivora Rivo.]]
Ivora Rivo divenis nedependanta de [[Francia]] ye la [[7ma di agosto]] [[1960]]. [[Félix Houphouët-Boigny]] esis lua unesma prezidanto, e guvernis til lua morto. Tamen, l'unesma elekti kun plura partisi nur eventis erste en oktobro 1990, vinkita da Houphouët-Boigny.
 
Houphouët-Boigny mortis ye la [[7ma di decembro]] [[1993]], e sucedesis da [[Henri Konan Bédié]], qua lor esis la prezidanto dil parlamento. Bédié revokesis per [[stato-stroko]] ye la [[24ma di oktobro]] [[1999]], komandita dal generalo [[Robert Guéï]].
Obtenita de "https://io.wikipedia.org/wiki/Historio_di_Ivora_Rivo"