Washington D.C.: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
+texto
+texto, refero/referi
Lineo 1:
{{por altra senco|altra urbi, personi, edc. kun la nomo '''Washington'''|[[Washington]]}}
{{Urbi
|nomo = Washington D.C.
|Flago = Flag of the District of Columbia.svg
|Blazono = Seal of the District of Columbia.svg
|Imajo = DCmontage4.jpg
|TextodilImajo = Kelk imaji pri Washington D.C.
|Shablono_lando = {{USA}}
|Tipodisubdividuro = =
|Regiono2 = =
|Surfaco = = 177
|Habitanti = 693972
|Yaro = 2017
|Denseso di habitantaro = 4389
|Latitudo = 38°53'42" N
|Longitudo = 77°02'12" W
|Altitudo = 0- til 125
|Chefurbo= =
|Disto =
|Distanco=
|Urbestro = Muriel Bowser (D)
|Horala_zono = UTC-5<br><small>(UTC-4 dum la somero)
|Reto = www.dc.gov
|Mapo = DC locator map with state names w usmap.png
}}
'''Washington D.C.''' esas chef-urbo di [[Usa]] per lego de 1790 e fakte de 1801, su situante en la federala distrikto '''District of Columbia'''. Ol kreesis de terotereni del stati [[Maryland]] e [[Virginia]], qua ja enhavis l'urbi Georgetown ed Alexandria. Granda parti di Alexandria pose retrodonesis a Virginia. La [[Blanka Domo]] (''White House''), oficala domo dil predizanto di Usa, e l'edifico dil [[parlamento]] (''United States Capitol''), jacas ambe in Washington D.C. Segun statistiki dil yaro 2017, l'urbo havis {{formatnum:693972}} habitanti<ref name=quickfacts>{{cite web|url=https://www.census.gov/quickfacts/DC |title=QuickFacts: District of Columbia |date=1ma di julio 2017 |publisher=[[Usana Kontado-Ministerio|U.S. Census Bureau]] |accessdate= 11ma di oktobro 2018}}</ref>. Lua tota surfaco esas 177 km².
 
Franca arkitekto [[Pierre Charles L'Enfant]] projetis la urbo en [[1791]]. Ol esas nomizitanomizesis pro [[George Washington]] ([[1732]] til [[1799]]), l'unesma [[Listo di prezidanti di Usa|prezidanto di Usa]]. Onu neformale ofte nomas la chef-urbo nur '''Washington''' o '''D.C.''' (quale ''di-si'' [di.si]).
 
==Historio==
Diversa tribui del populo ''Piscataway'' di lingui Algonquiana habitis regioni vicina al [[fluvio Potomac]] kande l'[[Europa]]ni arivis ibe dum la [[17ma yarcento]]. Un ek taca tribui, konocitakonocata kom ''Nacotchtank'', habitis apud la rivero Anacostia, an la nuna Distrikto di Kolumbia. Pro konflikti kun la koloniigisti, la tribuo diplasis su a la nuna [[Maryland]].
 
En lua esayo ''Federalist N° 43'' de la 23ma di januaro [[1788]], [[James Madison]] argumentis ke la nova federala guvernerio bezonus krear nova chef-urbo por la nova naciono, por mantenar luasu sekuresosekura. Kin yari ante, soldati qui ne recevis pago siejis la Kongreseyo di [[Philadelphia]] dum renkontro di lua membri. To emfazis la bezono pri kreado di nacionalachef-urbo guvernerioen teritorio separita de irga stato, por ne dependar de ula statoaltri por lasua propra sekureso.
 
[[Arkivo:Dcmapanimated.gif|thumb|200px|left|Progreso dil teritorio di Washington D.C.]]
Lineo 42:
 
Kande komencis l'[[interna milito di Usa]] en 1861 la federala guverno expansis e la habitantaro di Washington D.C. augmentis, inkluzite pro granda eniro di liberigita sklavi.<ref name="Dodd">{{cite book |last=Dodd |first=Walter Fairleigh|publisher=John Byrne & Co.|title=The government of the District of Columbia|year=1909 |location=Washington, D.C.|url=https://books.google.com/books?id=_29DAAAAIAAJ |pages=40–45}}</ref> En 1862, lora prezidanto [[Abraham Lincoln]] signatis lego qua liberigis omna sklavi che distrikto Kolumbia.
 
Cirkume 1870 la habitantaro dil urbo kreskis 75% ante l'antea [[demografiala kontado]], til atingar preske 132 mil personi.<ref name="histpop">{{cite web|title=Historical Census Statistics on Population Totals By Race, 1790 to 1990|publisher=United States Census Bureau|url=https://web.archive.org/web/20110804230047/http://www.census.gov/population/www/documentation/twps0056/tab23.pdf}}</ref> Malgre lua habitantala kresko, ol duris havar desneta stradi, ed indijis bona saneso. Kelka kongresisti sujestis translojar la chef-urbo adweste, tamen lora prezidanto [[Ulysses S. Grant]] refuzis to. En 1873, Grant nominis Alexander Robey Shepherd kom guberniestro dil distrikto Kolumbia. Shepherd aprobis granda projeti por modernigar Washington D.C., tamen to bankrotis la urbo.
 
En 1888 inauguresis l'unesma sistemo di [[tramveturo|tramveturi]] dil distrikto. Dum la komenco dil [[yari 1900a]] komencis urbala rinovigo, kun skopo plubeligar ol. Dum la [[yari 1930a]] konstruktesis altra publika edifici, memorigili e muzei, kom rezulto dil programo "[[New Deal]]".<ref>{{cite book|last=Gelernter|first=Mark|title=History of American Architecture |year=2001|publisher=Manchester University Press|isbn=978-0-7190-4727-5|url=https://books.google.com/books?id=tCe8AAAAIAAJ|page=248}}</ref> La komenco di la [[duesma mondomilito]] augmentis la quanto di publika oficisti en la urbo, qua atingis {{formatnum:808178}} habitanti en 1950.<ref name="histpop"/>
 
En 1961 la Kongreso Usana ratifikesis la 23ma Emendo a la [[konstituco]], qua grantis a Washington D.C. 3 voti en l'elektala kolegio, por elektar la prezidanto e la viceprezidanto di la lando. En 1963 eventis la Granda Marcho vers Washington, qua demandis civila ed ekonomiala yuri por negri e la fino di [[rasismo]] en Usa. La quanto di partopreninti kalkulita varias de 200 mil til 300 mil personi.<ref name=WDL>{{cite web|title=Civil Rights March on Washington, D.C.: Dr. Martin Luther King, Jr., President of the Southern Christian Leadership Conference, and Mathew Ahmann, Executive Director of the National Catholic Conference for Interracial Justice, in a Crowd|url=http://www.wdl.org/en/item/2738/|publisher=World Digital Library}}</ref>
 
==Geografio==