Wikipedio

Piauí: Diferi inter la revizi

Deskripto interagiva pri la kronologio dil artiklo
← Plu anciena versionoPlu recenta versiono →
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
VidalaWikitexto
Nula rezumo di redakto
kelka korektigi, aktualigi e plugrandigo dil artiklo
Lineo 7:
| MaximGrandaUrbo =
| Oficalalinguo =
| Guberniestro = Wellington Dias (PT)<br><small>(de 2018, rielektita en 2018)
| Surfaco = {{formatnum:251577.74}}
| Habitanti = {{formatnum:32040283264531}}
| Yaro = 20152018
| Denseso di habitantaro = 12.74,98
| Horo = -3
| KLP = R$ 31.24 miliardi (2013)
| Internet = www.piaui.pi.gov.br
}}
'''Piauí''' esas [[Brazilia]]na [[Stati di Brazilia|stato]] di Nord-estala Regiono. LuaLu vicinahavas statikom esasvicini [[Ceará]] e [[Pernambuco]] este, [[Bahia]] sude, [[Tocantins (stato)|Tocantins]] sud-weste, e [[Maranhão]] weste. Norde jacas l'[[Oceano Atlantiko]].
 
'''Bazala fakti pri Piauí.'''
=== Historio ===
En la Nacionala Parko ''Serra da Capivara'' trovesis restaji qui probasmontras homala prezentesohabitado en Piauí cirkume 40.000 yari ante nun. La maxim anciena [[ceramiko|ceramika utensiloceramikajo]] di [[Amerika]], evanteevanta 10.000 yari, trovesis ibe.
 
[[Arkivo:Domingos_Jorge_Velho.jpg|thumb|left|160px|Domingos Jorge Velho.]]
L'unesma koloniigisti, qualeexemple Domingos Jorge Velho, naskinta en la kapitanio Sao Paulo, arivis en la regiono dum la [[17ma yarcento]]. Li adportis l'unesma bovi por la regiono. Altra explorero esis Domingos Afonso Mafrense, de [[Portugal]], qua fondis la nuna urbo Oeiras, centre del stato, en [[1695]].
 
En [[1811]] la teritorio divenis separita de [[Maranhão]]. Kande Braziliana divenis nedependanta en [[1822]], Piauí duris divenar Portugalana kolonio. Portugal sendis militisto João José da Cunha Fidié por mantenar la kolonio, ma ye la [[19ma di oktobro]] [[1822]] la Chambro Provincala di Parnaíba deklaris nedependo de Portugal. Trupi komandita da Fidié vinkis la batalio di Jenipapo, tamen li subisis granda perdaji. Fidié kaptesis en Caxias pos kombato, e la regiono divenis provinco dil imperio Braziliana. Poka yari pose, kombati kontre la [[Kunfederuro dil Equatoro]] (en 1824) e kontre la revolto ''Balaiada'' (1838 til 1841) eventis en lua teritorio.
 
Ye la [[16ma di agosto]] [[1852]] la chef-urbo di Piauí transferesis de Oeiras a [[Teresina]], lor urbo recente fondita urboe projetita por esar la chef-urbo di la provinco. La nomo "Teresina" esis homajo ahomajas Teresa Cristina de Bourbon e Du Sicilii, lora spozino dil imperiestro [[Pedro la 2ma di Brazilia]]. Teresina fakte komencis kreskar rapide pos ke komencis l'extraktado di [[vaxo]] de la [[palmiero|palmieri]] ''carnaúba'' ed oleo de la palmieri ''babasu''. L'extraktado di ''carnauba'' e ''babasu'' anke stimulis l'ekonomiala kresko di la provinco.
 
Pos [[1889]] kun la republiko, Piauí divenis stato. Dum la [[20ma yarcento]], 1200 soldati de la militala kompanio komandita da [[Luís Carlos Prestes]], Juarez Távora e Miguel Costa, konocita kom "coluna Prestes", trairis la stato apologiante idei pri reformi en la politiko Braziliana. Kun la revoluciono di 1930 en Brazilia, João de Deus Pires Leal, lore guberniestro dil stato, revokesis ed arestesis. Pose la stato havis tri guberniestri ante ke la politikala situeso kalmigesis en 1935.
Lineo 34:
[[Arkivo:Rio_Parnaiba_vegetacao.jpg|thumb|250px|left|[[Fluvio Parnaíba]] proxim [[Teresina]].]]
[[Arkivo:SERRA_DA_CAPIVARA03.jpg|thumb|250px|Panoramo di la ''Serra da Capivara''.]]
Piauí havas mikra (60 km) [[litoro]], kande komparitakomparata kun altra stati. Ol havis la min granda litoro di Brazilia. Lua [[relevo]] konsistas ek basa tereni di origino aluvionala e plana regioni proxim la litoro, ed en planaji kun altitudi super 300 metri, kun plu alta monti (cirkume 900 metri di altitudo) an la sudo dil stato. Inter la monti di [[greso]] de la regiono ''Serra da Capivara'', nune protektita en la samnoma nacionala parko (''Parque Nacional da Serra da Capivara'') trovesis restaji de homi qui vivabis ibe cirkume 20 mil yari ante Kristo, esante la maxim anciena indijena kulturo de [[Amerika]].
 
La precipua [[fluvio|fluvii]] e riveri dil stato esas [[fluvio Gurgueia|Gurgueia]], Fidalgo, Uruçuí Preto e [[fluvio Parnaíba|Parnaíba]]. Che la fluvio Parnaíba, longa de 1.485 km, jacas l'[[aquobarilo]] ''Boa Esperança'', qua uzesas por produktar [[elektro]] por la stati Piauí e [[Maranhão]].
Lineo 41:
 
=== Ekonomio ===
La precipua ekonomial agadi dil stato esas [[komerco]], [[industrio]] (note kemiala, texala e nutrivala), [[agrokultivo]] ([[soyo]], [[kotono]], [[rizo]], [[sukrokano]], [[manioko]]) ed en [[bovo|bovala]] edukado. La produktado di [[mielo]] ed [[anakardo]] ank esas importanta.
{{nekompleta}}
 
An l'urbo Capitão Gervásio Oliveira trovesis granda jaceyo di [[nikelo]]. Anke trovesis jaceyi di [[naturala gaso]] en 34 municipi.
 
=== Referi ===
Obtenita de "https://io.wikipedia.org/wiki/Piauí"