Versiono ye 09:11, 11 may. 2018 vidar fonto Joao Xavier (diskutez \| kontributadi) Administreri 117 488 redaktoj +texto ← Plu anciena versiono		Versiono ye 11:28, 30 dec. 2018 vidar fonto Joao Xavier (diskutez \| kontributadi) Administreri 117 488 redaktoj +texto, imaji Plu recenta versiono →
Lineo 24: }} [[Arkivo:Vilnius Modern Skyline, Lithuania - Diliff.jpg\|thumb\|250px\|left\|Anciena e moderna edifici de Vilnius.]] '''Vilnius''' esas chef-urbo e la maxim ~~populoza~~populizita urbo di [[Lituania]], e la 2ma maxim ~~populoza~~populizita urbo de [[Baltika maro\|Baltiko]]. Ol havis {{formatnum:542664}} habitanti en [[2015]]. Vilnius koncentras la maxim importanta politikala institucuri de Lituania, esante lua ekonomikala e kulturala centro, ed un ek la maxim importanta kulturala centri de ~~Baltika~~la regiono di [[Baltiko]]. Ante la [[duesma mondomilito]] ol havis un ek la maxim granda habitantaro di [[Judo\|Judi]] de Europa, e havis la surnomo "[[Ierusalem]] de Lituania". [[Napoléon la 1ma\|Napoléon]] surnomizis ol "Ierusalem de Europa".<ref>{{cite news\|url=https://web.archive.org/web/20180114152402/https://www.theguardian.com/commentisfree/2008/jun/20/secondworldwar \|author=Jonathan Steele \|title=In the Jerusalem of the North, the Jewish story is forgotten \|publisher =The Guardian \|date=19ma di junio 2008 \|accessdate=4ma di marto 2018}}</ref> Lua historiala centro deklaresis Patrimonio de la Homaro dal [[UNESKO]] en 1994. En 2009 ol esis la Kulturala Chef-urbo di Europa, kune [[Linz]], en [[Austria]].<ref>{{cite web \|url=https://ec.europa.eu/programmes/creative-europe/sites/creative-europe/files/european-capitals-culture-evaluation-2010_en.pdf \|title=Ex-Post Evaluation of 2009 European Capitals of Culture \|publisher=ECOTEC Research and Consulting Ltd}}</ref> == Historio == [[Arkivo:Vilnius_in_14th_c.jpg\|thumb\|left\|250px\|L'unesma esbosuro konocita pri Vilnius.]] L'urbo mencionesis unesmafoye en 1323 kun la nomo ''Vilna'', en letri sendita dal granda-duko Gediminas en ke ilu invitis Germani - inkluzite Judi Germana - a koloniigar ol, ed anke en letri a ~~lore~~lora [[papo Ioannes la 22ma]]. Ca letri unesmafoye mencionis klare Vilnius kom chef-urbo dil granda-dukio. Segun legendo, Gediminas sonjis pri fera [[volfo]] ululanta che la somito di kolino, e konsultis pagana sacerdoto pri ta sonjo. La sacerdoto dicis ke la fera volfo reprezentis kastelo ed urbo qua Gediminas mustus krear en lua vicineso. La loko selektita por konstruktar Vilnius esis strategiala: apud du navigebla fluvii, e cirkondata per densa foresto. Lora dukio subisabis invadi ed ataki dal [[Germana kavalieri]]. [[Arkivo:Pot10.jpg\|thumb\|320px\|left\|Palaco di la granda-duki di Lituania.]] Vilnius esis la prosperoza chef-urbo dil Granda-Dukio di Lituania, e habiteyo dil granda-duko. Gediminas expansis la grandeso dil granda-dukio tra mariajo e tra strategiala federi: an lua zenito, ol inkluzis omna teritorii de la moderna [[Lituania]], [[Bielorusia]], [[Ukraina]] e [[Transdnistria]], e parti de la moderna [[Polonia]] e [[Rusia]]. Tamen, lua nepotuli Vytautas la Granda e Jogaila ([[Władysław la 2ma Jagielo]]) luktis l'unu kontre l'altru en interna militi. Dum l'Interna Milito di Lituania (1389-1392) Vytautas siejis e rezigis l'urbo, probante arachar lua kontrolo de Jogaila. Pos serio di pakti dum la sequanta yari la konflikto finis, ed en 1569, tra la pakto konocita kom Uniono di Lublin, kreesis la federuro [[Polonia-Lituania]]. La chefi de ta federuro portis sive la titulo "granda-duko di Lituania", sive la titulo "rejo di Polonia", od amba. Ante, en 1387, Jogaila kom granda-duko di Lituania e rejulo di Polonia grantis la "yuri de Magdeburg" (autonomeso ekonomiala e politikala) a Vilnius. == Geografio == [[Arkivo:Winter_cityscape_of_Vilnius.jpg\|thumb\|~~250px~~320px\|left\|Vilnius dum la vintro.]] La [[~~relevo~~reliefo]] di Vilnius esas plana e cirkondata per verda kolini, en loko ube la rivero Vilnia renkontras la [[fluvio Neris]]. De la 402 km² dil urbo, verda arei okupas 68,8%, konstrukturi okupas 29,1% e 2,1% okupesis per aqui. L'urbo distas 312 km de [[Klaipėda]], la precipua portuo di Lituania che Baltiko. La klimato dil urbo esas humida kontinentala (''Dfb'' segun la [[klimatala klasifikuro di Köppen]]). La mezavalora [[temperaturo]] en julio ([[somero]]) esas 18,1°C, dum ke la temperaturo en januaro ([[vintro]]) esas -4,3°C. La mezavalora yarala [[~~pluvozeso~~pluvo-quanto]] esas 682,3 mm, e la maxim pluvoza monato esas julio, kun mezavalore 86,3 mm. == Referi ==

Vilnius: Diferi inter la revizi