Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
kelka korektigi/modifiki/aktualigi
Nula rezumo di redakto
Lineo 6:
| Imajo_mapo = LocationLaos.svg
| Chefurbo = [[Vientiane]]
| Lojanti_chefurbo = {{formatnum:726000}} ([[2007]])
| Precipua_urbo = [[Vientiane]]
| Oficala_lingui = [[Lao linguo|Lao]]
| Guvernerio = [[Republiko]] [[socialismo|socialista]]
| Nomo_listo_chefo_stato = Listo dipri prezidanti di Laos
| Titulo_chefo_stato = Prezidanto
| Chefo_di_stato = [[Bounnhang Vorachith]]
| Nomo_listo_chefo_guverno = Listo dipri chefministri di Laos
| Titulo_chefo_guverno = Chefministro
| chefo_guverno = [[Thongloun Sisoulith]]
| Surfaco = {{formatnum:236800}}<ref name=CIA/>
| Rango_surfaco = 83
| Surfaco_aquo = 2
| Habitanti = {{formatnum:63200007126706}}<ref name=unpopCIA>{{cite web|url=httphttps://www.uncia.orggov/esa/populationlibrary/publications/wpp2008the-world-factbook/wpp2008_text_tablesgeos/la.pdf html| title=The World PopulationFactbook Prospects,- Table A.1Laos| versionpublisher=2008 revision CIA| format=PDF | publisheraccessdate=8ma [[Unionitadi Nacioni]]julio 2018}}</ref>
| Rango_habitanti = 101
| Yaro = 20092017
| Denseso di habitantaro = 2630,71
| Reto_kodo = .la
| Nomo_himno = ''Pheng Xat Lao''
| Pekunio = [[kip]]
| Religii = [[Budismo]], 4864,87%, [[AnimismoKristanismo]] 411,7%, nula 31,4%, altri 2,1% (2015)<ref name=CIA/>
}}
'''Laos''' esas lando quasenlitora, jacasjacante en [[Indochinia]], [[Azia]]. Lua vicina landi esas [[Populala Republiko di Chinia]] en nordonorde, [[Vietnam]] en estoeste, [[Kambodja]] ensude, sudo ed en westoe [[Myanmar]] weste.
 
La nuna Laos apartenis a laal rejio di [[Lan Xang]]. Pos kolonial epoko la lando divenis nedependanta de [[Francia]] en [[1954]]. Laos nomesis pro la Lao-populo. La 's' adjuntesis dal [[Portugal]]ana habitantiani.
 
'''Bazala fakti pri Laos.'''
Lineo 36:
[[Arkivo:That_luang1.jpg|thumb|250px|left|Pha That Luang, simbolo di Laos, en [[Vientiane]].]]
{{PA|Historio di Laos}}
Moderna homi ja habitis la valo di [[Mekong]] dum la fino di [[Pleistoceno]] e komenco di [[Holoceno]]. La maxim anciena konocita informo pri la populo ''Lao'' konocesas kom la "legi di Khun Boron", de la [[9ma yarcento]]. La historio docata en skoli mencionas ke la rejio [[Lan Xang]] fondesis en la regiono di la nuna Laos dum la [[14ma yarcento]]. Ta rejio duris til la [[18ma yarcento]]. Dum la [[19ma yarcento]] [[Luang Prabang]] divenis parto di Franca protektorato en [[Indochinia]].
 
Dum la [[19ma yarcento]], [[Chao Anouvong]] instalesis kom rejulo di [[Luang Prabang]] dal [[Siam]]ani. Ilu stimulis la prospero di bel-arti en la rejio, ma en 1826, koaktita dal Vietnamani, ilu rebeleskis kontre Siamani. La rebelesko faliis, e [[Vientiane]] spoliesis. Dum la fino dil 19ma yarcento, Vientiane itere spoliesis, lor dal Chiniani del "Armeo di la Nigra Flago". Franci helpis lor rejulo [[Oun Kham]], e kambie transformis [[Luang Prabang]] en parto dil protektorato di [[Indochinia]]. Quick pose, la rejio di Champasak e la regiono di Vientiane enkorpigesis a la protektorado. [[Sisavang Vong]], rejulo di Luang Prabang, divenis rejulo dil unionita Laos, e Vientiane divenis la chef-urbo dil rejio.
 
Dum la [[Duesma mondomilito]] Laos okupesis dal [[Japonia]]. Kande Japoniani ekpulsesis, Laosani deklaris nedependo, ma en [[1946]] Francia riokupis ol e donis restriktita autonomio a la teritorio.
 
[[Arkivo:Sisavang_Vong_-_1951.jpg|180px|left|thumb|Rejulo [[Sisavang Vong]].]]
Laos divenis nedependanta de [[Francia]] en [[1954]], kom [[monarkio]]., e [[Sisavang Vong]], monarko di [[Luang Prabang]], divenis lua unesma rejulo.
 
Laos envolvesis en la [[milito di Vietnam]] kande [[Vietkong]] e [[Nord-Vietnam]]ana trupi komencis uzar lua teritorio por atakar [[Sud-Vietnam]]. Parto di la [[voyo di Ho -Chi -Minh-voyo]] trairis la lando. Pro to, Sud-Vietnamana trupi komencis facar ataki en lua teritorio, ed [[Usa]] replikis per bombardi kontre Laosana teritorio. Samatempe, konseque de ta ataki, komencis [[interna milito]] qua opozis militeti dil grupo ''[[Pathet Lao]]'' kontre la rejala guvernoguvernerio di Laos.
 
En [[1968]] [[Nord-Vietnam]]an armeo lansis atako por helpar ''Pathet Lao'' luktaren la lukto kontre rejal armeo. L'atako rezultis enefektigis la fugo di rejala soldati, ma la milito duris kontre kelka Usana soldati, kontre batalioni di la populo ''Hmong'', e kontre Tailandana soldati. La milito nur finis en [[1975]], kande Pathet Lao vinkis e forcisfoaktis la rejulo [[Savang Vatthana]] abdikar, ye la [[2ma di decembro]] sam yaro. Laos, sub la guvernerio di [[Kaysone Phomvihane]] divenis [[socialismo|socialista]] republiko, sub la nomo "Populala Demokratiala Republiko di Laos".
 
=== Politiko ===
Linio 72 ⟶ 74:
L'[[ekonomio]] di Laos dependas forte de lua vicini [[Tailando]], [[Vietnam]] e, note an la nordo, de la [[Populala Republiko di Chinia]]. L'urbo [[Pakxe]] experiencis forta kresko danko a la frontierala komerco.
 
Quankam la guvernoguvernerio esas oficale [[komunismo|komunista]], en [[2009]] [[Barack Obama]] deklaris ke Laos ne pluse esis stato Marxista-Leninista, e levis restrikti kontre Laosana kompanii, pri recevar finance de Ex-Im Bank.
 
L'[[agrokultivo]], note di nutrivi, employas 80% de la labor-povo e reprezentas la duimo de la [[KLP]].
 
=== Demografio ===
[[Arkivo:Nam Phu.jpeg|thumb|180px250px|Edifici en [[Vientiane]].]]
[[Arkivo:Pakxe from Royal Hotel.JPG|thumb|160px250px|left|Strado en [[Pakxe]].]]
Segun statistiki de ''The World Factbook'' por 2017, Laos havis {{formatnum:7126706}} habitanti. La maxim multa (53,2%) esas Lao. Altra grupi esas le Khmou 11%, Hmong 9.2%, Phouthay 3.4%, Tai 3.1%, Makong 2.5%, Katong 2.2%, Lue 2%, Akha 1.8%, e 11,6% apartenas ad altra etnii. La guverno agnoskas l'existo di 49 rasala grupi, ma fakte existas posible plua kam 200 rasi, segun statistiki de 2015.<ref name=CIA/>
Laos havis cirkume 6.5 milion habitanti en 2012, di qui 60% apartenas al etnio Lao. Altra populi esas Hmong, Yao, Dao, Shan e diversa populi qui parolas Tibeto-Burmana-lingui.
 
L'oficala elinguo dominacantadi linguola lando esas [[Laosana linguo|Laosana]], qua skribesas kun sistemo apogata sur la skripto Khmer. Lingui Khmu e Hmong parolesas da mikra grupi, note en rurala zoni. [[Franca linguo|Franca]] duras uzesar en la guvernerio ed en la komerco, e cirkume 1/3 de la studenti recevas edukoedukesas en la Franca linguo. L'[[Angla linguo|Angla]] komencis studiesar dum recenta yari, pos Laos enirar [[ASEAN]].
 
La [[religio]] kun la maxima nombro di adepti (64,7% en 2015) esas [[Budismo]].<ref name=CIA/>
La maxim granda urbo esas [[Vientiane]]. Altra importanta urbi esas [[Savannakhét]] e [[Pakxe]].
 
{{Maxim granda urbi
| regiono= Laos
| dato= 2010
| nomo1 = Vientiane
| hab1 = 196731
| nomo2 = Pakxe
| hab2 = 88332
| nomo3 = Savannakhet
| hab3 = 66553
| nomo4 = Luang Prabang
| hab4 = 47378
| nomo5 = Xam Neua
| hab5 = 38992
| nomo6 = Phonsavan
| hab6 = 37507
| nomo7 = Thakhek
| hab7 = 26200
| nomo8 = Muang Xai
| hab8 = 25000
| nomo9 = Vang Vieng
| hab9 = 25000
| nomo10 = Muang Pakxan
| hab10= 21967
| imajo1 = Vientiane_Patouxai_Laos.jpg
| imajo2 = Champasak_Pakse8_tango7174.jpg
| fonto= <ref>http://www.geonames.org/LA/largest-cities-in-laos.html</ref>
}}
 
=== Kulturo ===