Tramveturo: Diferi inter la revizi

'''Tramveturo''' esas sistemo di [[publika transporto]] kequa movas super [[relo|reli]] instalita alonge stradi, kelkafoye en separata treki. Ol generaleordinare ligas quarteri de un urbo, ma anke povas ligar vicina urbi. GeneraleOrdinare, la sistemo di tramveturi esas konsideratakonsideresas transporto-sistemo kun mediatamezagranda kapaceso di transporto, kande komparata kun [[autobuso|autobusi]] (basa kapaceso) od [[urbala fervoyo|urbala fervoyi]] o treni (alta kapaceso).

Nune la majoritatomaxim di ceteramulta sistemi di tramveturi existanta uzas [[elektro]], generalekom provizatafonto dadi [[pantografo]]energio, komordinare fontokaptata de rigida o mi-rigida kabli instalita super la stradi per konduktili en formo di energiopantografo, ma dum granda parto di la [[19ma yarcento]] on existis sistemi di tramveturi tirita daper [[kavalo|kavali]] o [[mulo|muli]].

La vorti ''tram'' o ''tramway'' (origino di [[Ido]] vorto "tramveturo") origine signifikis la charioti uzitauzata por transportar karbono en mineyi, e la voyi ube ol esis uzitauzesis. UnesmaL'unesma sistemo uzita por transportar pasajeri e tirita daper kavali aparis en sudasud [[Wals]] yeen [[1807]]. En [[Nord-Amerika]] l'unesma sistemo esisinauguresis inaugurita yeen [[1832]] en [[New York]]. Anke endum la komenco didil [[19ma yarcento]] aparis sistemi tirita daper [[lokomotivo|lokomotivi]] a [[vaporovaporolokomotivi]]. [[Paris]] uzis multe ta sistemo. En 1873 inauguresis en l'urbo di [[San Francisco]], [[Kalifornia]], un sistemo tirita daper kabli esisqua inauguritaduras yeuzesar [[1873]]til e kontinuas esar uzatanun.

[[Arkivo:Tram at south end of Arcos da Lapa, southbound.jpg|thumb|right|160px|Tramveturo kequa unionas la centro di [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]] a la quartero di Santa Teresa.]]

ElektralaL'elektrala sistemi remplasis preske komplete vaporalala lokomotivivaporolokomotivi ed animali dedel fino di la 19ma til komenco di la [[20ma yarcento]]. Pionira L'urbo kequa unesme probis ta sistemo esis [[St.Sankt PeterburgPetersburg]], cirkum la yaro [[1880]]. YeEn [[1881]] [[Berlin]] inauguris lua unesma lineo di elektrala tramveturi. YeEn [[1883]] Magnus Volk inauguris lineoen kunBrighton, 610[[Anglia]], mmlineo dikun disto inter reli endi Brighton,610 [[Anglia]]mm. YeEn [[1884]] ta disto modifikesis a 840 mm, e ta lineo kontinuasduras esar uzata til nun. YeEn [[1892]] Bendigo, [[Australia]], inauguris tramvetura sistemo di tramveturi kequi uzis [[baterio|baterii]], ma abolisis ol cirkumcirkume 3 monati pos l'inaugureso.

En [[Amerika]], granda parto di la sistemi di tramveturi inaugurita dum la 20ma yarcento desaparis, e nur kelka urbi, komexemple [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]] (tramveturo di Santa Teresa, e la moderna tramveturo-lineo inaugurita ante l'[[Olimpiala Ludi]] di 2016<ref>{{cite web|url=http://g1.globo.com/rio-de-janeiro/noticia/2016/06/vlt-e-inaugurado-com-area-de-lazer-na-avenida-rio-branco-centro-do-rio.html|title=VLT é inaugurado com área de lazer na Avenida Rio Branco, Centro do Rio|publisher=G1|date=5ma di junio 2016|accessdate=12ma di septembro 2017), [[Buenos Aires]] (''Tranvía del Este''), [[Boston]] (''Green Line "E"'') ed altraaltri mantenas ta sistemi precipue por [[turismo|turistala]] e historiala motivi. [[Toronto]] havas ankore mantenas sua reto. EnTamen, en [[Europa]] tamen, ta transporto-sistemo kontinuasduras existar o ri-aparisriaparis en granda e mediatamezagranda urbi, en multa kazimultakaze integrigata ad altra sistemi di transporti, komexemple autobusi od urbala fervoyi.