Central Amerika: Diferi inter la revizi

Pedro de Alvarado fondis l'unesma vilajo en la regiono, Santiago de los Caballeros de Guatemala, nune konocita kom "Antigua Guatemala" enye la [[2525ma di julio]] [[1524]]. [[San-Salvador]] fondesis enye la [[66ma di mayo]] [[1525]]. Dum tota kolonial epoko, la regiono esis parto di la [[Generala Kapitenio di Guatemala]] qua altralatere esis parto di la [[Vicerejio di Nova Hispania]].

Dum kolonial expanso multa urbi fondesis en la regiono: [[Guatemala-urbo]], [[Panama-Urbo]], [[Tegucigalpa]], [[Cartago (Kosta Rika)|Cartago]], inter altraaltri. Por lua strategiala loko, [[pirato|pirati]] establisis bazi en la regiono e facis frequent ataki kontre Hispana navi qui transportis richesi vers Europa.

La koncienco pri la nedependo komencis aparar en la regiono dum la [[18ma yarcento]], ma nur en [[1515ma di septembro]] [[1821]] la regiono deklaris su nedependanta de [[Hispanian imperio]]. La [[15ma di septembro]] esas la nedependo-dio por tota ex-Hispaniana kolonii en Central Amerika ecepte por [[Panama]], qua komemoras lua nedependo de Hispania la [[28ma di septembro]]. La nedependo duris poka tempo, pro la regiono anexesis a Mexikian imperio da [[Agustín de Iturbide]] ye la [[5ma di januaro]] [[1822]]. Kande Mexikia divenis [[republiko]] la sequant yaro, la Kongreso di Central Amerika deklaris nedependo de Mexikia e de Hispania e de tota altra stranjera povi ye la [[1ma di julio]] [[1823]]. La [[Federala Republiko di Central Amerika]] formacesis, ma gradope, pos diversa interna militi, ol desaparis komplete en [[3131ma di mayo]] [[1838]]. Lua anciena teritorio nune distributesas inter [[Kosta Rika]], [[Nikaragua]], [[Honduras]], [[Salvador]], [[Guatemala]] e [[Mexikia]]. La republiko di [[Los Altos]], qua divenis nedependanta en [[1838]] havis kurta vivo, e lua teritorio pose dividesis inter Guatemala e Mexikia.

Central-Amerika koncentras 7% de la mondala [[biodiverseso]]. Migranta uceli qui krucumas la kontinento de nordo til sudo povas videsar en omna regiono. Landi de la sudo di la regiono ([[Kosta Rika]] e [[Panama]]) havas plua biodiverseso kam l'altra de la nordo. CirkumCirkume 300 speci de lua [[animalaro]] e de lua [[plantaro]] sufras minaco di extingeso, di qui 107 esas en kritika situeso.

Por protektar l'animalaro e la plantaro on kreesis diversa naturala rezervi en la regiono: cirkumcirkume 36% dil teritorio di Belize e 13% de lua marala zono esas protektita. En [[2010]] Belize ankore havis 63% de lua originala foresti, dum ke Kosta Rika havis 46%, Panama 45%, Honduras 41%, Guatemala 37%, Nikaragua 29% e Salvador 21%.

Un grandaGranda korala rifo extensas de Mexikia til Honduras. En Belize luala biodiverseso esas un diek la maxim diversigitadiversigata dildel mondo.

Guatemala havas la maxim granda ekonomio de la regiono. Ol exportasexportacas precipue [[kafeo]], [[sukro]], [[banano]], [[petrolo]], [[vestaro]] e [[kardamomo]]. De lua 10.19 miliardi di dolari en exportacaji dum [[2013]]<ref name=CIA/> 37.2% esas por [[Usa]], 8.7% por lua vicino Salvador, 7.8% por Honduras, 5% por [[Mexikia]], 4.8% por Nikaragua e 4.3% por Kosta Rika.<ref name=CIA>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gt.html|title="Guatemala" |publisher=The World Factbook|accessdate=16ma di aprilo 2015|language={{en}}}}</ref>

[[Turismo]] kreskis multe en [[Belize]], [[Kosta Rika]] e [[Nikaragua]]. Kosta Rika esas la maxim vizitita lando di Central Amerika.<ref>{{cite web|url= http://www.nacion.com/economia/Costa-Rica-registra-millones-turistas_0_1390861044.html|title= "Costa Rica registró la llegada de más de 2,4 millones de turistas en 2013" [Costa Rica registered the arrival of more than 2.4 million tourists in 2013]|author=La Nación|language={{es}}|accessdate=16ma di aprilo 2015}}</ref> La sektoro havas un diek la maxim granda procentala kresko en Kosta-Rikan ekonomio, ed en [[1999]] la revenui kun turismo superigissuperiris la revenui kun exportacajo di [[kafeo]], [[ananaso]] e [[banano]] kombinita. En Nikaragua turismo esas la 2ma maxim granda sektoro de l'ekonomio.