Sao Paulo (stato): Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Nula rezumo di redakto |
kelka modifiki +texto, imajo/i |
||
Lineo 17:
| Internet = www.saopaulo.sp.gov.br
}}
'''Sao Paulo''' esas
Kun plu kam 44 milion habitanti<ref name=IBGE/>, qui reprezentas 22% de tota habitantaro di Brazilia, ol esas la maxim populoza stato di Brazilia. La habitantaro dil stato rezultas de la mixo inter [[Italia]]ni, [[Portugal]]ani, [[indijeno|indijeni]], [[Afrika]]ni e personi qui venis de altra regioni di la lando. Altra enmiganti, quale [[Hispania|Hispani]], [[Araba|Arabi]], [[Japonia]]ni, [[Germania|Germani]], [[Korea]]ni e [[Chinia]]ni anke kontributis por la kompozuro di lokala habitantaro.
Lineo 27:
La sequanta yaro, ye la [[25ma di januaro]] [[1554]], [[jezuito|jezuiti]] [[Manuel da Nóbrega]] e [[José de Anchieta]] fondis la nuna urbo [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]]. En [[1600]] l'urbeto havis cirkume {{formatnum:1500}} habitanti e 150 domi. Poka vari produktesis ibe. La habitantaro di Brazilia koncentresis en [[Nord-estala regiono (Brazilia)|Nord-estala regiono]], ube produktesis [[sukro]]. Pro la manko di vivomoyeni, la habitanti di Sao Paulo komencis explorar nova teritorii sude e weste, por kaptar indijeni por [[sklaveso|sklavigar]]. La exploreri, organizita en grupi nomizita ''bandeiras'' divenis konocita per la nomo ''bandeirantes'', e helpis expansar la frontieri di Portugalana kolonio en Sud-Amerika. Li anke deskovris [[oro]] e [[diamanto]] en kelka regioni di nuna [[Minas Gerais]].
[[Arkivo:Estrada_de_Ferro_Santos-São_Paulo,_1870.jpg|thumb|250px|
[[Arkivo:Imigrantes no pátio central da Hospedaria dos Imigrantes de São Paulo.jpg|left|thumb|250px|Europana enmigranti en l'urbo Sao Paulo, 1890.]]
Ye la [[7ma di septembro]] [[1822]] la nedependo di Brazilia proklamesis en [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]] dal lore [[Pedro la 1ma di Brazilia e la 4ma di Portugal|princulo Pedro]], filiulo de [[João la 6ma di Portugal]], qua pose divenis l'imperiestro Pedro la 1ma di Brazilia. Tamen, la habitantaro di la provinco Sao Paulo - nune stato, samnome - restis mikra til la duimo di la [[19ma yarcento]], kande l'augmento dil kultivado di [[kafeo]] e l'inauguro en 1867 dil unesma [[ferovoyo]], ''Sao Paulo Railway'', qua konektis [[Santos (Sao Paulo)|Santos]] en la litoro kun [[Jundiaí]], stimulis l'arivo di l'unesma [[Europa]]na enmigranti, note [[Italia]]ni, ma anke [[Portugal]]ani, [[Hispania|Hispani]], ed altri.
[[Arkivo:Estação da Luz
Pos la proklamo di la [[republiko]] en [[1889]] la lore provinco Sao Paulo, richa pro lua plantacerii di kafeo, divenis stato. Pos la guvernistesi di [[Deodoro da Fonseca]] e [[Floriano Peixoto]], du militistala prezidanti naskinta an la Nord-estala regiono, Brazilia guvernesis de [[1894]] til [[1930]] da civila prezidanti, sive naskinta en Sao Paulo, sive en [[Minas Gerais]], qui ja esis la du maxim richa stati de la lando. Ta alterno surnomizesis "politiko kafeo-kun-lakto" (''política café com leite''), pro la precipua ekonomial agadi de Sao Paulo e Minas Gerais esir, rispektive, kafeo e l'edukado di bovi.
[[Sao Paulo (urbo)|La chef-urbo dil stato]] kreskis rapide e divenis importanta [[komerco|komercala]] ed industriala centro dum la fino di la [[19ma yarcento]]. En [[1901]] inauguresis en l'urbo la ferovoyala staciono ''Luz'', konstruktita dal [[Anglia|Angli]]. L'arivo di enmigranti duris dum la komenco di la [[20ma yarcento]]: on kalkulas ke de cirkume 4 milion enmigranti qui arivis en Brazilia de 1880 til 1930, cirkume 70% establisis su en la provinco - pose stato - Sao Paulo.<ref name="MARTINE e MCGRANAHAN">{{cite book|author=MARTINE, George, e MCGRANAHAN, Gordon |section="A transição urbana brasileira: trajetória, dificuldades e lições aprendidas"|url=http://www.nepo.unicamp.br/publicacoes/pop_e_cidades.pdf |title=População e Cidades: subsídios para o planejamento e para as políticas sociais|location =Campinas |editor=Núcleo de Estudos de População-Nepo/Unicamp, Rosana Baeninger (Org.)|year =2010 |page=11-24}}</ref>
[[Arkivo:Revolução_de_1930.jpg|thumb|250px
[[Arkivo:Cartão Postal do MMDC.jpg|thumb|
Pos la duesma duimo dil 19ma yarcento gradope augmentis la nombro di [[industrio|industrii]] en la stato, kun importanta augmenti en [[1914]] pro la desfacileso por importacar manufakturi dum l'[[unesma mondomilito]]
L'industriigo itere stimulesis pos l'[[ekonomiala krizo di 1929]], pro la desfacilesi pri obtenar extera monetaro ed importacar vari, kun la diminuteso dil exportacajo di kafeo. Tamen, la meza klaso qua suportis la [[revoluciono di 1930 en Brazilia|revoluciono di 1930]] komandita da [[Getúlio Vargas]] qua extingis la "politiko kafeo-kun-lakto", balde komencis demandar nova [[konstituco]] por la lando. Politikisti de Sao Paulo anke standis nekontenta, ed en [[1932]] komencis revolto qua evolucionis til militarala konflikto kontre centrala guvernerio, e duris de la [[9ma di julio]] til la [[2ma di oktobro]] ta yaro. Ta revolto, sufokita da la centrala guvernerio, divenis konocita kom ''Revolução Constitucionalista de 1932'' ("konstitucala revoluciono di 1932"). Quankam Sao Paulo perdis la milito, Getúlio Vargas cedis e kunvokis konstitucal asemblajo, qua promulgis nova konstituco en [[1934]].
[[Arkivo:Kombi Pick Up Aço.jpg|thumb|left|250px|''Kombi'' de [[Volkswagen]], un ek l'unesma automobili fabrikita en Brazilia.]]
Linio 56 ⟶ 59:
La [[judiciala povo]] dil stato kompozesas ek lokala judiciisti ed ek apelo-korto por judiciar kazi en duesma instanco. Singla judiciisto del apelo-korto recevas la titulo ''desembargador''.
Segun la Supra Elektala Tribunalo (TSE) di Brazilia, en 2013 la stato havis {{formatnum:31518809}} elekteri enrejistrita. To esas 22% de omna personi kun yuro pri votar en Brazilia.<ref>{{cite web|url=http://www.tse.jus.br/eleicoes/estatisticas/consulta-quantitativo |
== Geografio ==
Linio 95 ⟶ 98:
| imajo1 = SP_at_night.jpg
| imajo2 = Vista_da_cidade_de_Guarulhos_(SP).JPG
| fonto= IBGE<ref name= "IBGE_Pop_2014">{{cite web| url = http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2014/estimativa_dou.shtm |
}}
| |||