Paraguay: Diferi inter la revizi

| Rango_lojanti Rango_habitanti = 101

GuaraníIndijeni indijenide raso Guaraní ja vivis en la regiono adminime 1,000 yari ante l'arivo di [[Hispania]]ni. [[Jezuito|Jezuiti]] portis [[kristanismo]] a la lando. En la [[19ma yarcento]] la [[Milito di Paraguay-milito]] o [[Milito di la Triopla alianco-milito]]Interkonsento mortigis 60% til 70% de lua habitantihabitantaro. Dum la [[20ma yarcento]] la lando havis epoki di [[diktatoreso]], la lasta komandita da [[Alfredo Stroessner]]. Pos la fino dilfinir l'autoritatema rejimo, komencis [[demokratio|demokratiala]] periodo kun multa partisi, e yusta elekti eventis en [[1993]]. La sequanta yaro, Paraguay esis un diek la fondinti di [[Mercosur]].

En [[1542]] Paraguay divenis parto di [[Vicerejio di Peru]], kun sideyo en [[Lima]]. En [[1604]] dum la guvernerio di Hernando Arias ("Hernandarias") de Saavedra jezuiti arivis en la kregiono. Dum plu kam 150 yari, li verkis en Paraguay ed en la regioni di [[Provinco di Corrientes|Corrientes]] (nune [[Arjentinia]]) e [[Rio Grande do Sul]] til esar ekpulsitaekpulsesir da Hispaniani e Portugalani en [[1767]]. Anke dum la guvernerio di Hernandarias la regiono esis dividita en du administrala regioni: Paraguay y Buenos Aires. En [[1776]] Hispana rejulo [[Carlos la 3ma di Hispania|Carlos la 3ma]] kreis la [[Vicerejio di Plata fluvio]], ed unionis Paraguay kun ta vicerejio. Ta uniono duris til [[1811]].

En [[1810]] arivis en la regiono di Buenos Aires la notico ke [[Napoleon Bonaparte]] okupis Hispania ed ekpulsis la rejulo [[Fernando la 7ma di Hispania|Fernando la 7ma]]. Sen la rejulo, komencis em Sud-Amerika la [[Revoluciono di Mayo]] en [[Buenos Aires]]. Paraguayani ne partoprenis en la revoluciono, por existar rivaleso inter la habitanti di [[Asuncion]] e di Buenos Aires (''Porteños'').

José Espínola y Peña esis la reprezentero di Paraguayani en Asuncion. Ilu mentiis pri la suporto di la habitanti di Asuncion a la revoluciono. Do, en la fino di [[1810]], Buenos Aires sendis [[Manuel Belgrano]] en komando di expediciono por liberigar Paraguay de Hispaniana dominacajo. Belgrano perdis la batalii di [[Tacuari-batalio di Tacuari|Tacuari]] e [[Paraguarí-batalio di Paraguarí|Paraguarí]] kontre royalisti en [[9 di mayo]] [[1811]], ma ye la [[14ma di mayo]] [[Pedro Juan Caballero]] komencis la revoluciono qua rezultis en Paraguayana nedependo. EnYe la [[1717ma di junio]] un kongreso kreis un uniono por guvernar komandita dadal ex-royalisto [[Fulgencio Yegros]]. Ta uniono establisis un projeto dipri [[konfederurokunfederuro]] inter Paraguay e l'[[Unionita Provinci di Río de la Plata]]. En [[1821]] Fulgencio Yegros esis exekutitamortigesis.

[[José Gaspar Rodríguez de Francia]] esis un di la precipua nomi de Paraguayana historio. Ilu guvernis de [[1814]] til lialua morto en [[1840]]. Dum lialua guvernisteso l'unesma [[industrio|industrii]] instalesis en Paraguay.

Ye la [[14ma di marto]] [[1844]] [[Carlos Antonio López]] asumis kom unesma prezidanto di Paraguay. LiaLua filiulo, [[Francisco Solano López]], komencis modernigar lando, instalar [[skolo|skoli]], konstruktar [[navo|navi]] ed inauguris l'unesma [[fervoyo]] di lando. En decembro [[1864]], pos [[Bernardo Berro]], lialua asociiito en Uruguay, esar ekpulsita de povo kun la helpo di Brazilia, Solano López deklaris milito kontre Brazilia ed komencis la [[Triopla Alianco Milito]], anke konocata kom [[Paraguay milito]]. Por atakar la sudo di Brazilia ed Uruguay, Paraguay krucumis Arjentiniana teritorio di Corrientes, e provokis Arjentiniana eniro en la milito. Paraguay perdis la milito pos 6 yari di kombati, e [[Francisco Solano López]], lore diktatoro di lando, mortigesis en batalio. Kun la milito lando perdis 2/3 di lua maskula populo, ed en 1870 nur restis precipue mulieri, ancieni e pueri, lua [[industrio]] esis severe destruktita, publika eduko preske desaparis e la fervoyo e la [[telegrafo]] esis konfiskita por pagar debi pri la milito. Lando anke perdis teritorii por Brazilia e la nuna [[provinco di Formosa]] por Arjentinia.

Dum la [[20ma yarcento]], de [[1932]] til [[1935]], eventis [[Chaco milito en Chaco]], en qua Paraguay vinkis [[Bolivia]]. De marto til agosto [[1947]] eventis [[interna milito]] en lando, qua rezultisproduktis 30.000 morti<ref>http://www.exordio.com/1939-1945/paises/Latinoamerica/paraguay.html</ref>.

En [[1954]] generalo [[Alfredo Stroessner]] kaptis povo pos renversarrevokir prezidanto [[Federico Chávez Careaga]]. Stroessner restis en povo til la [[33ma di februaro]] [[1989]] kande [[stato-stroko]] imperitakomandita dadal generalo [[Andrés Rodríguez Pedotti]] reversisrevokis ililu.

[[Fluvio Paraguay fluvio]] dividas lando en du parti. Estala rivo (konocata kom regiono di Paraná) e westala rivo, konocata kom [[Chaco]]. Estala regiono esas la maxim populoza di lando, e la maxim populoza urbi di lando jacas en ol. En la frontiero kun [[Brazilia]] - sud-esto di lando - jacas l'[[aquobarilo Itaipu]], en la [[fluvio Paraná]]. Itaipu furnisas 95% teek totaomna [[elektrikala energio]] konsumita da Paraguay, e permisas lando exportacar elektro a Brazilia. Altra granda aquobarilo en Paraná fluvio Paraná esas [[aquobarilo Yaciretá|Yaciretá]], en la frontiero kun [[Arjentinia]].

Lua [[klimato]] varias de [[subtropikala klimato|subtropikala]] a [[temperema klimato|temperema]]. Lando havas du sezoni: la sika e la pluvoza. [[Vento|Venti]] influas multe en Paraguayana klimato: de oktobro til marto, varma venti suflas de [[Amazon|Amazon-baseno]], dum ke de aprilo til septembro kolda venti suflas de [[Andi]]. La mezavalora [[pluvozeso]] yarala an la [[foresto|foresti]] eneste estode dila lando recevas omnayareesas cirkumcirkume 1,700 mm di [[pluvo|pluvi]], dum ke la [[Chaco]] recevas admaxime cirkumcirkume 500 mm omnayare.