Slovenia: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
+kurta texto, tradukita de en.wiki
kelka korektigi/modifiki
Lineo 28:
| Religii = [[katolikismo]] 57,8%
}}
'''Slovenia''' esas mikra-stato qua jacas en suda [[Europa]]. Lua vicina landi esas: [[Austria]] en la nordo, [[Hungaria]] en la nord-esto, [[Kroatia]] en l'esto ed en la sudo, ed [[Italia]] en la westo. Lua litoro havas cirkume 47 km.
* en nordo, [[Austria]],
* en nord-esto, [[Hungaria]],
* en esto ed en sudo, [[Kroatia]],
* en westo, [[Italia]].
Lua litoro havas aproxime 47 km.
 
'''Bazala fakti pri Slovenia.'''
=== Historio ===
{{PA|Historio di Slovenia}}
Dum lua historio, Sloveniana teritorio apartenis a diferenta stati. Dum la [[14ma yarcento]], Slovenia esis parto dedel [[Habsburg-imperio Habsburgo]], eed pose deinter [[Austrian imperio1815]], intere [[18151866]] edel [[1866Austrian imperio]]. Sloveniani lore habitis la regioni di Kranjska, Goriška en Gradiščanska e parti di [[Istria]]. Kelka Sloveniani anke habitis l'[[Otoman imperio]].
 
De la komenco dil [[18ma yarcento]] til la komenco dil [[19ma yarcento]] Slovenia experiencis un periodo di paco, kun pasabla ekonomiala kresko. L'urbo di [[Trieste]] deklaresis libera portuo en [[1718]], kreskanta l'ekonomio di la regiono. En [[1848]], nacionala movado nomita ''Zedinjena Slovenija'' aparis en regiono.
Linio 49 ⟶ 44:
Dum la [[duesma mondomilito]] Slovenia invadesis e dividesis komplete da [[Nacionalsocialista Germania]], [[Italia]] e [[Hungaria]]. En centrala Slovenia, okupita da Italiani, kreesis la Nacionala Fronto por Libereso, qua formacis partizani por kombatar kontre nacionalsocialisti. Ica kreis la strukturo por futura Sloveniana stato en Yugoslavana federuro. Kande la milito finis Yugoslavia divenis [[komunismo|komunista]] stato, e Slovenia divenis un di la republiki de la [[Republiko Socialista Federala di Yugoslavia]].
 
Slovenia deklaris sua nedependo ye la [[25ma di junio]] [[1991]] e pos 10-dii milito, okuris armistico. Lasta [[Yugoslavia]]na trupi livisforiris lando en oktobro 1991. Em decembro sam yaro lando adoptis lua [[konstituco]].
 
[[Europana Uniono]] agnoskis Sloveniana nedependo en [[1992]], e lando divenis membro di [[Unionita Nacioni]] en mayo sam yaro. En [[1 di mayo]] [[2004]] Slovenia divenis membrostato di [[EU]].
Linio 55 ⟶ 50:
=== Politiko ===
[[Arkivo:Presidential_Palace._Ljubljana.jpg|thumb|200px|Prezidantala palaco en [[Ljubljana]].]]
Slovenia esas parlamentala [[republiko]]. La prezidanto esas la [[chefo di stato]], ed elektesas dal populo por 5-yara periodo. La [[chefministro]] esas la [[chefo di guvernerio]], selektita dadal prezidanto ed elektita dadal parlamento.
 
La [[parlamento]] (''Državni Zbor'') havas 90 membri, qui elektesas dal populo por 4-yara periodo. Sloveniana [[konstituco]] adoptesis enye la [[2323ma di decembro]] [[1991]] e til nun ol sufris quak emendi.
 
=== Geografio ===
Linio 65 ⟶ 60:
La mezvalora [[altitudo]] di Slovenia esas 557 metri. La maxim alta monto di lando esas Triglav, kun {{formatnum:2864}} metri. Cirkum 50% de la lando kovresas da [[foresto|foresti]]. Quankam proxima de Mediteraneo, 81% di lua teritorio e fluvii apartenas a la baseno di [[Nigra maro]], e nur 19% apartenas a la baseno di [[Adriatiko]].
 
Lua [[klimato]] esas temperema, kun severa influo de altitudo proxim l'Alpi ed en la valo di Soča (anciena Isonzo), e de Mediteraneo proxim litoro. Yarala [[pluvopluvozeso]]-quanto varias de 3,500 mm enweste la westo dide lando til 800 mm en [[Prekmurje]]. Ofte dum vintri okuras [[nivo|nivas]] dum la vintri. La maximamaxim granda registro dipri nivo en Ljubljana okuriseventis en 1952: 146 cm.
 
=== Ekonomio ===
Linio 74 ⟶ 69:
 
=== Demografio ===
[[Arkivo:Ljubljana from the Castle.JPG|thumb|170px120px|[[Ljubljana]], chef-urbo e maxim grandagrand urbo di Slovenia.]]
Plu kam 83% de la habitantaro esas Sloveni, e 8,9% ne deklaris lua raso, segun [[2002]]la [[demografiala kontado]] di 2002. En [[2007]] averajalala mezvalora viv-esperajo esis 74,6 yari por viri e 81,8 yari por mulieri.<ref>[http://www.stat.si/eng/novica_prikazi.aspx?id=2397 ''Complete life table for the population of Slovenia, 2007''] Statistical Office of the Republic of Slovenia, 2009</ref>. Cirkume 12.4% de la habitantanti naskis exterlande, segun statistiki ende [[2008]]<ref>[http://www.rtvslo.si/slovenija/vsak-osmi-prebivalec-slovenije-priseljenec/246585 ''Vsak osmi prebivalec Slovenije priseljenec :: Prvi interaktivni multimedijski portal, MMC RTV Slovenija'']</ref>
 
Segun demografiala kontado endi 2002, 57.8% dilde la habitantaro esas [[katolikismo|katolika]]. Altra religii esas [[Islamo|Islamani]] (2.4%, precipue kun l'enmigro di [[Bosnia e Herzegovina|Bosni]]) e [[ortodoxa kristanismo|ortodoxi]] (2.2%). Evangeliala ed altri kristani esis 1.6%. Cirkum 10% deklaris su [[ateismo|ateisti]].
 
La maxim grand urbo esas [[Ljubljana]], la chef-urbo di lando. Altra du importanta urbi esas [[Maribor]] e [[Kranj]].
 
=== Kulturo ===
L'unesma libri en [[Sloveniana linguo]] esis ''Abecedarium'', imprimita en [[1550]]. Kelka importanta autoriskriptisti en Sloveniana:
* poeti [[France Prešeren]], [[Oton Župančič]], [[Edvard Kocbek]], e [[Aleš Šteger]].
* skribisti [[Ivan Cankar]], [[Vladimir Bartol]], [[Alojz Rebula]], [[Drago Jančar]].
 
En la [[muziko]] lando havis importanta kompozisti, komquale [[Jacobus Gallus]], [[Janez Krstnik Dolar]], [[Giuseppe Tartini]] (naskinta en [[Istria]]) ed en [[20ma yarcento]], [[Bojan Adamič]].
 
=== Referi ===