Norvegia: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
+mikra texto, imajo
+kurta texto, tradukita de en.wiki. + imaji
Lineo 40:
Dum [[vikingo|Vikingi]] epoko ([[8ma yarcento|8ma]] til [[11ma yarcento]]) okuris expanseso ed enmigrado di populo. Vikingi koloniigis [[Islando]], [[Faero]], [[Grenlando]] e parti di [[Britania]], [[Irlando]] e [[Francia]]. Nuna [[Limerick]], [[Dublin]] e Waterford, en Irlando, fondesis da Norvegiana Vikingi.<ref>RF Foster: "The Oxford History of Ireland", Oxford University Press, 1989</ref>
 
Dum la 14ma e la 15ma yarcenti, [[Dania]], [[Suedia]] e Norvegia [[monarkio|monarkii]] unionisunionesis e formacis [[Kalmar-Uniono]]. Suedia abandonis l'uniono en [[1523]], ma Norvegia sejornis til [[1814]].
 
Norvegia divenis nedependanta de [[Dania]] en [[17 di mayo]] [[1814]] e nominis Daniana princo [[Christian Fredrik]] kom rejulo. Ica fakto esis motivo depor Suediana-Norvegiana milito. Norvegia ne povis ganar milito, ed aceptis l'uniono kun Suedia.
 
Norvegia divenis nedependanta de [[Suedia]] en [[7 di junio]] [[1905]]. Dum [[Unesma mondomilito]] lando sejornis neutrala, ma en [[1940]] [[nacional-socialista Germania]] invadis ol dum [[Duesma mondomilito]]. [[Vidkun Quisling]] instalis guvernerio kunlaboranta kun Germaniani, ma parto di la populo ne aceptis l'okupeso, e developis rezisto ed aktivesi di saboto kontre Germaniani. En [[1945]] Germaniani vinkesis, e Vidkun Quisling arestesis en [[9 di mayo]] [[1945]] ed exekutita en [[24 di oktobro]] sam yaro.
Lineo 78:
En oktobro [[2013]] Norvegia havis 5,096,300 habitanti. La granda majoritato esas Norvegi. Sami e Kven populi esas minoritati.
 
Oficala studio publikigita en [[2012]] montris ke 86%<ref name="ssb.no">[http://web.archive.org/web/20130206040422/http://www.ssb.no/english/subjects/02/01/10/innvbef_en/tab-2012-04-26-04-en.html Persons with immigrant background by immigration category, country background and gender. 1 Januarydi januaro 2012 (CorrectedKorektita en 30 Aprildi aprilo 2012)]. ssb.no</ref> de la habitantaro havis adminime 1 genitoro naskinta en Norvegia. Plu kam 710,000 personi (14% de la habitantaro)<ref name="ReferenceA">{{cite web|author=Questions about immigrant-related statistics |url=http://www.ssb.no/en/innvandring-og-innvandrere/nokkeltall |title=Key figures Immigration and immigrants – SSB |publisher=Ssb.no |date=20 Junedi junio 2013 |accessdate=15 Februarydi februaro 2014}}</ref> esas enmigranti e lia decendanti. De la enmigranti 39% havas Ocidental origino (Australiani, altra Europani...), e 61% havas Aziana od Afrikana origino ([[Maroko|Marokani]], [[Pakistan]]ani, e.c.).
 
La maxim granda urbo esas la chef-urbo, [[Oslo]], kun plu kam 870,000 habitanti. Altra importanta urbi esas [[Bergen]], [[Stavanger]] e [[Trondheim]].
 
=== Kulturo ===
[[Arkivo:Edvard Munch 1921.jpg|thumb|left|160px|[[Edvard Munch]], la maxim konocita Norvegiana piktisto.]]
Dum [[18ma yarcento]] aparis [[romantikismo]] e nacionalismo en Norvegiana [[literaturo]]. L'Ora Epoko en Norvegian arti e literaturo okuris dum la sequanta yarcento: l'autori [[Henrik Ibsen]], [[Bjørnstjerne Bjørnson]], [[Alexander Kielland]] e Jonas Lie esis la maxim importanta de ta epoko.
En la [[pikto]], l'expresionista [[Edvard Munch]] esas la nomo maxim konocita en tota mondo. [[Johan Christian Dahl]], konocita kom J. C. Dahl (1788-1857), konsideresas "la patro di la pikturo di peizaji en Norvegia". [[Frits Thaulow]] esas la precipua piktisto de Norvegian [[Impresionismo]], dum ke [[Frits Thaulow]] esis la precipua de Norvegiana realismo.
 
DumNorvegiana [[literaturo]] developis multe dum la [[18ma yarcento|18ma]] aparise [[romantikismo19ma yarcento|19ma]] eyarcenti, nacionalismokande en Norvegianaaparis [[literaturoromantikismo]] e nacionalismo. L'Ora Epoko en Norvegian arti e literaturo okuris dum la sequanta19ma yarcento: l'autori [[Henrik Ibsen]], [[Bjørnstjerne Bjørnson]], [[Alexander Kielland]] e [[Jonas Lie]] esis la maxim importanta de ta epoko. Dum la [[20ma yarcento]] tri Norvegiani ganis la [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-premio pri literaturo]]: [[Bjørnstjerne Bjørnson]], [[Sigrid Undset]] e [[Knut Hamsun]].
En [[muziko]], tri importanta nomi dum romantika periodo esis [[Edvard Grieg]], [[Rikard Nordraak]] e [[Johan Svendsen]].
 
[[Arkivo:Mayhem_at_Primavera_Sound.jpg|thumb|180px|[[Mayhem]], bando Norvegiana di ''black metal''-stilo.]]
En [[muziko]], tri importanta nomi dum romantika periodo esis [[Edvard Grieg]], [[Rikard Nordraak]] e [[Johan Svendsen]]. Lando anke havas forta tradiciono di folklorala muziko. Violinisti Andrea Een, Olav Jørgen Hegge, Vidar Lande, Susanne Lundeng e Annbjørg Lien e la kantisti Agnes Buen Garnås, Kirsten Bråten Berg, e Odd Nordstoga esas la maxim remarkinda nomi en folklorala muziko.
 
En la moderna muziko, la subjenro ''black metal'' de [[heavy metal]] developis multe en Norvegia, e la bandi [[Mayhem]], Burzum, Darkthrone, Immortal, Emperor, Gorgoroth e Satyricon divenis mondale konocita.
 
=== Referi ===