Wikipedio

Historio di Norvegia: Diferi inter la revizi

Deskripto interagiva pri la kronologio dil artiklo
← Plu anciena versionoPlu recenta versiono →
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
VidalaWikitexto
link to Norvegia
+kurta texto, tradukita de en.wiki. + imaji
Lineo 1:
[[Arkivo:Bronze_Age_boats.png|thumb|180px|Imaji de [[Bronz-epoko]] trovita en [[Steinkjer]], centrala Norvegia.]]
ArkeologialaL'unesma deskovrajihabitanti indikisdi kenuna populi[[Norvegia]] jaesis vivisAhrensburg-kulturo, ende [[Paleolitiko]] (11 mil til 10 mil yari ante Kristo). Ahrensburg-kulturo nomizesis segun la regionovilajo di Ahrensburg, en nuna [[NorvegiaSchleswig-Holstein]], depos[[Germania]], {{formatnum:10000}}ube yarirestaji simile ad a.Kaltra trovita en Norvegia trovesis por l'unesma foyo. Multa historiisti opinionas ke [[Skandinavia]]na populi originis de nuna [[Germania]].<ref>http://hpgl.stanford.edu/publications/EJHG_2002_v10_521-529.pdf</ref> Til komenco di [[9ma yarcento]] multa mikra rejii existis en nuna Norvegia. [[Harald 1ma|Harald Hårfagre]] unionis ol e divenis rejulo di Norvegia en [[872]].
 
[[Arkivo:Vikinghjelm,_GjermundbuAltaRockCarvingsFences.jpg|thumb|160px|left|180px|[[Vikingo|Vikinga]]Roki skultita [[helmo]]e trovitapiktita en GjermundbuAlta.]]
Restaji di rezideyi datizita de cirkum 5,000 yari aK trovesis en la sudo di nuna Norvegia, e montris quale vivis chaseri e peskeri dum ta epoko. Imaji di animali, quale [[cervo|cervi]], [[karibuo|karibui]], [[alko|alki]], [[ucelo|uceli]], [[marohundo|marohundi]], [[urso|ursi]], [[baleno|baleni]], [[salmono|salmoni]] e halibuti* esis vivala por la vivo-moyeno di lokala populi.
Dum [[vikingo|Vikingi]] epoko ([[8ma yarcento|8ma]] til [[11ma yarcento]]) okuris expanseso ed enmigrado di populo. Vikingi koloniigis [[Islando]], [[Faero]], [[Grenlando]] e parti di [[Britania]], [[Irlando]] e [[Francia]]. Nuna [[Limerick]], [[Dublin]] e Waterford, en Irlando, fondesis da Norvegiana Vikingi.<ref>RF Foster: "The Oxford History of Ireland", Oxford University Press, 1989</ref>▼
 
Til la komenco dil [[9ma yarcento]] multa mikra rejii existis en nuna Norvegia. [[Harald 1ma|Harald Hårfagre]] unionigis ol e divenis rejulo di Norvegia en [[872]].
Dum 14ma e 15ma yarcenti, [[Dania]], [[Suedia]] e Norvegia [[monarkio|monarkii]] unionis e formacis [[Kalmar-Uniono]]. Suedia abandonis l'uniono en [[1523]], ma Norvegia sejornis til [[1814]].▼
 
[[Arkivo:Vikinghjelm,_Gjermundbu.jpg|thumb|180px|[[Vikingo|Vikinga]] [[helmo]] trovita en Gjermundbu.]]
▲Dum [[vikingo|VikingiVikinga]] epoko ([[8ma yarcento|8ma]] til [[11ma yarcento]]) okuris expanseso ed enmigrado di populo. Vikingi koloniigis [[Islando]], [[Faero]], [[Grenlando]] e parti di [[Britania]], [[Irlando]] e [[Francia]]. Nuna [[Limerick]], [[Dublin]] e Waterford, en Irlando, fondesis da Norvegiana Vikingi.<ref>RF Foster: "The Oxford History of Ireland", Oxford University Press, 1989</ref>
 
▲Dum la 14ma e la 15ma yarcenti, [[Dania]], [[Suedia]] e Norvegia [[monarkio|monarkii]] unionis e formacis [[Kalmar-Uniono]]. Suedia abandonis l'uniono en [[1523]], ma Norvegia sejornis til [[1814]].
 
Norvegia divenis nedependanta de [[Dania]] en [[17 di mayo]] [[1814]] e nominis Daniana princo [[Christian Fredrik]] kom rejulo. Ica fakto esis motivo de Suediana-Norvegiana milito. Norvegia ne povis ganar milito, ed aceptis uniono kun Suedia.
 
[[Arkivo:Ole_Friele_Backer_norske_flygere.jpg|thumb|left|180px|Norvegiana piloti en [[Anglia]] dum [[duesma mondomilito]].]]
Norvegia divenis nedependanta de [[Suedia]] en [[7 di junio]] [[1905]]. Dum [[Unesma mondomilito]] lando restissejornis neutrala, ma en [[1940]] [[nacional-socialista Germania]] invadis ol dum [[Duesma mondomilito]]. [[Vidkun Quisling]] instalis guvernerio kunlaboranta kun Germaniani, ma parto di la populo ne aceptis l'okupeso, e developis rezisto ed aktivesi di saboto kontre Germaniani. En [[1945]] Germaniani vinkesis, e Vidkun Quisling arestesis en [[9 di mayo]] [[1945]] ede exekutitamortigesis en [[24 di oktobro]] sam yaro.
 
[[Arkivo:Einar_Gerhardsen.jpg|thumb|160px|[[Einar Gerhardsen]].]]
[[Einar Gerhardsen]] divenis l'unesma chefministro di lando pos la milito, e guvernis de [[25 di junio]] [[1945]] til [[9 di novembro]] [[1951]]. Il adoptis [[John Maynard Keynes|Keynesana]] teorii por rikonstruktar l'ekonomio.
 
En [[1969]] [[petrolo]] deskovresis en Norvegiana litoro. En [[1973]] lando fondis su propra petrolo-kompanio, Statoil.
 
En du referendi - [[1972]] e [[1994]] - Norvegiana populo manifestis deziro pri ne partoprenar en [[Europana Uniono]], quankam lando partoprenas en komuna merkato ed en [[Schengen -konkordo]] kun EU. En [[1981]] lando elektis lua unesma chefministrino: [[Gro Harlem Brundtland]].
 
== Referi ==
Obtenita de "https://io.wikipedia.org/wiki/Historio_di_Norvegia"