Berlin: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
mNula rezumo di redakto |
+texto (historio), imaji |
||
Lineo 20:
}}
[[Arkivo:Siegessaeule_Aussicht_10-13_img4_Tiergarten.jpg|thumb|250px|left|Televiziono-turmo (Fernsehturm) en la centrala distrikto Mitte, en Berlin.]]
'''Berlin''' esas [[chef-urbi|chef-urbo]] e la maxim grand urbo di [[Germania]], ed esas un di lua 16 [[stati di Germania|stati]], e la 7ma maxim populoza urbala regiono di [[Europa]]. Ol havis aproxime {{formatnum:3440000}} habitanti en [[2010]]. Lua totala [[surfaco]] esas 891,82 km². En lua [[metropolala regiono]] vivas 4.5 milion habitanti, de plu kam 180 diferanta landi.<ref>{{cite web|url=http://www.berlin-brandenburg.de/daten-fakten/ |title=Daten und Fakten Hauptstadtregion |publisher=Berlin-Brandenburg.de |accessdate=10 di februaro 2013}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.deutsche-metropolregionen.org/mitglieder/berlin-brandenburg/ |title=Initiativkreis Europäische Metropolregionen in Deutschland: Berlin-Brandenburg |publisher=Deutsche-metropolregionen.org |accessdate=10 di februaro 2013}}</ref> Cirkum 1/3 di lua surfaco
Berlin esas [[blokala urbo]] por [[kulturo]], [[politiko]], [[informili]] (jurnalaro e komuniko), e [[cienco]]. Lua maxim important entraprezi esas di alta teknologio e "kreiva industrii" (arkitekturo, desegno, cinemo, informatiko...). Ol havas importanta [[universitato|universitati]], [[orkestro|orkestri]], [[muzeo|muzei]], amuzo-loki, e hostesas multa sportala eventi. Berlin esas importanta centro di kulturo, financi e [[turismo]] por Germania ed anke por West-Europa.
Berlin havas du komercala [[aeroportuo|aeroportui]]: Tegel e Schönefeld. La du servis 26.3 milion voyajanti en [[2013]]. Ol esas importanta koncentropunto por aerala trafiko en Europa. La historiala aeroportuo di Tempelhof uzita dum [[Berlin-blokuso]] cesis lua funcionado en [[2008]].
L'urbo havas du sistemi di [[urbala fervoyo]]: S-Bahn (kun 332 km di extenso, precipue surtera linei) e U-Bahn (151.7 km di extenso, precipue subtera linei). == Historio ==
Linio 49 ⟶ 51:
== Geografio ==
[[Arkivo:Luftbild_bln-schmoeckwitz.jpg|thumb|
[[Arkivo:NSA-Station Teufelsberg (2009).jpg|thumb|220px|Olda radio-turmi en la kolino Teufelsberg.]]
Berlin jacas en nord-esto di Germania, en basa tereni inter du plataji qui sufris erodo dum lasta glacial-epoko e formacis un valo nune nomizita ''Berliner Urstromtal''. Nune [[Spree-rivero]] fluas tra ta valo. En Spandau, la maxim westala quartero di Berlin, Spree enfluas aden Havel-fluvio, qua fluas de nordo til sudo en la westo di Berlin. Kom stranjani, en la westo di Berlin anke jacas l'artificala kolino
=== Urbala peizajo ===
Lua urbala peizajo esas eklektika, e sufris influi de lua diversa historial epoki. Tota la guverni bazata en Berlin dum la historio, de la rejio di Prusia til nun, atemptis beligar l'urbo e facar ambicioza programi di rikonstrukturo. L'urbo sufris intensa bombardi dum la duesma mondomilito, e multa anciena edifici restinta demolisesis, por konstruktar nova rezidala edifici.
[[Arkivo:Berlin-_The_Rotes_Rathaus_with_the_Neptunbrunnen_in_front_-_2761.jpg|left|thumb |250px|La fonto ''Neptunbrunnen'' e l'edifico ''Rotes Rathaus'', urbestr-domo di Berlin.]]
La televiziono-turmo (Fernsehturm), kun 368 m en la placo Alexanderplatz, esas un di la maxim alta edifici de Europa. De la placo, la bulvardo Karl-Marx-Alee direktas su este. Proxim ta areo jacas l'urbestr-domo (''Rotes Rathaus'') konstruktita kun reda briki. Avan l'urbestr-domo jacas l'aquofonto ''Neptunbrunnen''.
[[Arkivo:Brandenburger_Tor_morgens.jpg|thumb|250px|[[Brandenburg-pordego]].]]
[[Brandenburg-pordego]], konstruktita de [[1788]] til [[1791]], esas un di la maxim konocita simboli de Berlin. Dum la [[kolda milito]] ol jacis en [[Est-Berlin]] proxim la limito kun [[West-Berlin]]. Nune ol esas simbolo di unionita Germania. L'edifico dil Reichstag (parlamento) rinovigesis dum la 1990a yari da l'arkitekto [[Norman Foster]].
=== Klimato ===
Berlin havas oceanala klimato (Cfb, segun [[Köppen klimatala klasifikuro|Köppen-klasifikuro]]). La mezvalora maxima temperaturi dum [[somero]] varias de 22º til 25ºC, dum ke la mezvalora minima temperaturi dum vintro varias de -2ºC til 0ºC. La regioni konstruktita di Berlin kreas un mikraklimato, kun kaloro konservita per l'edifici. La temperaturi povas esar 4ºC plu alta kam la cirkondanta arei.<ref>{{cite web|url=http://www.weather.com/ |language=Angla |title=weather.com |publisher=weather.com |accessdate=7 di aprilo 2012}}</ref>
| |||