Wikipedio

Tanzania: Diferi inter la revizi

Deskripto interagiva pri la kronologio dil artiklo
← Plu anciena versionoPlu recenta versiono →
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
VidalaWikitexto
mNula rezumo di redakto
+kurta texto
Lineo 11:
| Guvernerio = [[Republiko]]
| Nomo_listo_chefo_stato = Listo di prezidanti di Tanzania
| Titulo_chefo_stato = prezidantoPrezidanto
| Chefo_di_stato = [[Jakaya Mrisho Kikwete]]
| Nomo_listo_chefo_guverno = Listo di chefministri di Tanzania
| Titulo_chefo_guverno = chefministroChefministro
| chefo_guverno = [[Mizengo Kayanza Peter Pinda]]
| Surfaco = {{formatnum:945090}}
Lineo 26:
| Nomo_himno = ''Mungu ibariki Afrika''
| Pekunio = [[Shiling di Tanzania]]
| Religii = [[Islamo]] c. 35%, Lokala religii c. 35%<br /> [[Kristanismo]] c. 30%
}}
 
'''Tanzania''' (kompleta nomo: '''Unionita Republiko di Tanzania''') esas lando qua jacas en est-[[Afrika]] che [[Equatoro]]. Lua vicina landi esas:
* en nordo, [[Kenia]] ed [[Uganda]],
Lineo 39:
=== Historio ===
{{PA|Historio di Tanzania}}
''[[Australopithecus afarensis]]'' habitis la regiono di nuna Tanzania cirkum 3 milioni dimilion yari ante nun. Hominidi de genero ''Paranthropus'' habitis la regiono plu kam 2 milioni di yari ante nun. Cirkum {{formatnum:2000}} yari ante nun, [[bantuo]] populi komencis arivar de vicina regioni. Komercisti de [[Persiana gulfo]] introduktis [[islamo]] en litoro di la regiono dum 8ma o 9ma yarcenti.
 
[[Vasco da Gama]] esis l'unesma [[Europa]]no qua arivis en la regiono di nuna Tanzania, yeen [[1498]]. [[Portugal]]ani konquestis komplete la litoro di la regiono yeen [[1525]], ma esis ekpulsitaekpulsesis da Arabi de [[Oman]] dum la [[18ma yarcento]]. Sultano [[Seyyid Said]] establisis la chef-urbo di la regiono en [[Zanzibar]] yeen [[1840]]. Il developis komercala voyi kequi iris til central Afrika e [[Lago Tanganyika]], e la regiono divenis centro por komerco di [[sklaveso|sklavi]].
 
De [[1880]] til [[1919]] Tanganyika divenis [[Germania]]na kolonio. Germani establisis bazala skoli e licei en la regiono. Pos fino di [[unesma mondomilito]] [[Unionita Rejio|Britaniani]] okupis la regiono yeen [[1919]] ed establisis [[BritanaBritaniana Est Afrika]]. YeEn [[1928]] li inauguris l'unesma [[fervoyo]] di la regiono, Tabora-Mwanga. Britan administro lastis til [[1961]].
 
Kontinentala parto ([[Tanganyika]]) divenis nedependanta yeen [[1961]]. [[Julius Nyerere]] esis lua unesma prezidanto. [[Zanzibar]] divenis nedependanta yeen [[1963]]. YeEn [[26 di aprilo]] [[1964]] [[Tanganyika]] e Zanzibar unionesis e formis Tanzania, e Nyerere divenis la prezidanto di unionita lando.
 
Nyerere establisis [[diktatoreso]] kun singla partiso, e [[komunismo|komunista]] landi ([[Chinia]], [[Est-Germania]] e [[Sovietia]]) establisis diplomacala relati kun Tanzania. [[Koruptajo]] esis abundeganta<ref>Annabel Skinner. ''Tanzania & Zanzibar''. p. 17.</ref>.
 
La rejimo di singla partiso finis yeen [[1985]] kande lando havis lua unesma elekto kun multa partisi, ma l'elekto esis vinkita da [[Ali Hassan Mwinyi]], de la partiso ''Chama Cha Mapinduzi'', fondita da Nyerere. YeEn [[1990]] kelka grupi en Zanzibar demandis referendo pri nedependesonedependo dil insulo, ma lia demandi esis neglijita.
 
MalgreQuankam neregulozesi en elektala proceso, [[Benjamin William Mkapa]] esis elektitaelektesis prezidanto yeen [[1995]] e guvernis til [[2005]]. YeEn [[2005]] okuris nove elekti, e [[Jakaya Mrisho Kikwete]] asumis kom prezidanto.
 
=== Politiko ===
Tanzania esas parlamentala [[republiko]]. La prezidanto - nune [[Jakaya Mrisho Kikwete]] - esaselektesas elektata dadal populo por 5-yara periodo, e selektas ed indikas la [[chefministro]] inter la membri di Nacional Asemblajo. Nacional Asemblajo havas 250 membri ankequi elektataelektesas dal populo por 5-yara periodo da populo. Nuna [[konstituco]] esis ratifikitaratifikesis yeen [[1977]].
 
[[Judiciala povo]] esas kompozatakompozesas da kinquar niveli, e kombinas l'autoritato di tradicionala tribuala legi, islama legi e BritanaBritaniana komuna legi. Lando establisis specala korto por komercal aferi yeen [[1999]].▼
 
L'arkipelago di [[Zanzibar]] esas mi-autonomo. Ol havas lua propra prezidanto e lua domo di reprezentanti, kun 50 membri qui elektesas dal populo por 5-yara periodo.
▲[[Judiciala povo]] esas kompozata da kin niveli, e kombinas l'autoritato di tradicionala tribuala legi, islama legi e Britana komuna legi. Lando establisis specala korto por komercal aferi ye [[1999]].
 
=== Geografio ===
Linio 70 ⟶ 72:
[[Agrokultivo]] equivalas cirkum 75% di lua [[KLP]] ed employas 75% de labor-povo. La maxim signifikanta export-vari esas [[kafeo]], [[kotono]], spici, ed industriala produkti. Lando havas multa naturala rekursi, kom minerali, [[naturala gaso]] e potencialo por [[turismo]], qua kreskas omnayare.
 
Tanzania esas la 3ma maxim granda producero di [[oro]] en Afrika, pos [[Sud-AfrikaSudafrika]] e [[Ghana]]. L'exploro di [[naturala gaso]] en Songo Songo insuli komencis en [[2004]]<ref>[http://www.tpdc-tz.com/songo_songo.htm Songo Songo gas to electricity project]</ref>. La gaso esas uzata por produktar [[elektro]] en Dar es Salaam.
 
Laboranta pueri esas komuna en lando, specale por puerini<ref>http://personal.lse.ac.uk/manacorm/tanzania.pdf</ref>. Puerini esas uzata specale por domala verki.
 
=== Demografio ===
On kalkulis ke la totala habitantaro di Tanzania esis 43,188,000{{formatnum:43188000}} en [[2010]]. On existas plu kam 120 rasala grupi en lando. Sukuma, Haya, Nyakyusa, Nyamwezi, e Chagga populi havas plu kam 1 milioni personi. La maxim granda urbi di lando esas [[Dar es Salaam]] (plu kam 2 milionimilion lojantihabitanti), [[Mwanza]] e [[Zanzibar]] (plu kam 400,000 lojantihabitanti).
 
Segun statistiko de Usana Departmento di Stato, 62% profesas [[Kristanismo]], 35% [[Islamo]] e 3% lokala tribuala religii<ref>http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2009/127259.htm</ref>. Tamen, ''The World Factbook'' kalkulas ke 30% esas kristani, 35% esas islamani e 35% profesas tribuala religii<ref>https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tz.html</ref>.
Linio 82 ⟶ 84:
Oficala lingui: [[Swahili-linguo|Swahili]], [[Angliana linguo|Angliana]]. Pluse deki de lokala lingui. [[Arabiana linguo|Arabiana]] esas uzata en [[Zanzibar]].
 
La maxim populala sporto di lando esas [[futbalo]], malgrequankam lando nulatempe partoprenis en [[Mondala Kupo di Futbalo]]. En [[muziko]], la maxim populala stili esas lokala [[hip hop]] (konocata kom "bongo flava", kantata en [[swahili-linguo]]), [[rumba]] e [[reggae]]. En [[literaturo]] la precipua nomi esas [[Godfrey Mwakikagile]], Mohamed Said, Abdulrazak Gurnah, profesoro Julius Nyang'oro, ed altra.
 
=== Referi ===
Obtenita de "https://io.wikipedia.org/wiki/Tanzania"