Maurico: Diferi inter la revizi

Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Addbot (diskutez | kontributadi)
m Bot: Migrating 157 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1027 (translate me)
+kurta texto, imaji
Lineo 1:
{{Landi|
| Nomo = Maurico
| Lokala_nomo = Republic of Mauritius
Lineo 10:
| Oficala_lingui = [[Angliana linguo|Angliana]]<ref>[http://www.gov.mu/portal/site/AssemblySite/menuitem.ee3d58b2c32c60451251701065c521ca/?content_id=4cb54555fc808010VgnVCM100000ca6a12acRCRD#assembly Article 49 of the Constitution] National Assembly of Mauritius</ref>
| Guvernerio = [[Republiko]]
| Nomo_listo_chefo_stato = Listo di prezidistiprezidanti di Maurico
| Titulo_chefo_stato = PrezidistoPrezidanto
| Chefo_di_stato = [[Anerood Jugnauth]]
| Nomo_listo_chefo_guverno = Listo di chefa ministrichefministri di Maurico
| Titulo_chefo_guverno = Chefa ministroChefministro
| chefo_guverno = [[Navinchandra Ramgoolam]]
| Surfaco = {{formatnum:2040}}
Lineo 26:
| Nomo_himno = ''Motherland''
| Pekunio = [[Rupio di Maurico]]
| Religii = [[hinduismo]] 44%, [[kristanismo]] 32,6%, [[islamo]] 16,9%
}}
 
'''Maurico''' esas [[arkipelago]] e stato en sudesto di [[Afrika]] en [[Indiana oceano]], inter [[Madagaskar]], [[Seycheli]] ed [[Reunion]].
 
Lineo 33:
=== Historio ===
{{PA|Historio di Maurico}}
Maurico esis konocitakonocesis depos [[10ma yarcento]] da Arabiana maristi. [[Portugal]]ani esas l'unesma [[Europa]]ni qua vizitis l'insuli, yeen [[1507]]. YeEn [[1598]] l'unesma [[Nederlando|Nederlandani]] aparis ed, ye [[20 di septembro]] sam yaro, li nomizis l'insulo ''Prins Maurits van Nassaueiland'' (Insulo di Princo Mauritius, origino di nuna nomo "Maurico") en homajo a Nederlandana princo [[Johan Maurits van Nassau-Siegen]]. Nederlandani komencis koloniigar l'insulo yeen [[1638]] e finis koloniigo yeen [[1710]].
 
[[Francia]]ni okupis l'insulo yeen [[1710]] til [[3 di decembro]] [[1810]] kande [[Britania]]ni vinkis FrancianaFrancian armeo en l'insulo ed okupis ol. BritanaBritan administro, qua komencis kun [[Robert Townsend Farquhar]] karakterizis su por rapida ekonomiala e sociala chanji. Un di la maxim importanta esis l'aboliso di [[sklaveso]] yeen [[1835]]. Agrokultivisti recevis du milioni dimilion britanaBritaniana pundi kom indemni por la perdo di lua sklavi, importita de Afrika e [[Madagaskar]] dum Franca dominacodominacajo. Pos l'aboliso di sklaveso, [[India]]ni enmigranti komencis arivar en l'insulo kom libera laboristi por substitucar sklavi.
 
Elekti yepor legifala asemblajo qui okuris en [[1947]] por legifala asemblajo, vinkitavinkesis da ''Labour Party'', e markizis la fino di dominacajo di [[Franciana linguo|Franca-parolanti]] en la politiko dil insulo, e l'unesma pazo por futura nedependeso. La kampanio por nedependeso kreskis pos [[1961]], ed ye [[12 di marto]] [[1968]] Maurico divenis nedependanta de [[Unionita Rejio]]. Ye la [[1212ma di marto]] [[1992]] lando divenis [[republiko]].
 
=== Politiko ===
[[Arkivo:National_Assembly_(4721256601).jpg|thumb|180px|Nacional asemblajo di Maurico.]]
Maurico esas [[parlamento|parlamentala]] [[republiko]]. La [[chefo di stato]] esas la prezidisto[[prezidanto]], elektitaqua elektesis da la parlamento por 5 yari. La [[chefo di guvernerio]] esas la [[chefa ministrochefministro]], qua elektesas da la prezidanto. LuaLa prezidanto indikas l'altra ministri, kun la helpo di la chefministro. La [[konstituco]] esisdi adoptitaMaurico adoptesis ye la [[1212ma di marto]] [[1968]], dio di la nedependeso di lando.
 
LuaLa [[parlamento]] havas unika chambro, Nacionala Asemblajo ''(National Assembly)'', kun 70 membri, di qui 62 esas elektataelektesas direkte dadal populo por 4 yari, ed. L'altra 8 elektatamembri elektesas da supra korto di lando., Legalapor sistemosekurar dike landola bazasrasala sue enreligiala Anglianaminoresi ehavas Francianareprezenteri legalaen sistemila parlamento.
 
Legala sistemo di lando bazas su en Angliana e Franciana legala sistemi. La supra korto di Maurico havas 6 membri. Anke existas alta apelo-korto.
 
=== Geografio ===
[[Arkivo:Mauritius_(%2Bclaim_islands).svg|thumb|180px|Mapo di Maurico kun lua insuli. Lando postulas l'[[arkipelago di Diego Garcia]] e [[Tromelin]] insulo.]]
TeritorioLa teritorio di Maurico esis kreitakreesis da [[volkano|volkanal]] aktiveso cirkum 8 milioni dimilion yari ante nun. Lua maxim alta punto esas monto "Piton de la petitePetite rivièreRivière noireNoire", kun 828 [[metro|m]] sur mar-nivelo. [[Rodrigues Insuli]], qua jacas 560 km nord-estoeste dide Maurico, anke esas parto di lando.
 
Lando havas [[tropikala klimato]] kun [[oceano|oceanal]] influo. AverajalaLa pluvoza temperaturo okuras de novembro til aprilo. Yarala mezvalora pluvo-quanto varias de 900 mm en litoro til 1,500 mm en alta regioni. La mezvalora [[temperaturo]] varias de 20.4&nbsp;°C en [[vintro]] til 24.7&nbsp;°C en [[somero]]. [[ciklonoCiklono|Cikloni]] povas okurar de [[januaro]] til [[marto]].
 
Multa rara speci di animali existas en Maurico, ma l'introdukto di exotika speci minacas la nativa. [[Dronto]] esis nativa ucelo qua dezaparis en [[1681]], min kam du yarcenti pos lua deskovro.
Lando havas [[tropikala klimato]] kun [[oceano|oceanal]] influo. Averajala [[temperaturo]] varias de 20.4&nbsp;°C en [[vintro]] til 24.7&nbsp;°C en [[somero]]. [[ciklono|Cikloni]] povas okurar de [[januaro]] til [[marto]].
 
=== Ekonomio ===
Linio 55 ⟶ 61:
=== Demografio ===
[[Arkivo:Mauritius-CIA WFB Map.png|thumb|right|Mapo di Maurico kun lua precipua urbi.]]
Lando havis {{formatnum:1286340}} lojantihabitanti ye julio [[2011]], di qui {{formatnum:1248129}} vivas en Maurico e {{formatnum:37922}} vivas en Rodrigues. Lua populo havas origini en [[Afrika]], [[India]], [[Francia]] e [[Chinia]]. L'oficala linguo esas [[Angliana linguo|Angla]], ma parto di la populo parolas [[Franciana linguo|Franca]] o Mauricana kreolo. FrancianaFrancian anke esas uzata en [[televiziono]] e [[jurnalo|jurnali]]<ref name=Francophonie>http://www.lemauricien.org/weekend/081116/pam.htm</ref>. Cirkum 52% di la populo esas [[Hinduismo|hinduisti]], 28,4% esas [[katolikismo|katoliki]] e 16% esas [[islamo]].
 
La maxim granda urbo esas la chef-urbo, [[Port Louis]]. Altra importanta urbi esas Rose-Hill, [[Beau-Bassin]], [[Quatre Bornes]], [[Curepipe]] e [[Vacoas-Phoenix]].
 
=== Kulturo ===
Mauricana [[koquoarto]] mixuras Indiana, Afrikana, Chiniana ed Europan influi. En [[literaturo]], la maxim important autori esas [[Malcolm de Chazal]], Ananda Devi, Raymond Chasle, Loys Masson, Marcel Cabon ed [[Edouard Maunick]]. Granda parto dil autori skribas en [[Franciana linguo|Franciana]], [[Angliana linguo|Angliana]] o [[Bhojpuri linguo|Bhojpuri]] lingui, ma autoruloskriptisto Abhimanyu Unnuth skribas en [[hindi linguo]].
 
=== Cetera aferi ===