Aragonana linguo: Diferi inter la revizi
Kontenajo efacita Kontenajo adjuntita
Nula rezumo di redakto |
Nula rezumo di redakto |
||
Lineo 3:
|Nomo_en_Ido = Aragonana linguo
|Nomo_linguo = Aragonés
|Parolata_en= [[Aragono]] ([[Hispania]])
|Regioni_di_mondo = [[Europa Ocidentala]]
|Tota_parolanti = {{formatnum:10000}}
|Rango =
|Klasifiko_en_familio = [[Indo-Europana linguaro|Indo-Europana]]<br /> [[Romana lingui]]<br /> Westala grupo<br /> Gala-Ibera-Romana lingui<br /> '''
|Ube_esas_oficala = [[Aragono]]
|Akademio = Academia d'a Luenga Aragonesa
|mapo = [[Imajo:Predominis lingüístics de l'Aragó segons la Llei de llengües.png|300px]]
|mapo_paroli = Loki ube l'
|Iso1 = an
|Iso2 = arg
|Videz_anke =
}}
'''Aragonana linguo''' esas
Dum [[Reconquista]], la linguo expandis al sudo. L'uniono di [[Rejio di Aragono]] kun [[Komtio di Barcelono]] en to ke esus [[Krono di Aragono]], havas granda influenco inter aragona ed [[
== Historio ==
Aragonana linguo naskigis cirkume 8ma
[[Reconquista|Rikonquesto]] di zono da
[[Arkivo:Evolución Aragonés - Aragón.svg|300px|right|thumb|Evoluo di l'Aragonana linguo.]]
Linio 40 ⟶ 38:
* Suda
Por kelka linguisti, ta grupi esas komplexa dialektala formita di kelka paroladi. Por altri, ta quar grupi esas la dialekti di l'
== Gramatiko ==
Linio 230 ⟶ 228:
==== Diakronika evoluado di fonologio ====
Ulu historia
* O, E apertita en pralatinida devenas en la diftongi [we],[je]:
** PONTE > p'''ue'''nt (Hisp. ''puente''; Ast. ''ponte''; Kat. ''pont''; Oc. ''pont/pònt'')
Linio 236 ⟶ 234:
* Latinida grupi -X-, -PS-, SCj- devenas senvoca palatala frikativo ''ix'' [S]:
** COXU > coixo (Hisp. ''cojo''; Ast. ''coxu''; Kat. ''coix''; COXA > Okc. ''cuèissa/cueisha'')
* Kam en la [[Hispaniana linguo|Hispaniana]], en la [[Kataluniana linguo|Kataluniana]] (parte), en l'[[Ocitaniana linguo|Ocitaniana]] (parciale), en l'[[Asturiana linguo|Asturiana]] ed en la [[Galisiana linguo|Galisiana]], V devenas /b/:
** VALORE > ''valor'' (Hisp. ''valor'' [b-]; Kat. ''valor'' [b-/v-];
=== Morfosintaxo ===
Linio 254 ⟶ 252:
==== Pronomi ====
===== Adverbiala pronomi =====
L'
===== Diakrona gramatika evoluado =====
Linio 284 ⟶ 282:
|style="background: #f9f9f9; "|'''b, v''' segun la latina etimologio.<br />Ex: ''bien, servicio, val, activo, cantaba, debant''
|style="background: #f9f9f9; "|'''b'''<br />Ex: ''bien, serbizio, bal, autibo, cantaba, debán''
|style="background: #f9f9f9; "|'''b, v''' segun la latinida etimologio,
|-
|style="background: #f9f9f9; "|/k/
Linio 381 ⟶ 379:
|-
|style="background: #f9f9f9; "|/ɲ/
|style="background: #f9f9f9; "|'''ny''' kam en la mez-epoka
|style="background: #f9f9f9; "|'''ñ''' kam en la Hispaniana<br />Ex: ''añada''
|style="background: #f9f9f9; "|'''ny''' kam en la mez-epoka
|-
|style="background: #f9f9f9; "|/o/
Linio 422 ⟶ 420:
|-
|style="background: #f9f9f9; "|''-t'' fine etimologiala, muta en l'Aragonana nuntempa
|style="background: #f9f9f9; "|Skribita kam en la mez-epoka
|style="background: #f9f9f9; "|Ne skribita.<br />Ex: ''soziedá, debán, chen''
|style="background: #f9f9f9; "|Skribita kam en la mez-epoka
|-
|style="background: #f9f9f9; "|/u, w/
Linio 435 ⟶ 433:
|style="background: #f9f9f9; "|'''x'''<br />Ex: ''baxo''
|style="background: #f9f9f9; "|
* '''ix''' (
* '''x''' (
|-
|style="background: #f9f9f9; "|/j/
Linio 486 ⟶ 484:
|}
</center>
== Bibliografio ==
* [[Jean Joseph Saroïhandy]], [http://ifc.dpz.es/recursos/publicaciones/25/19/13Saroihandy.pdf "Dialectos aragoneses"], ''Archivo de Filología Aragonesa'', LXI-LXII (2005-2006), Zaragoza, Institución "Fernando el Católico"-[[Consejo Superior de Investigaciones Científicas|CSIC]], págs. 363-375. (Con prólogo de [[Joaquín Costa]]). ISSN 0210-5624 (Versión electrónica en formato PDF). Es reedición del artículo publicado originalmente en el ''Annuaire'' de 1901 de la Escuela Práctica de Estudios Superiores (Sección de Ciencias Históricas y Filológicas), París, Imprenta Nacional, 1900, 106.
*{{es}} [[Manuel Alvar]], ''Dialectología hispánica'', [[Université nationale d'enseignement à distance|UNED]], Madrid, 1977
* Günter Holtus, [[Michael Metzeltin]], Christian Schmitt (edd.): [[Lexikon der Romanistischen Linguistik|''Lexikon der Romanistischen Linguistik (LRL)'']], Tübingen, Niemeyer, 1988-2005 (12 Bände); Band VI,1: ''Aragonesisch/Navarresisch, Spanisch, Asturianisch/Leonesisch'', 1992. ISBN 3-484-50236-3
{{Indo-Europana linguaro}}
Linio 533 ⟶ 536:
[[kw:Aragonek]]
[[la:Lingua Aragonensis]]
[[lad:Lingua aragonesa]]
[[li:Aragonees]]
[[lij:Lengua aragoneise]]
Linio 543 ⟶ 547:
[[nl:Aragonees]]
[[no:Aragonesisk]]
[[nov:Aragonum]]
[[oc:Aragonés]]
[[pl:Język aragoński]]
|