Versiono ye 19:23, 30 mar. 2012 redaktar Valodnieks (diskutez \| kontributadi) 1 676 redaktoj →‎Politiko ← Plu anciena versiono		Versiono ye 08:17, 24 nov. 2012 redaktar desfacez Fafnir (diskutez \| kontributadi) Administreri 41 066 redaktoj mNula rezumo di redakto Plu recenta versiono →
Lineo 10: \| Oficala_lingui = [[Latviana linguo\|Latviana]] \| Guvernerio = [[Republiko]] \| Nomo_listo_chefo_stato = Listo di ~~prezidisti~~prezidanti di Latvia \| Titulo_chefo_stato = ~~Prezidisto~~prezidanto \| Chefo_di_stato = [[Andris Bērziņš]] \| Nomo_listo_chefo_guverno = Listo di ~~chefa ministri~~chefministri di Latvia \| Titulo_chefo_guverno = ~~Chefa ministro~~chefministro \| chefo_guverno = [[Valdis Dombrovskis]] \| Surfaco = {{formatnum:64589}} Lineo 32: '''Bazala fakti pri Latvia.''' === Historio === {{PA\|Historio di Latvia}} Anke konocita kom [[Livonia]], la regiono di nuna Latvia jacis sub dominaco di [[Ordeno di Germana Kavalieri]] dum [[13ma yarcento]]. Dum [[16ma yarcento]] ol divenis parto di la [[Rejio di Polonia e Lituania]]. Ye [[1629]] ol divenis [[Suedia]]na domeno. Latvia esis okupita da [[~~Rusiana~~Rusian ~~Imperio~~imperio]] dum [[18ma yarcento]]. Rusi atemptis remplasigar [[Latviana linguo]] da [[Rusiana linguo]] dum fino di [[19ma yarcento]], ma populala nekontento explozis dum [[Rusiana Revoluciono di 1905]] qua recevis [[Nacionalismo\|nacionalista]] karaktero en Baltika stati. [[Arkivo:Latvia stamp K.Ulmanis 2001 15l.jpg\|thumb\|left\|130px\|[[Kārlis Ulmanis]], unesma chefo di guvernerio di Latvia.]] [[Unesma ~~mondo-milito~~mondomilito]] devastis la regiono di nuna Latvia. Demandi por auto-determinado komence esis movado por autonomio, ma kun [[Rusiana Revoluciono]], la [[~~Kontrakto~~kontrato di Brest-Litovsk]] e la fino dil milito ye [[11 di novembro]] [[1918]] okuris un vakuo di povo, e Latvia deklaris lua nedependeso ye [[18 di novembro]] [[1918]]. [[Kārlis Ulmanis]] divenis lua unesma chefo di ~~guverno~~guvernerio. Lando adoptis lua unesma [[konstituco]] yeen februaro [[1922]], ma ye [[15 di mayo]] [[1934]] Ulmanis establisis [[diktatoreso]] qua lastis til [[1940]]. Ye [[17 di junio]] [[1940]] [[Soviet-Uniono]] anexis Latvia. Latvia divenis parto di [[SU]] kun la nomo [[Socialista Sovieta Republiko di Latvia]]. La sequant yaro, [[Nacional-Socialista Germania]] atakis Soviet-Uniono, ed invadis Latvia ye [[10 di julio]] [[1941]]. Germani komencis mortigar [[judo\|judi]] e [[cigano\|cigani]], e konskriptis cirkum 200,000 Latviani kom soldati, di qui cirkum 100,000 perisis. Kande Sovietana kontratako komencis en [[1944]] li decidis koncentrar ataki en [[Ukrainia]] e [[Bielorusia]]. Do, cirkum 200,000 Germana soldati restis en [[Kurlando]] til fino di la milito, ye [[8 di mayo]] [[1945]], kande lia komandinto, kolonelo Carl Hilpert, kapitulacis. ~~Ye [[17 di junio]] [[1940]], [[Soviet-Uniono]] anexis lando. Latvia divenis parto di [[SU]], kun nomo '''[[Socialista Sovieta Republiko di Latvia]]'''.~~ Kom rezulto di la milito, Latviana populo diminutis en 300,000 til 500,000 personi. Lua substrukturo sufris severa domaji. Pos la milito, Sovietani deportis cirkum 43,000 rurala proprietanti e Latviana nacionalisti vers [[Siberia]]. L'uzado di [[latviana linguo]] esis restriktita, e l'adopto di bilingueso esis forcita. La situeso komencis chanjar kande [[Mihail Gorbachev]] asumis povo en [[1985]]. En [[1987]] komencis l'unesma demonstri por nedependeso, ed ye [[21 di agosto]] [[1991]], depos intensa populala protesti, Latvia divenis nove nedependanta. ~~Ye [[21 di agosto]] [[1991]], depos intensa populala protesti, Latvia rekuperis nedependeso.~~ Ye la [[29 di marto]] 2004 la lando esas membrostato di [[NATO]]. Ye la [[1 di mayo]] [[2004]] Latvia divenis membro di [[Europana Uniono]]. === Politiko === Latvia esas [[parlamento\|parlamentala]] [[republiko]]. La [[chefo di stato]] esas la ~~prezidisto~~prezidanto, nune [[Valdis Zatlers]]. La [[chefo di guvernerio]] esas la [[~~chefa ministro~~chefministro]], nune [[Valdis Dombrovskis]]. La parlamento elektas la ~~prezidisto~~prezidanto. La [[parlamento]] havas 1 chambro: ''Saeima'', kun 100 membri. Linio 53 ⟶ 55: === Geografio === [[Arkivo:Un-latvia.png\|thumb\|160px\|Mapo di Latvia kun lua precipua urbi.]] Latvia havas un totalo di 1,866 km di [[frontiero\|frontieri]]: 343 km kun [[Estonia]] en nordo, 276 km kun [[Rusia]] en esto, 161 km kun [[Bielorusia]] en sud-esto e 588 km kun [[Lituania]] en sudo. Generale la tereni esas basa, kun poka [[altitudo]]:, lainfre 100 metri. La maxim alta monto di Latvia esas [[Gaiziņkalns]], kun 311 metri super la [[mar-nivelo]]. [[Foresto\|Foresti]] kovras 56% dil teritorio di lando. Lua [[klimato]] esas [[temperema klimato\|temperema]] kun marala e kontinental influi. En [[2011]] la mezvalora [[temperaturo]] en [[februaro]] ([[vintro]]) esis -8.9ºC dum ke en [[julio]] ([[somero]]) esis 19.8ºC. === Ekonomio === ~~:''Videz anke: [[~~{{PA\|Ekonomio di Latvia~~]]''~~}} === Demografio === Linio 62 ⟶ 66: === Kulturo === La [[folkloro]] di Latvia havas plu kam 1.2 milioni di texti e plu kam 30,000 muziki. Dum [[19ma yarcento]] nacionalista movadi komencis stimular Latviana kulturo. Un di ta propageri esis [[Krišjānis Valdemārs]]. === Referi === Linio 169 ⟶ 174: [[lb:Lettland]] [[li:Letland]] [[lij:~~Lettònia~~Lettònnia]] [[lmo:Latvia]] [[ln:Letoni]] Linio 202 ⟶ 207: [[or:ଲାଟଭିଆ]] [[os:Латви]] [[pam:~~Latvia~~Letonia]] [[pdc:Lettlond]] [[pih:Latwya]] Linio 265 ⟶ 270: [[yi:לעטלאנד]] [[yo:Látfíà]] [[zea:Letland]] [[zh:拉脫維亞]] [[zh-min-nan:Latvia]]

Latvia: Diferi inter la revizi