|
'''Bazala fakti pri Peru'''
=== Historio ===
UnesmaLa unesma atesto dipri homihomala enhabiteso di Peru datizasevas de 11000 aK. Plura kulturi ([[Chavin]], Paracas, [[Mochica]], Nazca, Wari e Chimu) prosperis en la regiono. Dum la [[14ma yarcento]] l' [[Inkao|Inkai]] aparis kom povoza stato, e formacis la maxim vasta imperio di [[Amerika]] ante l'arivo dida [[Kristoforo Kolumbo]].
[[Hispania|Hispani]]ni komandita da [[Francisco Pizarro]] konquestis Peru yeen [[1532]], depospos vinkarvinkir la lasta [[Inkao]]-cezarochefo, [[Atahualpa]]. YeEn [[1542]] Hispanianila formisHispani formacis la Vice-Rejio di Peru, e [[minado]] divenis lalua maxim importanta ekonomiala aktivesoagado. diLa vice-Rejio. Vice-reji havis la misiono di defendardefensar la litoro de [[Francia|francaFranca]] kontrabando e de [[Anglia|anglaAngla]] e [[Nederlando|Nederlandana]] [[pirato|pirati]]. Li konstruktis fortresi en la portui di Valdivia, [[Valparaíso]], [[Arica]] e [[Callao]]. Malgre tato, Britanala Britaniana korsar-navo [[Henry Morgan]] spoliis [[Panama-Urbo]] yeen 1670.
Dum la periodo didil vice-rejio, revolti ofte okuriseventis. Cirkum [[1656]] Pedro Bohórquez kronizis su kom "inkao" (imperiestro) ed instigis indijeni a revolto. YeEn [[1742]] okuriseventis rebelionorevolto kontre Hispanianala Hispana dominacajodominaco, komandita da [[Juan Santos Atahualpa]], ed yeen [[1780]] okuriseventis altra rebelionorevolto, komandita da [[Tupac Amaru 2ma]].
[[José de San Martín]] proklamis Peru nedependanta de [[Hispania]] yeen [[28 di julio]], [[1821]] ede instalisfondis [[republiko]]. Dum la frua yari pos nedependesola nedependo-deklaro, intensa disputi inter militestri por dominaco efektigis politikala nestabileso. De [[1879]] til [[1883]] Peru partoprenis la [[Pacifiko -milito]] kun [[Bolivia]] kontre [[Chili]], e konseque perdis la provinci [[Arica]] e [[Tarapacá]] konsequente.
Pos militrola milito kontre Chili, landoPeru facis extraordinara esforco por rikonstrukturorikonstruktar su. YeEn [[1894]] [[Nicolás de Piérola]] organizis [[militeto]], renversis [[Andrés Avelino Cáceres]] e riasumis la povo yeen [[1895]]. Il finis liasua duesma guvernistesoguverno yeen [[1899]] e komencis fiskala, armeala, religiala e civila reformi. Dum la guverno dida [[Augusto B. Leguía]] [[Usa]]na kapitalo recevis facilesi, e borgezi esis favorizitafavoresis.
Pos la [[1929 ekonomiala krizo en 1929]] landoPeru havisexperiencis periodi di [[demokratio]] e di autoritala rejimi. YeEn [[1968]] generalo [[Juan Velasco Alvarado]] renversis la guvernerio di prezidistoprezidanto [[Fernando Belaúnde Terry]] per [[stato-stroko]]. En [[1975]] nova stato-stroko, komandita da [[Francisco Morales Bermúdez]], renversis la guvernadoguvernerio di Velasco Alvarado, qua preparis ri-establiso di [[demokratio]].
Dum [[1980a yari]] Peru sufris kunpro [[extera debajo]], alta [[inflaciono]], kresko di komerco di drogi, e kresko di violento<ref>Klarén, Peter. ''Peru: society and nationhood in the Andes.'' New York: Oxford University Press, 2000.</ref>. Dum la guverno dida [[Alberto Fujimori]] landoPeru komencis rekuperar susua antea stando, ma akuzi dipri [[koruptajokorupto]], autokratismo e violaco di [[homala yuri]] forciskoaktis Fujimori a renuncar yeen [[2000]]. Pos la fino dil rejimo di Fujimori, Peru atemptisesforcis kombatar [[korupto]] e mantenar ekonomiala kresko<ref>The Economist [http://www.economist.com/research/backgrounders/displayBackgrounder.cfm?bg=709221 ''Peru'']. Rekuperita ye 18 di julio 2007</ref>.
=== Politiko ===
|
