Italian unigo

(Ridirektita de Risorgimento)

On nominas Italian unigo la serio di fakti e procedi eventinta dum la 19ma yarcento qui efektigis l'unigo di diversa stati di la peninsulo Italiana en singla rejio. Ante to, la peninsulo subdividesis en diversa mikra stati, la maxim multa ek li ligita a dinastii «ne italiana», nome Habsburg o Bourbon.

Unigo di Italia dum la 19ma yarcento.

L'unigo eventis sub influo di ideii nacionalista e de Romantikismo. Ca idei probis identeskar naciono kun stato, to esas, krear singla stato por tota populo di Italia. En Italia l'unigo konocesas kom Risorgimento, od anke kom Italiana riunigo, nam Italia unionesis unesmafoye dum la 3ma yarcento aK, dum l'epoko di Anciena Romani. Ca unigo duris dum 700 yari, e konsistis, de iure, teritoriala prolonguro di la chef-urbo dil Imperio,[1].

Dum la komenco dil 19ma yarcento, Italiana peninsulo subdividesis en diversa stati (exemple rejio Lombardia-Veneto, sub dominaco Austriana; Papala Stati; Rejio Piemont-Sardinia; Rejio di Du Sicilii), plu semblanta feudala koncepto kam borgezala koncepto pri stato. Pos diversa idei pri unigo de 1821 til 1849, sufokita da Austrian imperio e lua federiti, la habila politiko dal komto de Cavour, ministro del Rejio Piemont-Sardinia, sucesis stimular Franca imperiestro Napoleón la 3ma pri la teritorial unigo di la peninsulo, tra ekpulso di Austriani de Italia e kreo di kunfederuro Italiana.

Malgre ke duesma Franca imperio e Piemont-Sardinia vinkis Austrian imperio, la tota termi de la pakto ne kompleteskis, nam Napoléon la 3ma timis la reakto di Franca katoliki. Nur Lombardia, konquestita da Franci e Sardo-Piemontani, anexesis a Piemont-Sardinia. Ultre to, dum la milito komencis sedicii en norda dukii, qui sucesis demandar lua unigo a Piemont-Sardinia.

La duesma fazo dil unigo obtenesis kande Garibaldi, nekontenta kun la pakto inter Cavour e Napoléon la 3ma, iris a Sicilia kun grupo surnomizita “Reda kamizi”, konquestis ol e negis transferar kontrolo pri ol a Piemontani. De Sicilia ilu departis ed okupis Kalabria e konquestis Napoli. En 1860 Piemontani atingis la frontiero Kalabriana. Garibaldi, qua deziris Italian unigo, transferis la teritorii konquestita a Vittorio Emanuele la 2ma di Italia. Pos plebiciti, Rejio di Du Sicilii e la maxim multa Papala Stati unionesis a Rejio Piemont-Sardinia, guvernita da Vittorio Emanuele la 2ma, qua kronizesis rejo di Italia en 1861.

La procedo esis grandaparte konsequo di la volunto di la dominacanta klasi, qui, ultre ideali, stipulis suportar plebiciti pri unigo kunvokita da Cavour pro geopolitikala ed ekonomiala motivi.

Referi redaktar

  1. Mommsen, Theodor:History of Rome, Book II: From the Abolition of the Monarchy in Rome to the Union of Italy.  Publikigita da Reimer & Hirsel.  Loko di publikigo: Leipzig. Dato di publikigo: 1855.